Có nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian?

Có nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian?Có thể nói vấn đề này hiện nay vẫn đang tồn tại nhiều quan niệm khác nhau. Một số người cho rằng không nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian vì phần lớn chúng chưa được chứng minh và giải thích trên cơ sở khoa học của y học hiện đại cho nên không biết trong các vị thuốc, bài thuốc đó có những hoạt chất gì, cơ chế tác dụng của chúng ra sao, chỉ định và phản chỉ định như thế nào. Thậm chí có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Có nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian? Có nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian?Có thể nói vấn đề này hiện nay vẫn đang tồn tại nhiều quan niệm khác nhau. Một sốngười cho rằng không nên tin dùng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian vì phần lớnchúng chưa được chứng minh và giải thích trên cơ sở khoa học của y học hiện đại chonên không biết trong các vị thuốc, bài thuốc đó có những hoạt chất gì, cơ chế tác dụngcủa chúng ra sao, chỉ định và phản chỉ định như thế nào. Thậm chí có người còn tỏ ra coithường các bài thuốc dân gian, xem đó chỉ là một mớ những kinh nghiệm cổ hủ, lạc hậucủa những “lang băm”, “lang vườn” không đáng tin cậy. Một số khác lại tin tưởng và đềcao một cách quá mức, họ thi nhau sưu tầm, tuyên truyền và vận dụng những bài thuốcdân gian mặc dù những kiến thức của họ về vấn đề này rất hạn chế. Thậm chí một số câythuốc, bài thuốc được họ ca tụng và sử dụng một cách cẩu thả, bừa bãi để rồi chính họhoặc con bệnh của họ phải chuốc lấy những hậu quả không đáng có. Tồi tệ hơn nữa là cómột số ít người nắm được một vài bài thuốc dân gian nhưng lại chủ tâm khuếch trương,quảng cáo dưới dạng kinh nghiệm “gia truyền”, “bí truyền” để lấy tiền của người bệnhmột cách thái quá, không tương xứng với giá cả và giá trị thực của chúng. Vậy nên hiểuvấn đề này như thế nào cho đúng?Trên thực tế, trong công tác khám chữa bệnh hàng ngày, người thầy thuốc y học cổtruyền thường sử dụng 3 nhóm bài thuốc chủ yếu để kê đơn: một là, các bài thuốc cổtruyền và các bài thuốc được xây dựng theo nguyên tắc “đối pháp lập phương” (kê đơntheo lý luận của y học cổ truyền); hai là, các bài thuốc kinh nghiệm dân gian và giatruyền (kê đơn theo nghiệm phương); ba là, các bài thuốc được xây dựng trên cơ sở sửdụng linh hoạt các bài thuốc có ở địa phương được chia làm 2 phần: phần điều hòa cơ thểvà phần chữa bệnh (kê đơn theo toa căn bản). Như vậy, có thể thấy các bài thuốc kinhnghiệm dân gian là một bộ phận cấu thành không thể thiếu của nền y dược học cổ truyềnphương Đông.Từ xa xưa, trong quá trình đấu tranh với thiên nhiên, bệnh tật để bảo vệ cuộc sống, conngười đã biết dùng cây cỏ quanh mình để làm thuốc. Trong lúc tìm kiếm thức ăn, có khitổ tiên chúng ta ăn phải các thứ hoa, thứ lá có độc làm phát sinh tình trạng đau bụng, đilỏng, thậm chí có thể hôn mê dẫn đến tử vong. Nhưng cũng có khi trong lúc cơ thể đangmệt mỏi, đau yếu tình cờ vớ được một số củ quả hoa lá ăn vào cảm thấy tay chân khỏemạnh, tinh thần phấn chấn, bệnh tật tiêu tan. Ban đầu, củ gừng, củ tỏi... có thể chỉ đượcdùng với mục đích tạo mùi vị thơm ngon cho thức ăn, nhưng sau đó con người nhận thấykhi dùng chúng kèm theo các đồ ăn thức uống dễ gây đầy trướng, đi lỏng thì các triệuchứng này không xuất hiện nữa, và thế là củ gừng, củ tỏi được lấy từ rừng về trồng quanhnhà quanh vườn, rồi từ vườn lại được đem vào dự trữ trong nhà bếp để chế biến thức ănvà làm thuốc dùng dần.Những kinh nghiệm dùng thuốc được lưu truyền trong nhân dân, cha truyền con nối từđời này sang đời khác hình thành nên nền y học dân gian. Và rồi trên cơ sở kinh nghiệmthực tiễn của nền y học này, con người mới tìm cách tổng kết, quy nạp và xây dựng mộthệ thống lý luận chỉ đạo vững chắc, hình thành một nền y học cổ truyền có tính bác học.Như vậy, có thể thấy các bài thuốc kinh nghiệm dân gian mà cha ông ta để lại đã đượcthực tiễn chứng minh trên người thực, bệnh thực từ bao đời nay rồi. Bởi vậy, chúng ta cóthể áp dụng. Tuy nhiên, trong khi sử dụng các bài thuốc kinh nghiệm dân gian chúng tacũng cần lưu ý mấy điểm sau đây:- Vì chúng chỉ được truyền miệng từ người này sang người khác hoặc có thể được ghichép trong sách báo nhưng qua mỗi người, mỗi sách lại thay đổi một chút, có khi bị chegiấu, xuyên tạc do người có kinh nghiệm muốn giữ độc quyền; có khi bị nhầm lẫn, sai sótdo trình độ hiểu biết, do dịch thuật... cho nên vấn đề quan trọng là phải phân biệt đâu lànhững bài thuốc kinh nghiệm dân gian thực sự, đâu là những bài thuốc đã bị xuyên tạcvà nhầm lẫn, thậm chí có thể bị thần bí hóa.- Tuy đa số các bài thuốc dân gian đều ít hoặc không có tác dụng phụ, tính an toàn tươngđối cao nhưng không phải không có những bài thuốc sử dụng các chất có độc tính caonhư thủy ngân, chì, thạch tín hoặc sử dụng các loại động vật hay côn trùng có chứa chấtđộc như rắn, rết, cóc, mật một số động vật... hoặc thậm chí cả những chất thải như nướctiểu, phân động vật... Bởi vậy, với những bài thuốc này nhất thiết không được tự tiện sửdụng.- Vì một bài thuốc có thể có một hay nhiều vị, mà mỗi vị lại có nhiều tên gọi dân giankhác nhau tùy theo từng vùng, từng địa phương. Hơn nữa cách chế, cách cân đo theo đơnvị cổ kim cũng không giống nhau. Nhiều vị có cùng tên gọi dân gian nhưng thực chất lạilà hai loại hoàn toàn khác nhau. Bởi vậy, khi sử dụng phải hết sức thận trọng.- Nhiều bài thuốc được chỉ định dùng cho các chứng bệnh có tính danh mơ hồ như phúcthống (đau bụng), ho, h ...