CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ _1

Phần II: NỘI DUNG CỦA CUỘC CẢI CÁCHI. Cải cách hành chínhCùng với quá trình đi lên con đường chính trị Hồ Quý Ly từng bước thực hiện những cải cách hành chính trên một số lĩnh vực
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ _1CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ Phần II: NỘI DUNG CỦA CUỘC CẢI CÁCHI. Cải cách hành chínhCùng với quá trình đi lên con đường chính trị Hồ Quý Ly từng bướcthực hiện những cải cách hành chính trên một số lĩnh vựcVề tổ chức hành chính: Từ năm 1375, khi được giao chức tham mưuquân sự, Quý Ly đã đề nghị chọn các quan viên, người nào có tàinăng, luyệ tập võ nghệ, thông hiểu thao lược thì không cứ là tôn thất,đều cho làm tướng coi quân.Từ năm 1397, Hồ quý Ly đã đổi một số lộ ở xa thành trấn như: ThanhHóa đổi thành trấn Thanh Đô, Quốc Oai thành trấn Quãng Oai, DiễnChâu đổi thành trấn Vọng Giang,… và nâng một số châu lên thành lộ.Ở các lộ thống nhất việc chỉ huy quân sự và hành chính trong taynhững quan chức gọi là Đô hộ, Đô thống, Tổng quản do các đại thầnnắm. Các lộ vẫn đặt chánh, phó An phủ sứ như cũ, ở phủ đặt chánh,phó Trấn phủ như cũ; ở châu đặt Thông phán và Thiên phán; ở huyệnđặt lệnh úy và chủ bạ, bỏ đại tiểu, tư xã và giữ giáp như cũ. Ở cáctrấn việc việc cai trị nặng nề mang tính chất quân sự. Để tăng cườnggiao thông liên lạc giữa trung ương và địa phương, các hệ thống trạmdịch được bổ sung. Để bảo đảm an ninh ở mỗi lộ có đặt chức liêmphóng sứ- một chức quan chuyên trông coi việc dò xét tình hình,trông coi bộ máy mật thám và dò la tin tức. Đồng thời quy định chếđộ làm việc: “lộ coi phủ, phủ coi châu, châu coi huyện. Phàm nhữngviệc hộ tịch, tiền thóc, kiện tụng dều làm gộp một sổ của lộ, đến cuốinăm báo lên sảnh để làm bằng mà kiểm xét.Khu vực quanh thành Thăng Long được Hồ Quý Ly đổi thành Đông Đôlộ do phủ đô hộ cai quản. Hồ quý Ly cho dời đô về An Tôn (Tây Đô).Cùng năm này Hồ Quý Ly cho nhân dân xây kinh đô mới ở An Tôn(Vĩnh Tôn- Thanh Hóa), để lại cho đời sau một công trình kiến trúc lớn,tục gọi là thành nhà Hồ.Hồ Quý Ly cũng định cách thức mũ và phẩm phục của các quan vănvõ: Nhất phẩm màu áo tía, nhị phẩm áo màu đại hồng, tam phẩm áomàu hoa đào, tứ phẩm màu lục, ngũ phẩm trở xuống màu xanh biếc.Chế độ Thái thượng hoàng được bãi bỏ cuối thời trần, nhưng đến khinhà trần thành lập, năm 1404 Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con là HồHán Thương và tự xưng là Thái Thượng hoàng.Về hành chính địa phương của nhà Hồ cơ bản giống Nhà Trần:Không theo nề nếp nhà tiền Lê, Lý, Trần phong tặng quan tước choquý tộc tôn thất. Không đưa nhiều quý tộc nhà Hồ vào bộ máy nhànước. Hồ Hán Thương “cấm người tôn thất, cung nhân không đượcxưng quý hiệu, người vi phạm bị trị tội”II. Cải cách quan hệ sở hữu tư liệu sản xuất, chủ yếu là quanhệ ruộng đất bằng chính sách “hạn điền”Mục tiêu của hạn điền là hạn chế chiếm hữu lớn về đất đai của quýtộc phong kiến:Chiếm hữu lớn về ruộng đất của nhà Trần vừa là do phân phong, vừalà do chiếm dụng: “Trước kia các nhà tôn thất thường sai nô tỳ củamình đắp đê bồi ở bờ biển để ngăn nước mặn, sau hai, ba năm khaikhẩn thành ruộng, cho họ lấy lẫn nhau và ở ngay đấy, lập ra nhiềuđất tư trang”Nay “Năm 1397, tháng 6 (âm lịch) xuống chiếu hạn chế danh điền(tức ruộng có người đứng tên”. Riêng đại vương và trưởng công chúathì số ruộng không hạn chế.Đến thứ dân thì số ruộng đến 10 mẫu. Người nào có nhiều thì tùy ýđược lấy ruộng để chuộc tội. Bị biếm chức hay mất chức cũng đượclàm như vậy. số ruộng thừa phải hiến cho nhà nước”.“Hạn điền đánh vào nền tảng kinh tế của quyền uy chính trị của quýtộc phong kiến.Tuy vậy cải cách này cũng chỉ là nửa vời. Bởi vì trong khi xã hội đangcó yểu cầu tư hữu hóa ruộng đất để phát triển kinh tế hàng hóa tiềntệ và giải quyết nạn thiếu đói, thì số ruộng đất ngoài 10 mẫu được lấyra lại bị xung công “hiến cho nhà nước” biến thành quan điền”Tuy việc đưa ruộng đất rút ra từ “hạn điền” vào sở hữu chung của nhànước phong kiến quan liêu như vậy là tiến bộ hơn sở hữu lớn củaphong kiến quý tộc, nhưng nó cũng chỉ có tác dụng củng cố quyền lựcNhà nước chứ không phát triển được kinh tế, cải thiện được dân sinh,tăng cường được khối đoàn kết dân tộc chống ngoaị xâm.Phần náo đó là sự duy trì tính chất công hữu về ruộng đất của phươngthức sản xuất châu Á mà đến thế kỷ XV đã quá lỗi thời. ...