CƠ CHẾ BỆNH SINH VÀ QUÁ TRÌNH TIẾN TRIỂN TỰ NHIÊN CỦA BỆNH UNG THƯ

Muốn nghiên cứu bệnh sinh của bênh ung thư, trước hết phải nghiên cứu tế bào ung thư và cơ sở sinh học phân tử của ung thư1. Nguồn gốc của tế bào ung thư Có một số thuyết khác nhau nhằm giải thích các quan sát quần thể về tế bào ung thư.1.1. Thuyết đơn dòng Là quan niệm kinh điển cho rằng: Khối u phát sinh từ một tế bào mẹ nhân lên. Ví dụ : Ở bệnh bạch cầu tủy trên phụ nữ da đen thấy đồng nhất loại tế bào thương tổn nhiểm sắc thể...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CƠ CHẾ BỆNH SINH VÀ QUÁ TRÌNH TIẾN TRIỂN TỰ NHIÊN CỦA BỆNH UNG THƯ CƠ CHẾ BỆNH SINH VÀ QUÁTRÌNH TIẾN TRIỂN TỰ NHIÊN CỦA BỆNH UNG THƯMục tiêu học tập 1. Kể được các đặc tính của tế bào ung thư 2. Mô tả được các giai đoạn tiến triển của bệnh ung thư.I. TẾ BÀO UNG THƯ Muốn nghiên cứu bệnh sinh của bênh ung thư, trước hết phải nghiên cứu tếbào ung thư và cơ sở sinh học phân tử của ung thư1. Nguồn gốc của tế bào ung thư Có một số thuyết khác nhau nhằm giải thích các quan sát quần thể về tế b àoung thư.1.1. Thuyết đơn dòng Là quan niệm kinh điển cho rằng: Khối u phát sinh từ một tế bào mẹ nhânlên. Ví dụ : Ở bệnh bạch cầu tủy trên phụ nữ da đen thấy đồng nhất loại tế bàothương tổn nhiểm sắc thể số 10. Các tế bào đều tiết men gluco 6 phosphateDehydroglubuline.1.2. Thuyết đa dòng tế bàoKhi quan sát hình thái và chức năng thì thấy: - Tổ chức ung thư có nhiều loại tế bào nên chẩn đoán tế bào học dễ nhầmlẫn. - Về chức năng: Có nhiều chất chỉ điểm sinh học.1.3. Thuyết về kém ổn định gen của tế bào ung thư Có thể ban đầu là một dòng, do gen ung thư không ổn định nên có các tếbào biến dị sinh ra hàng loạt các tế bào hổn hợp. Ví dụ: + U lymmphô ác tính tế bào lớn, tế bào nhỏ. + Các loại ung thư phổi thể hổn hợp, ung thư liên kết thểhổn hợp.2. Đặc tính của tế bào ung thư2.1. Về hình thái học Có sự thay đổi về nhân: Nhân tăng kích thước, đa dạng, nhiều thùy, đặc biệtcó những nhân khổng lồ, phân chia mạnh gọi là nhân quái, nhân chia. Màng nhândày lên, đường viền không đều. Có sự thay đổi giữa tỷ lệ nhân và nguyên sinh chất: nhân to lên, nguyênsinh chất hẹp lại. Có sự thay đổi của nguyên sinh chất: trong nguyên sinh chất có những tổnthương thoái hóa: có nhiều hang, hốc. Nguyên sinh chất chứa các chất chế tiết,chất vùi. Có sự thay đổi của mối quan hệ giữa các tế bào: có nhiều tế bào non, kíchthước lớn, khổng lồ nhưng chức năng kém. Không còn khả năng ức chế tiếp xúc nên dễ bong ra khỏi u.2.2. Về chức năng Biệt hóa kém, không làm được chức năng bình thường, dễ hoại tử. Đôi khi tiết ra những chất lạ, gọi là chất chỉ điểm: µFP, CA125 (K buồngtrứng), CA25 (K đại tràng), HCG (K rau, tinh hoàn)...3. Cơ sở sinh học phân tử của tế bào ung thư3.1. Phần quy định sinh sản của DNA của nhân tế bào Trong ung thư, việc thay đổi DNA dẫn đến sự sinh sản vô tổ chức là hậuquả của quá trình đột biến gen. Những chất gây đột biến gen chính là các yếu tố lý, hóa gây ung thư. Ngược lại những tác động gây ung thư cũng gây nên đột biến gen.3.2. Gen ung thư (oncogen) Cho đến nay người ta đã tìm ra 40 gen. Có ba giả thuyết giải thích việc hìnhthành các oncogen. Oncogen là những gen phát triển của tế bào. Những gien này do rối loạn cơchế điều hành các yếu tố tăng trưởng hoạt hóa mạnh kích thích hình thành cáconcogen. Oncogen là những đoạn AND bị thương tổn bởi các tác nhân gây ung thư.Cơ thể đã sửa chữa AND nhưng không hoàn hảo, nên có người bị ung thư , ngườikhông bị ung thư. Những Oncogen do virút bơm vào cơ thể giống với AND của virus.3.3. Điều hòa và điều trị gen ung thư Người ta tìm thấy trên cơ thể con người trên 50.000 loại gen do chiếc xuấtAND Southern Blot và kỹ thuật thủy phân các đoạn Nucleotide bằng menTranscriptase. Người ta cũng tìm ra trên 40 loại Oncogen và cũng từng ấy gen kiềm chếOncogen và những loại Proteine hoạt hóa gọi l à yếu tố tăng trưởng. Nguyên tắc điều trị là: thủy phân Oncogen, thay thế một loại gen bằng kỹthuật men Transcriptase. Tuy nhiên vấn đề này còn đang được nghiên cứu. Tóm lại cơ chế bệnh sinh ung thư là: Sự phát triển vô tổ chức của các tế bào ngoài sự kiểm soát của cơ thể.Nguồn gốc của sự phát triển gen ung thư là những ổ gen ung thư với những cơ chếđiều hòa phức tạp đang được nghiên cứu.II. CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN CỦA UNG THƯ.1. Giai đoạn khởi phát Bắt đầu từ tế bào gốc do tiếp xúc với các tác nhân gây đột biến, làm thayđổi không phục hồi của tế bào. Quá trình diễn ra nhanh và hoàn tất trong một vài giây và không thể đảongược được. Tuy nhiên người ta chưa xác định được ngưỡng gây khởi phát. Trong cuộc đời một con người thì có nhiều tế bào trong cơ thể có thể trảiqua quá trình khởi phát, nhưng không phải tất cả các tế bào đều phát sinh bệnh. Đasố các tế bào khởi phát hoặc là không tiến triển, hoặc là chết đi, hoặc là bị cơ chếmiễn dịch vô hiệu hóa.2. Giai đoạn tăng trưởng, thúc đẩy, chuyển biển Đây là các giai đoạn sau giao đoạn khởi phát; bao gồm sự chọn lọc dòng tềbào, sự thay đổi thể hiện ở gen, sự tăng sinh của tế bào khởi phát. Sự tăng sinh củatế bào ung thư còn ở mức độ nhỏ, cư trú ở một mô nhỏ nào đó.3. Giai đoạn lan tràn ...