Cơ hội và thách thức đổi mới đào tạo và nghiên cứu trong các cơ sở giáo dục đại học thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra tại nhiều nước phát triển. Nó mang đến cho nhân loại cơ hội để thay đổi bộ mặt các nền kinh tế, thế nhưng cũng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường như tạo ra sự thay đổi vô cùng lớn trong đời sống, xã hội và đây chính là thách thức của ngành giáo dục trong công việc đào tạo nguồn nhân lực theo nhu cầu mới của thời đại. Vì vậy, các trường đại học cần phải sáng tạo và linh hoạt trong mọi hoạt động cùng với đó vai trò của người thầy cũng cần thay đổi từ trạng thái dạy học sang hướng dẫn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ hội và thách thức đổi mới đào tạo và nghiên cứu trong các cơ sở giáo dục đại học thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0 CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO VÀ NGHIÊN CỨU TRONG CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC THÍCH ỨNG VỚI CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Thạc sĩ Võ Anh Tuấn Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra tại nhiều nước phát triển. Nó mang đến cho nhân loại cơ hội để thay đổi bộ mặt các nền kinh tế, thế nhưng cũng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường như tạo ra sự thay đổi vô cùng lớn trong đời sống, xã hội và đây chính là thách thức của ngành giáo dục trong công việc đào tạo nguồn nhân lực theo nhu cầu mới của thời đại. Vì vậy, các trường đại học cần phải sáng tạo và linh hoạt trong mọi hoạt động cùng với đó vai trò của người thầy cũng cần thay đổi từ trạng thái dạy học sang hướng dẫn. Từ khóa: Cơ hội, thách thức, đổi mới, 4.0, giáo dục Opportunities and challenges for innovative training and research in higher education institutions in adaptation to the 4.0 industrial revolution. “The 4.0 Industrial Revolution” is taking place in many developed countries. It gives humanity the opportunity to change the face of the economy, but is also creates immense risks such as creating enormous changes in life and society. This is the challenge of the education sector in training human resources according to requirements of the time. Therefore, universities need to be innovative and flexible in every activity, with the teacher’s role changing from teaching to instruction. Keyword: opportunities, challenges, innovative, 4.0, education Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 08/01/2018 Ngày phản biện đánh giá: 20/02/2018 Ngày bài báo được duyệt đăng: 20/03/2018 Cách mạng công nghiệp 4.0 thật sự đặt giáo dục đại học trước những thách thức mới diễn ra vô cùng nhanh chóng. Các trường đại học có thể chưa dự đoán hết được các kỹ năng đạo tào mà thị trường lao động cần trong kỷ nguyên số. Các hoạt động đào tạo và nghiên cứu của các trường đại học chủ yếu vẫn theo phương pháp đào tạo truyền thống với những môn học thuần túy trên giảng đường, sẽ phải đối mặt với những thay đổi mạnh mẽ cả về tư duy, cơ cấu kiến thức, kỹ năng và phương pháp truyền đạt. Với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ, đòi hỏi giáo dục phải đem lại cho người học cả tư duy những kiến thức kỹ năng mới, khả năng sáng tạo, thích ứng với thách thức và những yêu cầu mới mà các phương pháp giáo dục truyền thống không thể đáp ứng. Đây là thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh nền giáo dục đại học của Việt Nam đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế, cả những yếu tố nền móng và phát triển. Nếu còn đạo tạo theo cách cho TẠP CHÍ KHOA HỌC 21 QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ sinh viên ngồi trên ghế giảng đường, phụ thuộc hoàn toàn vào những cuốn giáo trình được soạn cách đây hàng thập kỉ, sinh viên sẽ thu được những gì khi bước ra thế giới đang không ngừng biến đổi ngoài kia? Để thay đổi cần có những hành động thật sự mạnh mẽ. Tuy nhiên, ngoài những tác động tích cực to lớn trên đây, Cách mạng công nghiệp 4.0 cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt sẽ làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu lao động và thị trường lao động. Các hệ thống tự động hóa sẽ thay thế dần lao động thủ công trong toàn bộ nền kinh tế, sự chuyển dịch từ nhân công sang máy móc sẽ gia tăng sự chênh lệch giữa lợi nhuận trên vốn và lợi nhuận với sức lao động, điều này sẽ tác động đến thu nhập của lao động giản đơn và gia tăng thất nghiệp. Tỷ trọng lao động chất lượng cao gia tăng, làm phát sinh một thị trường việc làm ngày càng tách biệt thành các phân đoạn: thị trường kỹ năng cao, thị trường kỹ năng thấp và sẽ dẫn đến gia tăng sự phân hóa, hoặc tạo ra nhu cầu việc làm hoàn toàn mới so với trước đây mà cần có sự chủ động chuẩn bị và chính sách điều tiết thích hợp. Tư duy thay đổi có dẫn đến hành động thay đổi Trong những năm gần đây, hoạt động cải cách giáo dục tốn nhiều công sức nhưng chưa mang lại kết quả, hoạt động đào tạo tự phát, thiếu sự gắn kết giữa đào tạo và sử dụng. Trong thực tế, các trường đại học ở Việt Nam hiện nay, nhiều lắm cũng mới chỉ đủ khả năng trang bị cho người học (sinh viên, học viên hay nghiên cứu sinh…) kiến thức cơ bản, trang bị khả năng phân tích độc lập, dám suy nghĩ và biết suy nghĩ (suy nghĩ có phương pháp - tư duy khoa học). Như vậy, rõ ràng là ngay cả khi chúng ta đổi mới mục tiêu giáo dục đại học thì mục tiêu này cũng không phù hợp với khả năng, cũng như chất lượng thực tế của nền giáo dục đại học trong nước. Có nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến là thiếu sự tương tác giữa Nhà nước và thị trường lao động, nhất là lao động chất lượng cao; thị trường chưa thực sự trở thành căn cứ quan trọng để hoạch định chính sách ...