Chuyển hóa và rối loạn chuyển hóa glucid

Glucid chiếm một lượng lớn trong thức ăn hằng ngày. Nguồn Glucid chủ yếu là thực vật : tinh bột (gạo, ngô, khoai), sacarose (mía, củ cải đường), maltose (mạch nha), glucose (nho),…. hoặc từ động vật nhưng không nhiều : lactose (sữa), …
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyển hóa và rối loạn chuyển hóa glucid Chuyeånhoùavaøroáiloaïnchuyeånhoùaglucid NOÄIDUNG I–ÑAÏICÖÔNG 1ÑÒNH NGHÓA: Glucid bao goàm nhöõng hôïp chaáthöõu cô laø monosacarid hay khi thuûy phaân cho ra MS hoaëcdaãn xuaát cuûa MS. 2-PHAÂN LOAÏI : Monosacarid (MS) laø ñôn vò caáu taïo cuûa Glucid,khoâng bò thuûy phaân. Thí duï: glucose, fructose… Disacarid (DS) do hai MS noái vôùi nhau baèng lieânkeát glycosid. Ví duï: maltose, lactose… Oligosacarid (OS) goàm 3 ñeán 12 MS noái vôùi nhaubaèng lieân keát glycosid, tuøy theo soá MS coù trong phaântöû, OS laïi chia thaønh trisacarid, tetrasacarid… Polysacarid(PS) chia 2 nhoùm : . PSthuaàn: goàm nhieàu MS cuøng loaïi, Ví duï: tinhboät, glycogen … .PStaïp: goàm nhieàu MS khaùc loaïi, daãn xuaátcuûa MS hoaëc coù theâm caùc chaát khaùc nhö H3PO4, acidacetic. Ví duï: mucopolysacarid, glycoprotein. 3-VAI TROØ: Glucid chieám khoaûng 2% troïng löôïng khoâcuûa ñoäng vaät, laø thöùc aên chuû yeáu cuûa ñoäng vaät,cung caáp nguoàn naêng löôïng chuû yeáu cho cô theå tieánhaønh caùc chöùc naêng khaùc, ñoùng vai troø taïo hình, thamgia vaøo thaønh phaàn caáu taïo cuûa nhieàu chaát trong côtheå nhö : Acid nucleic, protein taïp, glycoprotein… 4-SÔ LÖÔÏC CAÁU TAÏO : Monosacarid : do caùc nguyeân toá C,H,O taïo thaønhgoàm coù 1 chöùc khöû coøn laïi laø chöùc Alcol coângthöùctoångquaùt: Chuyeånhoùavaøroáiloaïnchuyeånhoùaglucid vd : glucose vieát theo coâng thöùc Haworth Disacarid: Do 2 MS noái vôùi nhau vd : Maltose Polysacarid : ví duï glycogen Goàm nhieàu goác glucose noái vôùi nhau baèng lieânkeát α -1,4 glucosid vaø lieân keát 1,6 glucosid ôû nôi coùphaân nhaùnh.II–CHUYEÅNHOÙAGLUCID: 1- TOÅNG QUAÙT VEÀ CHUYEÅN HOÙA GLUCID ÔÛ ÑOÄNGVAÄT : 1.1Nguoàngoác: Glucid chieám moät löôïng lôùn trong thöùc aên haèngngaøy. Nguoàn Glucid chuû yeáu laø thöïc vaät : tinh boät (gaïo,ngoâ, khoai), sacarose (mía, cuû caûi ñöôøng), maltose (maïchnha), glucose (nho),…. hoaëc töø ñoäng vaät nhöng khoângnhieàu : lactose (söõa), … 1.2 Söïtieâuhoùa: Xaûy ra chuû yeáu ôû ruoät non, ñaëc bieät laø taù traøng,nhôø caùc enzym tieâu hoùa töông öùng thuûy phaân thaønhcaùc ñôn vò caáu taïo laø MS, vì tinh boät chieám löôïng lôùnnhaát trong thöùc aên Glucid neân saûn phaåm tieâu hoùacuoái cuøng chuû yeáu laø glucose. α -amylase Tinh boät Maltose, OS,… Chuyeånhoùavaøroáiloaïnchuyeånhoùaglucid Maltose  glucose +glucose H2O maltase → Lactose  galactose +glucose H2O lactase → Sacarose → fructose +glucose H2O sacarase Isomaltose  glucose +glucose H2O isomaltase → 1.3Söïhaápthuï: MS ñöôïc haáp thuï töø oáng ruoät qua teá baøo nieâmmaïc ruoät non vaøo maùu theo hai cô cheá : -Khueáchtaùn : töø nôi coù noàng ñoä cao ñeán nôi coùnoàng ñoä thaáp -Vaänchuyeåntíchcöïc: nhôø söï phosphoryl hoaù, MSnaøo khoù phosphoryl hoùa thì haáp thuï chaäm, vaän toáchaáp thuï cuûa caùc MS töø deã ñeán khoù: galactose, glucose,fructose, pentose. Söï phoái hôïp cuûa hai cô cheá naøy giuùp söï tieâu hoùaGlucid nhanh. Caùc MS haáp thu qua teá baøo nieâm maïcruoät non, qua tónh maïch cöûa ñeán gan, ôû gan maùu chaûychaäm, teá baøo gan chuyeån glucose thaønh glycogen, moätsoá ít coøn laïi qua tónh maïch treân gan vaøo heä tuaànhoaøn, ñeán cô vaø caùc moâ khaùc. VaänchuyeånvaøchuyeånhoùaGsauhaápthu 1.4Phaânboá: -Daïng Glucid döï tröõ cao nhaát ôû ñoäng vaät laøglycogen, tæ leä cao nhaát ôû gan (TB 2,5 – 5%, coù khi 10 – Chuyeånhoùavaøroáiloaïnchuyeånhoùaglucid12% ôû gan töôi) laø daïng döï tröõ chung cho toaøn cô theå.Cô chöùa 1 – 3% glycogen vì soá löôïng cô lôùn neân chöùalöôïng glycogen nhieàu nhaát gaàn baèng ½ toång löôïngglycogen cuûa cô theå. Glycogen trong cô chæ döï tröõ chorieâng cô maø thoâi. -Daïng Glucid vaän chuyeån trong caùc dòch chuû yeáulaø glucose: khoaûng 15g ôû dòch ngoaïi baøo vaø 15g ôû dòchtrong teá baøo. Glucose maùu: 0,7 – 1,2 g/l, ñöôïc vaänchuyeån vaø ñieàu hoøa lieân tuïc. 2. SÖÏ THOAÙI HOÙA GLUCID ÔÛ MOÂ VAØ TEÁ BAØO : Cô chaát cuûa chuyeån hoùa Glucid laø glucose döôùi haidaïng töï do vaø keát hôïp trong glycogen. Moác chuyeån hoùaquan troïng laø G-6P daïng hoaït hoùa cuûa glucose. Ñaëcñieåm cuûa chuyeån hoùa Glucid goàm nhieàu quaù trìnhchuyeån hoùa ...