Cơ hội phát triển năng lực tự học cho sinh viên toán qua nội dung 'hệ thống hóa hái niệm toán học'

Bài viết trình bày việc xác định cấu trúc của năng lực tự học và cơ hội phát triển năng lực tự học qua nội dung "Hệ thống hóa khái niệm Toán học" cho sinh viên Khoa Toán, Đại học Sư phạm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ hội phát triển năng lực tự học cho sinh viên toán qua nội dung “hệ thống hóa hái niệm toán học”JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0171Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8A, pp. 107-114This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn CƠ HỘI PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO SINH VIÊN TOÁN QUA NỘI DUNG “HỆ THỐNG HÓA HÁI NIỆM TOÁN HỌC” Đào Thị Hoa Khoa Toán, Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Tóm tắt. Đã có nhiều nghiên cứu về phát triển năng lực tự học cho sinh viên, các nghiên cứu đều đưa ra những vấn đề lí luận cơ bản, cốt lõi về tự học. Song, quan trọng hơn cả là mỗi giáo viên vận dụng những lí luận ấy vào thực tiễn dạy học của bản thân như thế nào. Để việc vận dụng mang lại hiệu quả, trong khuôn khổ của bài viết này, chúng tôi xác định cấu trúc của năng lực tự học và cơ hội phát triển năng lực tự học qua nội dung Hệ thống hóa khái niệm Toán học cho sinh viên Khoa Toán, Đại học Sư phạm. Từ khóa: Năng lực tự học, hệ thống hóa, khái niệm Toán học.1. Mở đầu Trong giai đoạn hiện nay, khi mà nền giáo dục các cấp đang thực hiện công cuộc đổi mớicăn bản, toàn diện theo Nghị quyết số 29-NQ/TW là phát triển năng lực cho người học thì giáodục Đại học không thể không đổi mới theo hướng này. Một trong những năng lực cần phát triển ởsinh viên Đại học là năng lực tự học. Tự học không phải là vấn đề mới, song tự học không bao giờlà cũ khi việc học vẫn không ngừng phát triển. Đối với sinh viên Đại học Sư phạm, tự học càngtrở nên cần thiết bởi mục đích kép của nó: Tự học không chỉ giúp sinh viên có kiến thức, kĩ năngvững chắc, có tư duy linh hoạt,. . . mà còn giúp sinh viên sau khi ra trường có khả năng hướng dẫnhọc sinh của mình tự học. Đã có nhiều nghiên cứu về tự học như tác giả Rubakin với tài liệu Tự học như thế nào [9];tác giả Nguyễn Cảnh Toàn với tài liệu “Quá trình dạy – tự học”, “Học và dạy cách học” [7, 8]; tácgiả Vũ Quốc Chung với tài liệu “Để tự học đạt được hiệu quả” [2],. . . Các nghiên cứu này đã chỉrõ những vấn đề lí luận về tự học như khái niệm tự học, vai trò của tự học, các hình thức tự học,chu trình dạy - tự học,... Các nghiên cứu trên chủ yếu đưa ra những vấn đề mang tính lí thuyết vềtự học. Việc vận dụng những lí thuyết ấy vào thực tiễn học tập cũng như dạy học như thế nào phụthuộc hoàn toàn vào mỗi giáo viên. Trong bài viết này, chúng tôi xác định cấu trúc của năng lực tựhọc và cơ hội phát triển năng lực tự học qua dạy học nội dung Hệ thống hóa khái niệm Toán họccho sinh viên Khoa Toán, Đại học Sư phạm.Ngày nhận bài: 10/7/2015. Ngày nhận đăng: 15/10/2015.Liên hệ: Đào Thị Hoa, e-mail: daothihoa.sp2@moet.edu.vn 107 Đào Thị Hoa2. Nội dung nghiên cứu2.1. Khái niệm năng lực tự học Chúng ta đã thấy rõ mục đích kép của năng lực tự học đối với sinh viên Sư phạm, vậy nănglực tự học là gì? Theo [8]: “Tự học là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ (quan sát, sosánh, phân tích, tổng hợp v.v. . . ) và có khi cả cơ bắp (khi phải sử dụng công cụ), cùng các phẩmchất của mình rồi cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh quan, thế giới quan (như tính trung thực,khách quan, ý chí tiến thủ, không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại, lòng say mê khoa học. . . )để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó”. Năng lực là khả năng chủ thể vận dụng một cách linh hoạt các kiến thức, kĩ năng, thái độ,. . . của bản thân nhằm đáp ứng yêu cầu của một hoạt động, đảm bảo cho hoạt động đó có chấtlượng trong một bối cảnh (tình huống) nhất định. Năng lực tự học là khả năng chủ thể tự mình suy nghĩ, vận dụng một cách hợp lí những kiếnthức, kĩ năng, thái độ của bản thân để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó của nhân loại, biếnlĩnh vực đó thành sở hữu của mình. Như vậy, năng lực tự học của sinh viên Sư phạm Toán là khả năng sinh viên tự học các trithức toán học cơ bản cũng như nghiệp vụ về dạy học môn Toán một cách hiệu quả. Năng lực tựhọc giúp sinh viên có các kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ thuộc chuyên ngành Sư phạm Toánmột cách đầy đủ, toàn diện và sâu sắc. Đồng thời, còn giúp sinh viên sau khi ra trường biết cáchhướng dẫn học sinh của mình tự học nội dung môn Toán ở phổ thông.2.2. Cấu trúc năng lực tự học Mỗi năng lực gồm có ba thành phần chính [1]: i) Các hợp phần của năng lực (Components of Competency) mô tả một hoặc nhiều hoạtđộng thuộc lĩnh vực chuyên môn, thể hiện khả năng tiềm ẩn của con người. ii) Các thành tố năng lực (Elements of Competency) là các kĩ năng cơ bản tạo nên mỗi hợpphần. iii) Tiêu chí thực hiện (Performance Criteria) chỉ rõ mức độ yêu cầu cần thực hiện ...