CHƯƠNG IV - ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ CHU CHUYỂN ĐỐI VỚI TỶ SUẤT LỢI NHUẬN

{Trong quyển II, chúng tôi đã nghiên cứu ảnh hưởng của chu chuyển đối với sự sản xuất ra giá trị thặng dư, tức là sản xuất ra lợi nhuận. Có thể tóm tắt ảnh hưởng đó lại như thế này: chu chuyển đòi hỏi một khoảng thời gian nhất định, nên không thể sử dụng cùng một lúc tất cả tư bản vào sản xuất; do đó, một bộ phận tư bản thường xuyên phải nằm rỗi, hoặc là dưới hình thức tư bản - tiền tệ, dự trữ nguyên liệu, tư bản - hàng hóa đã chế tạo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG IV - ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ CHU CHUYỂN ĐỐI VỚI TỶ SUẤT LỢI NHUẬN122 phÇn thø nhÊt. - sù chuyÓn hãa gi¸ trÞ thÆng d... Ch¬ng IV. - ¶nh hëng cña sù chu chuyÓn... 123 ch¬ng IV ¶nh hëng cña sù chu chuyÓn ®èi víi tû suÊt lîi nhuËn {Trong quyÓn II, chóng t«i ®· nghiªn cøu ¶nh hëng cña chu chuyÓn ®èi víi sù s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d, tøc lµ s¶n xuÊt ra lîi nhuËn. Cã thÓ tãm t¾t ¶nh hëng ®ã l¹i nh thÕ nµy: chu chuyÓn ®ßi hái mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, nªn kh«ng thÓ sö dông cïng mét lóc tÊt c¶ t b¶n vµo s¶n xuÊt; do ®ã, mét bé phËn t b¶n thêng xuyªn ph¶i n»m rçi, hoÆc lµ díi h×nh thøc t b¶n - tiÒn tÖ, dù tr÷ nguyªn liÖu, t b¶n - hµng hãa ®· chÕ t¹o nhng cha b¸n, hoÆc lµ díi h×nh thøc nh÷ng mãn nî cha ®Õn kú h¹n ®ßi vÒ; t b¶n ®ang ho¹t ®éng trong s¶n xuÊt tÝch cùc, tøc lµ trong viÖc t¹o ra vµ chiÕm h÷u gi¸ trÞ thÆng d, th× lu«n lu«n bÞ gi¶m mÊt phÇn ®ã, vµ gi¸ trÞ thÆng d ®îc s¶n xuÊt ra vµ bÞ chiÕm ®o¹t, còng lu«n lu«n bÞ thu hÑp l¹i theo cïng mét tû lÖ nh thÕ. Thêi gian chu chuyÓn cµng ng¾n th× bé phËn t b¶n n»m rçi ®ã, so víi toµn bé t b¶n, l¹i cµng nhá; vµ do ®ã, nÕu mäi ®iÒu kiÖn kh¸c vÉn y nguyªn nh cò th× gi¸ trÞ thÆng d thu ®îc còng l¹i cµng lín. Trong quyÓn II, chóng t«i ®· v¹ch ra mét c¸ch tØ mØ r»ng sù rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn hay rót ng¾n mét trong hai bé phËn cña thêi gian chu chuyÓn - thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian l u th«ng - lµm t¨ng thªm khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d s¶n xuÊt ra nh thÕ nµo24. Nhng v× tû suÊt lîi nhuËn chØ biÓu hiÖn c¸i tû lÖ gi÷a khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d ®îc s¶n xuÊt ra vµ tæng t b¶n ®· dïng ®Ó s¶n xuÊt ra khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d ®ã, nªn râ rµng lµ mäi sù rót ng¾n nh thÕ sÏ n©ng cao tû suÊt lîi nhuËn lªn. §iÒu ®· gi¶i thÝch trªn kia trong phÇn thø hai cña quyÓn II vÒ gi¸ trÞ thÆng d còng cã thÓ dïng ®Ó gi¶i thÝch lîi nhuËn vµ tû suÊt lîi nhuËn ®îc, cho nªn kh«ng cÇn ph¶i l¾p ®Æt ë ®©y n÷a. Chóng t«i sÏ chØ nhÊn m¹nh vµi ®iÓm chñ yÕu th«i. BiÖn ph¸p chÝnh ®Ó rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¸i mµ ngêi ta thêng quen gäi lµ sù tiÕn bé cña c«ng nghiÖp. NÕu ®iÒu ®ã kh«ng ®ång thêi dÉn ®Õn chç lµm cho toµn bé t b¶n ®Çu t t¨ng lªn rÊt m¹nh do viÖc mua s¾m nh÷ng m¸y mãc ®¾t tiÒn,122 phÇn thø nhÊt. - sù chuyÓn hãa gi¸ trÞ thÆng d... Ch¬ng IV. - ¶nh hëng cña sù chu chuyÓn... 123v.v., vµ do ®ã kh«ng lµm h¹ tû suÊt lîi nhuËn tÝnh theo toµn bé t b¶n, kiÖn ®ã kh«ng ph¶i kh«ng cã ¶nh hëng ®Õn tû suÊt ...