Chuyên đề bồi dưỡng HSG địa lý 12_Góc nhập xạ

Hãy tính góc chiếu sáng (góc nhập xạ) (góc tới) của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờtrưa tại: Xích đạo, các chí tuyến và các vòng cực trong các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 rồi điền vào bảng theo mẫu dưới. Với bài tập này, giáo viên thường hướng dẫn học sinh tính toán theo phươngpháp hình học (xem SGV Địa lý lớp 10 nâng cao- trang 26, 27).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề bồi dưỡng HSG địa lý 12_Góc nhập xạ CHUYÊNĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI ĐỊA LÍ 12 09.2010Hãy tính góc chiếu sáng (góc nhập xạ) (góc tới) của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờtrưa tại: Xích đạo, các chí tuyến và các vòng cực trong các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 rồi điền vào bảng theo mẫu dưới: Góc chiếu sáng lúc 12 giờ trưa Vĩ tuyến 21-3 22-6 23-9 22-12 66 33’B (vòng cực Bắc) 0 23027’B (chí tuyến Bắc) 00 (Xích đạo) 23027’N (chí tuyến Nam) 66033’N (vòng cực Nam) Với bài tập này, giáo viên thường hướng dẫn học sinh tính toán theo phươngpháp hình học (xem SGV Địa lý lớp 10 nâng cao- trang 26, 27). Sử dụng phương pháphình học sẽ gặp không ít những khó khăn vì đa số học sinh theo ban nâng cao thườngyếu về kiến thức hình học, trong khi bài tập lại đòi hỏi các em phải biết vận dụngmột số kiến thức có liên quan như góc đồng vị, hai góc có cạnh tương ứng song song,tính chất của tiếp tuyến…để tính toán nên hoạt động của giáo viên và học sinh ở trênlớp mất nhiều thời gian mà hiệu quả lại không cao. Để khắc phục những khó khăntrên, theo tôi nên hướng dẩn học sinh tính góc nhập xạ của tia sáng Mặt Trời lúc 12giờ trưa vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 bằng phương pháp đại số đơn giản vàhọc sinh dể vận dụng. * Cụ thể: Nếu gọi h là góc nhập xạ của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờ trưa, φ là vĩđộ địa lý tại địa điểm cần tính, chúng ta sẽ có các công thức tính vào các ngày nói trên,cụ thể là: (h0 = 900 – φ± α ) - Vào ngày 21-3 và 23-9: Tất cả các địa điểm trên Trái Đất đều có góc nhập xạ được tính bằng công thức: h= 900- φ - Vào ngày 22-6: + Bắc bán cầu (BBC): h = 900 – φ + 23027’ + Nam bán cầu (NBC): h = 900 – φ - 23027’ - Vào ngày 22-12: + BBC: h = 900- φ - 23027’ + NBC: h = 900- φ+ 23027’ Áp dụng các công thức vào bài tập trên ta có: - Vào ngày 21-3 và 23-9: + Tại vòng cực Bắc: h= 900- 66033’= 23027’ + Tại chí tuyến Bắc: h= 900- 23027’= 66033’ + Tại xích đạo: h= 900- 00 = 900 1 Bùi Văn Tiến (buivantienbmt@gmail.com ; http://www.violet.vn/vantien2268 ) CHUYÊNĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI ĐỊA LÍ 12 09.2010 + Tại chí tuyến Nam: h= 900- 23027’ = 66033’ + Tại vòng cực Nam: h= 900- 66033’ = 23027’ - Vào ngày 22-6: + Tại vòng cực Bắc: h= 900- 66033’+ 23027’ = 46054’ + Tại chí tuyến Bắc: h= 900- 23027’+ 23027’ = 900 + Tại xích đạo: h= 900- 00 + 23027’= 66033’ + Tại chí tuyến Nam: h= 900- 23027’- 23027’ = 43006’ + Tại vòng cực Nam: h= 900- 66033’- 23027’ = 00 - Vào ngày 22-12: + Tại vòng cực Bắc: h= 900- 66033’- 23027’ = 00 + Tại chí tuyến Bắc: h= 900- 23027’- 23027’ = 43006’ + Tại xích đạo: h= 900- 00- 23027’ = 66033’ + Tại chí tuyến Nam: h= 900- 23027’+ 23027’ = 900 + Tại vòng cực Nam: h= 900- 66033’+ 23027’ = 46054’. Cả hai phương pháp đều cho kết quả tính như sau: Góc chiếu sáng lúc 12 giờ trưa V ĩ tuyến 21-3 22-6 23-9 22-1266 33’B (vòng cực Bắc) 0 0 23 27’ 0 46 54’ 0 23 27’ 0023027’B (chí tuyến Bắc) 66033’ 900 66033’ 43006’00 (Xích đạo) 900 66033’ 900 66033’23027’N (chí tuyến Nam) 66033’ 43006’ 66033’ 90066033’N (vòng cực Nam) 23027’ 00 23027’ 46054’ Theo cách trình bày trên, chúng ta thấy, sử dụng phương pháp đại số sẽ khôngmất thời gian vẽ hình, cách tính đơn giản và hiệu quả cao hơn. Giáo viên có thể yêucầu học sinh về nhà vận dụng các công thức để tính góc nhập xạ ở các vĩ độ khác, từđó học sinh sẽ tự rèn luyện và thành thạo kỹ năng tính góc nhập xạ của tia sáng MặtTrời lúc 12 giờ trưa vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9 và 22-12 tại bất kỳ một địa điểm nàotrên bề mặt Trái đất. --------------------Hết------------------ 2 Bùi Văn Tiến (buivantienbmt@gmail.com ; http://www.violet.vn/vantien2268 ) CHUYÊNĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI ĐỊA LÍ 12 09.20103 Bùi Văn Tiến (buivantienbmt@gmail.com ; http://www.violet.vn/vantien2268 ) ...