Coi chừng chứng bí tiểu

Vị trí của bàn quan (4) trong cấu tạo cơ quan sinh dục nữNgười ta ví con đường đi của nước tiểu như một dòng sông, chúng được hình thành từ các cầu thận, chạy qua các tiểu quản để đổ vào đài thận rồi đến bồn thận. Từ bồn thận nước tiểu sẽ dẫn theo niệu quản và chảy vào bàng quang, để sau cùng là thoát ra ngoài qua niệu đạo. Với một đường đi dài và phức tạp như vậy thì cũng có lúc nước tiểu bị tắc nghẽn. Trong bài viết này chúng tôi muốn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Coi chừng chứng bí tiểu Coi chừng chứng bí tiểuVị trí của bàn quan (4) trong cấu tạo cơ quan sinh dục nữNgười ta ví con đường đi của nước tiểu như mộtdòng sông, chúng được hình thành từ các cầuthận, chạy qua các tiểu quản để đổ vào đài thậnrồi đến bồn thận. Từ bồn thận nước tiểu sẽ dẫntheo niệu quản và chảy vào bàng quang, để saucùng là thoát ra ngoài qua niệu đạo. Với mộtđường đi dài và phức tạp như vậy thì cũng có lúcnước tiểu bị tắc nghẽn. Trong bài viết này chúngtôi muốn đề cập đến chứng tiểu khó do bấtthường ở đường tiểu dưới (bàng quang và niệuđạo).Vì sao có tình trạng bí tiểu?Đi tiểu là một động tác theo ý muốn do sự kết hợp hài hòagiữa sự co bóp mạnh của bàng quang và sự giãn nở thậtrộng của cổ bàng quang, đó là cơ vòng trong và cơ vòngngoài (cơ vòng niệu đạo). Cơ vòng trong còn có tên là cơvòng nhẵn, chịu sự chi phối của hệ thần kinh thực vật, còncơ vòng ngoài chịu sự chi phối của não. Như vậy, muốn đitiểu được phải có đủ các điều kiện: bàng quang co bóp đủmạnh, các cơ vòng giãn nở đủ rộng, niệu đạo thông thương,không bị vướng mắc. Thiếu một trong các yếu tố trên sẽdẫn đến bí tiểu.Khi nào bàng quang không co bóp đủ mạnh?Bàng quang là một cơ rỗng, có 3 lớp, chịu sự chỉ huy củahệ thần kinh thực vật hay tự chủ, do vậy sự co bóp củabàng quang là hiện tượng phản xạ xảy ra ngoài ý muốn.Khi bàng quang có đủ lượng nước tiểu từ 300- 400ml làxuất hiện cung phản xạ muốn đi tiểu. Nhưng đi tiểu là mộtđộng tác theo ý muốn, nếu chưa muốn đi tiểu não sẽ ức chếkhông cho cung phản xạ hoạt động, tức sẽ cắt đứt ngayluồng thần kinh của cung phản xạ thực vật chi phối móttiểu đồng thời không cho cơ vòng vân mở rộng. Ngược lạinếu muốn đi tiểu, não sẽ thả lỏng cho cung phản xạ hoạtđộng và sai khiến cơ vòng vân mở rộng. Lúc đó bàngquang sẽ co bóp và tống nước tiểu thoát ra ngoài thành vòivới áp lực khoảng 700mm nước.Bàng quang sẽ không co bóp đủ mạnh trong các trườnghợp: mất sự liên hệ với hệ thần kinh thực vật, đặc biệt làkhi bị chấn thương cột sống; thành bàng quang bị chai xơdo viêm mạn tính, mô đàn hồi bị thay thế bằng mô sợi làmbàng quang co bóp yếu.Khi nào các cơ vòng nhẵn không giãn nở gây bí tiểu?Cơ vòng nhẵn tức cổ bàng quang khônggiãn nở khi: mất liên lạc với hệ thần kinhthực vật, hay gặp trong các trường hợpchấn thương cột sống; cơ vòng bị xơ chaibẩm sinh hay do viêm mạn tính; cơ vòng bịbiến dạng và chèn ép bởi u tiền liệt tuyến; Film chụpbị bít kín do sỏi ở bàng quang. Bản chất bàng quang bịcủa cơ vòng ngoài là luôn luôn co thắt lại. viêmLúc đi tiểu não sẽ ức chế sự co thắt này và làm giãn nở.Nếu vì lý do gì đó não không tác động được vào cơ vòngnữa sẽ gây bí tiểu như trong chấn thương cột sống.Khi nào niệu đạo mất thông suốt gây bí tiểu?Niệu đạo mất sự thông suốt khi bị chít hẹp do viêm làm xơhóa, bị bít lại do sỏi, bị vỡ do chấn thương.Các loại bí tiểu và biện pháp xử tríBí tiểu cấp tính là hiện tượng đột ngột bí tiểu, bệnh nhân cốrặn mới may ra có vài giọt nước tiểu thoát ra ngoài, trongkhi đó thì bàng quang căng đầy, cảm giác rất tức bụng vàđôi khi xuất hiện cơn co thắt. Nguyên nhân chủ yếu thườnglà do u lành tiền liệt tuyến gây chèn ép, sỏi mắc nghẽn tạicổ bàng quang hay niệu đạo, chấn thương vỡ, giập niệuđạo, chấn thương cột sống. Với tình trạng này bệnh nhânphải được thông tiểu ngay, đó là các biện pháp phẫu thuậtlấy sỏi, giải quyết sự chèn ép đường tiểu, hoặc dùng cácống dẫn nước tiểu luồn vào niệu đạo tới bàng quang chonước tiểu thoát ra ngoài.Bí tiểu mạn tính là kết quả của tình trạng tiểu khó và tiểukhông hết trải qua thời gian dài, nước tiểu tồn tại trongbàng quang ngày một tăng. Đến lúc nào đó bụng dưới hìnhthành khối cầu bàng quang lớn dần nhìn thấy được, to nhưquả bóng nhỏ. Bệnh nhân dần dần thích nghi với tình trạngbất thường này. Nhưng sự ứ đọng này vô cùng nguy hiểmvới thận. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây ra sự căngtrướng toàn bộ hệ tiết niệu, viêm nhiễm tiết niệu ngượcdòng và suy thận. Lúc đó sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng.Do vậy biện pháp điều trị là thông đường tiểu qua da, giảmngay sự căng trướng, ứ đọng của nước tiểu trong bàngquang, sau đó loại bỏ nguyên nhân gây bí tiểu.Các trường hợp bí tiểu có nguyên nhân tại chỗ hoặcở sự chỉ huy thần kinh trung ương hoặc thần kinhthực vật. Các nguyên nhân tại chỗ như sỏi bàngquang, u tiền liệt tuyến đều phải giải quyết bằng phẫuthuật hoặc nội soi. Các nguyên nhân khác có thểdùng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa. Tất cả cáchiện tượng bí tiểu đều phải được nhanh chóng tìm ranguyên nhân và có các biện pháp xử trí kịp thời,người bệnh (đặc biệt là nam giới lớn tuổi) cần phảiđặc biệt chú ý đến điều này, nếu để lâu sẽ gây ranhững biến chứng nguy hiểm. ...