Chương X - sự san bằng tỷ suất lợi nhuận chung do cạnh tranh. Giá cả thị trường và giá trị thị trường. lợi nhuận siêu ngạch

Trong một số lĩnh vực sản xuất nhất định, tư bản có một cấu tạo trung bình, tức là một cấu tạo hoàn toàn giống hay gần giống với cấu tạo của tư bản xã hội trung bình. Giá cả sản xuất của những hàng hóa đã sản xuất ra trong những lĩnh vực đó hoàn toàn hay gần như nhất trí với giá trị biểu hiện bằng tiền của những hàng hóa ấy. Nếu không có phương pháp nào khác để đạt tới giới hạn toán học, thì ta có thể sử dụng cách đó. Sự cạnh tranh phân phối...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương X - sự san bằng tỷ suất lợi nhuận chung do cạnh tranh. Giá cả thị trường và giá trị thị trường. lợi nhuận siêu ngạch 264 phÇn thø hai. - sù chuyÓn hãa lîi nhuËn... Ch¬ng X. - sù san b»ng tû suÊt lîi nhuËn... 265 sù san b»ng tû suÊt lîi nhuËn chung do c¹nh tranh. Gi¸ c¶ thÞ trêng vµ gi¸ trÞ thÞ trêng. lîi nhuËn siªu ng¹ch Trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, t b¶n cã mét cÊu t¹o trung b×nh, tøc lµ mét cÊu t¹o hoµn toµn gièng hay gÇn gièng víi cÊu t¹o cña t b¶n x· héi trung b×nh. Gi¸ c¶ s¶n xuÊt cña nh÷ng hµng hãa ®· s¶n xuÊt ra trong nh÷ng lÜnh vùc ®ã hoµn toµn hay gÇn nh nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hµng hãa Êy. NÕu kh«ng cã ph ¬ng ph¸p nµo kh¸c ®Ó ®¹t tíi giíi h¹n to¸n häc, th× ta cã thÓ sö dông c¸ch ®ã. Sù c¹nh tranh ph©n phèi t b¶n x· héi vµo c¸c khu vùc s¶n xuÊt kh¸c nhau lµm sao cho gi¸ c¶ s¶n xuÊt trong mçi khu vùc ®Òu ® îc cÊu thµnh theo mÉu mùc nh÷ng gi¸ c¶ s¶n xuÊt trong nh÷ng lÜnh vùc cã cÊu t¹o trung b×nh, tøc lµ = k + kp' (chi phÝ s¶n xuÊt céng víi tÝch sè cña tû suÊt lîi nhuËn trung b×nh vµ chi phÝ s¶n xuÊt). Nhng tû suÊt lîi nhuËn trung b×nh ®ã ch¼ng qua chØ lµ lîi nhuËn tÝnh theo phÇn tr¨m trong khu vùc cã cÊu t¹o trung b×nh ®ã, tøc lµ trong c¸i khu vùc mµ lîi nhuËn nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ thÆng d. Nh vËy, trong tÊt c¶ c¸c khu vùc s¶n xuÊt, tû suÊt lîi nhuËn ®Òu nh nhau c¶, nghÜa lµ ®îc san b»ng theo tû suÊt lîi nhuËn cña nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt trung b×nh trong ®ã cÊu t¹o t b¶n trung b×nh thèng trÞ. Do ®ã, tæng sè lîi nhuËn cña tÊt c¶ c¸c khu vùc s¶n xuÊt kh¸c nhau ph¶i b»ng tæng sè gi¸ trÞ thÆng d, vµ tæng sè gi¸ c¶ s¶n xuÊt cña tæng s¶n phÈm x· héi ph¶i b»ng tæng sè gi¸ trÞ cña nã. Nhng râ rµng lµ sù san b»ng gi÷a nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt cã cÊu t¹o kh¸c nhau cña t b¶n bao giê còng ph¶i cã xu híng lµm cho c¸c khu vùc s¶n xuÊt Êy ngang víi nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt cã cÊu t¹o t b¶n trung b×nh, dï cÊu t¹o t b¶n trung b×nh nµy cã hoµn toµn khíp hay chØ gÇn khíp víi cÊu t¹o trung b×nh cña tæng t b¶n x· héi còng vËy. Trong nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt Ýt nhiÒu xÊp xØ víi con sè trung b×nh ®ã, ng êi ta l¹i thÊy xuÊt hiÖn mét xu híng ®i tíi san b»ng, ®i tíi c¸i møc trung b×nh lý t- ch¬ng X ëng, tøc lµ møc trung b×nh kh«ng cã trong thùc tÕ, nãi mét c¸ch kh¸c, ngêi ta thÊy cã c¸i xu híng x¸c lËp mét møc tiªu chuÈn ë gÇn c¸i møc 264 phÇn thø hai. - sù chuyÓn hãa lîi nhuËn... Ch¬ng X. - sù san b»ng tû suÊt lîi nhuËn... 265 lý tëng Êy. Nh thÕ, vÒ mÆt nµy, tÊt nhiªn c¸i xu híng sÏ th¾ng lµ ®ã, lîi nhuËn trung b×nh sÏ ®îc tÝnh theo c¸i bé phËn t b¶n x· héi ®· xu híng lµm cho gi¸ c¶ s¶n xuÊt ®¬n thuÇn trë thµnh c¸i h×nh th¸i tham gia vµo qu¸ tr×nh san b»ng. Râ rµng lîi nhuËn trung b×nh kh«ng chuyÓn hãa cña gi¸ trÞ, hay lµ lµm cho lîi nhuËn trë thµnh nh÷ng bé thÓ lµ c¸i g× kh¸c h¬n ngoµi tæng khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d ®· ®îc phËn ®¬n thuÇn cña gi¸ trÞ thÆng d; nhng nh÷ng bé phËn gi¸ trÞ ph©n phèi cho nh÷ng khèi lîng t b¶n trong mçi lÜnh vùc s¶n xuÊt, tïy nµy ®îc ph©n phèi kh«ng ph¶i tû lÖ víi gi¸ trÞ thÆng d ®· ®îc s¶n theo lîng cña chóng. §ã lµ tæng sè lao ®éng kh«ng c«ng ®· thùc hiÖn, xuÊt ra trong mçi khu vùc s¶n xuÊt c¸ biÖt, mµ tû lÖ víi khèi lîng cña vµ toµn bé khèi lîng lao ®éng kh«ng c«ng nµy, còng nh lao ®éng chÕt t b¶n ®· ®îc sö dông trong mèi khu vùc ®ã, thµnh thö nh÷ng khèi l - vµ sèng ®îc tr¶ c«ng, ®Òu biÓu hiÖn trong tæng sè lîng hµng hãa vµ îng t b¶n cã lîng b»ng nhau, mÆc dï cÊu t¹o cña chóng nh thÕ nµo, tiÒn mµ nh÷ng nhµ t b¶n chiÕm ®îc. vÉn ®Òu thu ®îc nh÷ng phÇn ®Òu nhau (phÇn sè) trong tæng sè gi¸ VÊn ®Ò thËt sù khã hiÓu ë ®©y lµ: qu¸ tr×nh san b»ng lîi trÞ thÆng d do toµn bé t b¶n x· héi s¶n sinh ra. nhuËn thµnh tû suÊt lîi nhuËn chung ®ã diÔn ra nh thÕ nµo, v× râ Nh vËy, ®èi víi nh÷ng t b¶n cã cÊu t¹o trung b×nh hay xÊp xØ trung rµng qu¸ tr×nh ®ã lµ kÕt qu¶ chø kh«ng thÓ lµ ®iÓm xuÊt ph¸t? b×nh, gi¸ c¶ s¶n xuÊt hoµn toµn nhÊt trÝ hay gÇn nh nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ, ...