Co thắt thực quản lan tỏa

Co thắt thực quản lan tỏa (Diffuse esophageal spasm - DES) là thuật ngữ dùng để xác định tình trạng rối loạn vận động của cơ trơn thực quản với đặc điểm là co thắt không đồng đều, có nhiều co tự phát và co do nuốt gây ra, có đồng thời với lúc bắt đầu, biên độ lớn, dài lâu và xảy ra lặp lại, đây là bệnh lý thực quản hiếm gặp được Osgood mô tả lần đầu tiên vào năm 1889... ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Co thắt thực quản lan tỏa Co thắt thực quản lan tỏaCo thắt thực quản lan tỏa (Diffuse esophageal spasm - DES) là thuật ngữ dùng đểxác định tình trạng rối loạn vận động của cơ trơn thực quản với đặc điểm là co thắtkhông đồng đều, có nhiều co tự phát và co do nuốt gây ra, có đồng thời với lúc bắtđầu, biên độ lớn, dài lâu và xảy ra lặp lại, đây là bệnh lý thực quản hiếm gặp đượcOsgood mô tả lần đầu tiên vào năm 1889...Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của DES chưa được biết rõ ràng; triệu chứngmơ hồ và khó chẩn đoán cho nên thường không được điều trị kịp thời; có thể đượcđiều trị nội khoa hay ngoại khoa, có thể kết hợp điều trị tâm lý (nếu có) nh ưnghiện nay, các nhà y học trên thế giới vẫn còn tranh cãi để tìm ra phương pháp tốiưu nhất vì hiệu quả của các phương pháp điều trị hiện nay vẫn chưa đạt được kếtquả như mong muốn.1. Nguyên nhân nào dẫn đến DESNguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của DES chưa rõ ràng, có một số yếu tố màngười ta nghĩ nhiều đến nó là căn nguyên. DES có thể do sự rối loạn phức hợp hệthống thần kinh cụ thể là khiếm khuyết của sự ức chế dẫn truyền đám rối thần kinhruột, điều này làm cho hệ thống cơ của thực quản hoạt động không đồng bộ. Ngoàira, công việc căng thẳng, làm việc quá sức cùng một số bệnh lý đường tiêu hoáđược xem là yếu tố thuận lợi làm tăng khả năng bị DES.Các biến thể của co thắt thực quản lan tỏa, như co nhu động nhưng có biên độ lớnhoặc co đồng thời nhưng có biên độ bình thường, thường xảy ra như bệnh tiênphát hoặc kết hợp với một số bệnh khác cũng như stress cảm xúc và tuổi già.Bệnh chất tạo keo mạch máu, bệnh thần kinh trong đái tháo đường, viêm thựcquản hồi lưu, viêm thực quản do tia xạ, tắc thực quản và các thuốc tiết cholin haykháng tiết cholin đều có thể gây nên bệnh lý này.2. Biểu hiện của DES như thế nàoBiểu hiện ban đầu ở bệnh nhân bị DES giống như các bệnh nhân đau ngực khôngrõ nguyên nhân. Bệnh nhân bị DES thường lo lắng và phàn nàn đau ngực xảy ramỗi khi nuốt thức ăn, làm việc quá sức và một thay đổi 1 số t ư thế nhất định,thường được mô tả như có một vật đè nặng lên vùng sau xương ức, cường độ thayđổi tuỳ lúc và cơn đau này lan toả từ cùng dưới hàm xuống cánh tay hoặc là đaulan ra vùng sau xương bả vai. Những triệu chứng thường tăng lên những lúc căngthẳng, nhưng giảm khi tập thể dục.Triệu chứng bao gồm: nuốt nghẹn, ợ nóng và đau ngực không liên quan đến timmạch. Dấu hiệu tắc thực quản th ường không xảy ra. Một số bệnh nhân có biểuhiện trào ngược nước bọt từ trong lòng thực quản trong cơn co thắt của bệnh DES.Triệu chứng của DES có thể tăng lên khi ăn thức ăn và nước uống lạnh và có thểgây trào ngược dạ dày-thực quản, nhưng hầu hết bệnh nhân DES không có tràongược. Trong tiền sử bệnh nhân có thể bị hội chứng ruột kích thích, co thắt tâm vị,hoặc rối loạn một số chức năng dạ dày-ruột khác.3. Cần làm các xét nghiệm gì nếu nghi ngờ DESChụp thực quản có Barite, nhưng ở bệnh nhân DES rất khó chụp được hình ảnhđiển hình. Điển hình là hình ảnh thực quản lượn xoắn giống đại tràng hay hìnhchuỗi hạt, nguyên nhân bởi sự có thắt từng đoạn của lớp cơ vòng thực quản. Bệnhlý nhiều túi thừa của thực quản cùng với triệu chứng đau thắt có thể là dấu hiệugợi ý đến DES.Đo áp lực thực quản: áp lực được đo từng inch một (1 inch=4mm) hoặc dùngballon có chia độ đi xuống dạ dày. Kết quả ghi lại chính xác tình trạng hoạt độngcủa cơ thực quản từng vùng. Bình thường áp lực thực quản khi nuốt là 15-25mmHg (không bao giờ quá 45 mmHg). Áp lực tại vùng co thắt có thể lên rất caotừ 225 đến 430 mmHg. Việc ghi lại nhu động của thực quản bằng đo áp lực có thểchẩn đoán được bệnh DES với đặc điểm: co thắt với biên độ cao, lặp lại và kéodài.Nội soi ống mềm được tiến hành để loại trừ một số bệnh u thực quản xâm lấn, xơhoá thực quản, hoặc viêm thực quản, đây cũng là các nguyên nhân gây hẹp đoạndưới thực quản.Để chẩn đoán DES tốt nhất là chụp thực quản có cản quang và đo áp lực thực quảnđược tiến hành ở những bệnh nhân không có triệu chứng.Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán DES là sự tương quan giữa bằng chứng co thắt thựcquản và sự phàn nàn của bệnh nhân khi ghi áp lực thực quản.4. Điều trị DES như thế nào.Đây là vấn đề còn nhiều bàn cãi để có thể tìm ra giải pháp tối ưu.Co thắt thực quảnlan toả có thể được điều trị nội khoa hay ngoại khoa, có thể kết hợp điều trị tâm lý(nếu có). Những bệnh nhân bị nuốt nghẹn thì nên tránh sự căng thẳng trong bữaăn. Nếu có dấu hiệu trào ngược dạ dày-thực quản hoặc có bằng chứng về test chứcnăng thực quản thì nên điều trị trào ngược dạ dày- thực quản.Thức ăn mềm, lỏng và chia nhỏ miếng giúp cho bệnh nhân dễ dàng nuốt hơn. Mộtsố loại thuốc cũng có tác dụng cải thiện tình trạng nuốt nghẹn và đau như: thuốckháng tiết cholin, thuốc giãn cơ trơn, thuốc an thần… Ngoài ra còn 1 số phươngpháp khác để điều trị nhưng kết quả vẫn chưa rõ ràng như nong thực quản bằngque nong hoặc phẫu thuật m ...