CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ _3

V. Cải cách văn hóa, giáo dụcHồ Quý Ly là vị vua Việt Nam đầu tiên quyết định dùng chữ Nôm để chấn hưng nền văn hóa dân tộc, cho dịch các kinh, thư, thi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ _3CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ V. Cải cách văn hóa, giáo dụcHồ Quý Ly là vị vua Việt Nam đầu tiên quyết định dùng chữ Nôm đểchấn hưng nền văn hóa dân tộc, cho dịch các kinh, thư, thi. Chính ôngđã biên tập thiên vô dật để dạy cho con cái nhà quan và soạn ra 14thiên Minh đạo dâng lên Trần Nghệ Tông khi trước.Về mặt xã hội, ông thiết lập sở Quản tế (như ty y tế ngày nay). ởcác lộ, ông đều lập một kho lúa gọi là Thường bình, lấy tiền côngmua lúa trữ vào, phòng những năm mất mùa đem bán rẻ cho dânchúng.Khuyến khích sử dụng chữ Nôm, tự mình làm thơ chữ Nôm và giảinghĩa Kinh thi bằng chữ Nôm. - Phát huy tác dụng Nho giáo: Năm1392 làm sách Minh Đạo (“Con đường sáng”) 14 thiên (cho Chu Cônglà tiên thánh, Khổng Tử là tiên sư, nêu ra “bốn chỗ đáng ngờ trongsách Luận ngữ.Năm 1395 dịch thiên Vô dật (Không lười biếng) trong Kinh thư rachữ Nôm nếu tấm gương của các vua hiền thời xưa để dạy vua ThuậnTông. - Đề cao lối học thực dụng cần thiết cho ca chế quan liêu : Phêphán những người chỉ biết chắp nhặt văn chương, tuy học rộng nhưngviễn vông.Năm 1396, Hồ Quý Ly cho sửa đổi chế độ thi cử, đặt kỳ thi hương ởđịa phương và thi hội ở kinh thành. Những người đã thi hội phải làmthêm một bài văn sách do vua đề ra để định thứ bậc. Trong bốntrường thi, Hồ Quý Ly bỏ trường thi ám tả văn cổ thay bằng thi kinhnghĩa. Năm 1404, ông đặt thêm trường thứ 5, thi viết chữ và toán.Năm 1397, ban hành chính sách khuyến học cho mở trường đến cácphủ châu, ban quan điền để chi về việc học. - Cải tiến thi cử, mởnhiều khoa thi kén chọn người tài. Chỉ riêng khoa thi Thái học sinhnăm 1400 đã có 20 người thi đỗ, trong đó có những danh nho nhưNguyễn Trãi, Lý Tử Tấn, Vũ Mộng Nguyên, Nguyễn Mộng Tuân.... Ôngcho đặt chức giáo thụ trông coi việc học, cho mở trường đến các phủchâu, bán quan điền để chi vào việc học.VI. Cải cách tài chính- phát hành tiền giấyCải cách tiền tệ là một biện pháp mới, lần đầu tiên được thực hiện ởĐại Việt. Thoạt nghe như thấy là tiến bộ, bởi kinh tế hàng hóa tiền tệđã có phần nào khởi sắc ở thời Trần, lại cần kinh tế Đại Việt hội nhậpđược vào kinh tế thế giới, nhất là ở khu vực Đông và Đông Nam Á lúcnày- nơi nền kinh tế hóa- tệ đang lên.Tháng 4-1396, thực hiện chủ trương phát hành tiền giấy: “năm 1396tháng 4 bắt đầu phát hành ( tiền giấy thông bảo hội sao…thể thức tiềngiấy: gồm 7 loại: 10 đồng 30 đồng 1 tiền, 2 tiền, 3 tiền , 5 tiền,1quan đều có hình in khác nhau “ giấy 10 đồng vẻ rau tảo giấy 30đồng vẻ sóng nước, giấy 1 tiền vẻ mây,giấy 2 tiền vẻ con rùa, giấy 3tiền vẻ con lân, giấy 5 tiền vẻ con phượng, giấy 1 quan vẻ con rồng”Hồ Quí Ly ra lệnh :Cấm tuyệt tiền đồng. Kẻ nào vi phạm bị trị tội nhưlàm tiền giả. Kẻ làm tiền giả bị tội chết, ruộng đất, tài sản bị tịch thu. Tháng 9-1399, để bảo vệ vòng thành kinh đô băng tre gai vừa mớixây dựng ở Tây Đô (Thanh hoá), Quí Ly ra lệnh: Dân chúng ai lấytrộm măng tre bị xử tử ,...Nguyên nhân dẫn đến cải cách thì nhiều, có thể do bắt chước trungquốc, có thể vì nhu cầu quân sự ( thu đòng để đúc vũ khí)…,củng cóthể do yêu cầu phát trienr kinh tế đại việt mà hồ quý ly đã cảm nhậnđược.Nhưng thục tế từ thời thịnh trần( có thể kể đến Anh Tông, Minh Tông)tuy đồng tiền đã sử dụng rộng rãi nhưng chưa có nhu cầu phải pháthành tiền giấy. huống chi cuois trần, kinh tế đã suy thoái, tiền giấy đãra đời không những chưa cần thiết mà còn gây phiền hà cho dânchúng( người giàu thương nhân không muốn thi hành vì không tin ởgiá trị đồng tiền.nông dân ít tiền khó mua dược hàng hóa. Người cóthể tích lũy được tiền thì lo lắng không yên tâm…).Việc đề ra những biện pháp cưỡng ép nghiêm ngặt như trên đã phầnnào phản ánh sự mất lòng dân( vì kinh tế tiền tệ phát huy tác dụngtheo những quy luật khách quan của nó, không thể dùng những biệnpháp hành chính để cưỡng ép được) Phần III: Vai trò của cuộc cải cáchHồ Quí Ly là một nhà tư tưởng đồng thời là nhà cải cách với đường lốithật toàn diện và táo bạo. Chỉ trong thời gian tương đối ngắn ngủi hơnnăm năm cuối nhà Trần và chưa đầy bảy năm trị vì của nhà Hồ,những việc làm thực tế của Quí Ly cho thấy ông đã vạch ra và quyếttâm thực hiện cải cách khắp mọi lĩnh vực: chính trị, hành chính, quốcphòng, kinh tế, tài chính, văn hoá - tư tưởng, giao dục, y tế, xã hội,...Tư tưởng nào của ông cũng mới mẻ, hành động nào của ông cũngtrọng đại, có tác dụng thúc đẩy xã hội đổi mới.Bằng cải cách chính trị, Hồ Quí Ly tổ chức và vận dụng bằng đảng,cùng những người đồng tâm hiệp ý với ông từng bước nắm giữ nhữngvị trí then chốt trong chính quyền và quân đội, rồi cuối cùng ôngchiếm lấy cả ngôi vua. Việc làm này vào thời buổi ấy, do ảnh hưởngnặng nề của Tống Nho, có thể nói hầu hết mọi người trong xã hội - từgiới vương hầu quý tộc, tri thức nho sĩ đến quần chúng nhân dân laođộng - ai ai cũng đều lên án, nguyền rủa,... Thế mà ông đã dám nghĩdám làm. Có thể nói cuộc đảo chính cung đình giành lấy ngôi vua từ ...