Công đồng Vatican II và sự thay đổi quan điểm của Giáo hội Công giáo về các tôn giáo

Diễn ra trong bối cảnh thế giới có nhiều đổi thay quan trọng, Công đồng Vatican II là một bước ngoặt mang tính lịch sử và văn hóa đối với Giáo hội Công giáo vì những cải cách cơ bản về thần học và cơ chế, trong đó sự thay đổi quan điểm của Giáo hội về các tôn giáo khác là một trong những chuyển biến đáng chú ý nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công đồng Vatican II và sự thay đổi quan điểm của Giáo hội Công giáo về các tôn giáo62 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI CÔNG ĐỒNG VATICAN II VÀ SỰ THAY ĐỔI QUAN ĐIỂM CỦA GIÁO HỘI CÔNG GIÁO VỀ CÁC TÔN GIÁO Vũ Văn Đạt Trường Đại học Văn hóa Hà Nội Tóm tắt: Diễn ra trong bối cảnh thế giới có nhiều đổi thay quan trọng, Công đồng Vatican II là một bước ngoặt mang tính lịch sử và văn hóa đối với Giáo hội Công giáo vì những cải cách cơ bản về thần học và cơ chế, trong đó sự thay đổi quan điểm của Giáo hội về các tôn giáo khác là một trong những chuyển biến đáng chú ý nhất. Với Công đồng Vatican II, quan điểm của Giáo hội về các tôn giáo đã thay đổi từ sự bác bỏ đến công nhận sự tồn tại của các tôn giáo; từ sự phủ nhận giá trị của các tôn giáo đến nhận ra và trân trọng những giá trị, kể cả giá trị cứu độ mà các tôn giáo khác mang lại cho con người. Quan điểm tích cực này là cơ sở cho việc xây dựng mối tương quan hài hòa giữa Công giáo và các tôn giáo khác, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định xã hội. Từ khóa: Công đồng Vatican II, Giáo hội Công giáo, đối thoại liên tôn. Nhận bài ngày 22.11.2019; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 21.12.2019. Liên hệ tác giả: Vũ Văn Đạt; Email: vuvandat2007@gmail.com1. MỞ ĐẦU Có thể nói, đa số nhân loại đều là tín đồ hoặc chịu ảnh hưởng của một tôn giáo hoặcmột loại hình tín ngưỡng nào đó. Chỉ tính riêng tín đồ hai tôn giáo lớn nhất thế giới là Kitôgiáo và Hồi giáo đã chiếm tới trên 50% nhân loại. Các tôn giáo không chỉ chi phối thế giớiquan, đời sống tâm linh mà còn ảnh hưởng đến hành vi của tín đồ trong xã hội. Mỗi tôngiáo đều có giáo lý, giáo luật cùng hệ thống lễ nghi khác nhau và đều có xu hướng khẳngđịnh bản thân mình là tôn giáo duy nhất chân thực. Trong lịch sử nhân loại đã chứng kiếnnhiều cuộc chia ly, thậm chí chiến tranh xuất phát từ những mâu thuẫn giữa các tôn giáo,đặc biệt là giữa Kitô giáo và Hồi giáo. Ngay trong bản thân Kitô giáo cũng có sự chia rẽ vìnhững bất đồng trong việc lý giải niềm tin tôn giáo, từ đó hình thành các tôn giáo độc lậpnhư: Công giáo, Chính Thống giáo, Tin Lành, Anh giáo. Điều đó cho thấy, trong nhữnggiai đoạn lịch sử khác nhau, sự hòa hợp giữa các tôn giáo có vai trò quan trọng trong sự ổnđịnh xã hội. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, Công giáo luôn coi mình là tôn giáo duy nhất chânthực, là con đường duy nhất đưa con người đến sự giải thoát, coi các tôn giáo khác là saiTẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 36/2019 63lầm, lạc giáo, tà đạo. Quan điểm đó không chỉ tạo tiền đề cho những mâu thuẫn, xung độtgiữa Công giáo với các tôn giáo khác, mà còn làm cho Giáo hội ngày càng trở nên cô đơntrong “vỏ bọc thần thánh” của mình. Trước bối cảnh tình tình thế giới thay đổi mạnh mẽnhững năm giữa thế kỷ XX, Giáo hội Công giáo đã triệu tập Công đồng Vatican II nhằmtìm kiếm những đường hướng canh tân Giáo hội, giúp Giáo hội “cập nhật hóa” trước đòihỏi của tình hình mới. Công đồng Vatican II đã đánh dấu sự thay đổi của Giáo hội trênnhiều lĩnh vực; trong đó, sự thay đổi quan điểm của Giáo hội Công giáo về các tôn giáo làmột trong những sự đổi mới đáng ghi nhận nhất của Công đồng. Điều này đã tạo cơ sở vàđộng lực cho sự đối thoại của Giáo hội Công giáo với các tôn giáo khác.2. NỘI DUNG2.1. Khái quát về Công đồng Vatican II Công đồng là một hội nghị của các giám mục Công giáo được triệu tập để bàn luận vàquyết định những vấn đề thuộc giáo lý, đức tin hay sinh hoạt tôn giáo của Giáo hội. Côngđồng chia làm hai loại: Công đồng chung (hay còn gọi là Công đồng phổ quát) là côngđồng do Giáo hoàng triệu tập, quy tụ các giám mục trên toàn thế giới, quy mô mang tínhtoàn cầu; Công đồng riêng (còn được gọi là Đại Công đồng) là một hội nghị gồm các giámmục của khu vực nào đó trong Giáo hội, quy mô mang tính khu vực. Công đồng chung là cơ quan lập pháp và giáo huấn tối cao của Giáo hội, là cơ sở chocác hoạt động, sinh hoạt tôn giáo của người Công giáo trên toàn thế giới. Thông thường,công đồng được họp ở đâu thì thường mang tên địa điểm diễn ra cuộc họp. Theo đó, Côngđồng chung Vatican II (sau đây gọi là Công đồng) là Hội nghị giám mục Công giáo trêntoàn thế giới nhóm họp tại Vatican, lần thứ hai, để bàn và quyết định những vấn đề quantrọng của Giáo hội Công giáo. Đây là Công đồng thứ 21 của Giáo hội Công giáo. Công đồng Vatican II diễn ra trong bổi cảnh tình hình thế giới có nhiều chuyển biếnquan trọng. Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga và nhất là hai cuộc chiến tranh thếgiới đã làm thay đổi căn bản cục diện thế giới. Hai cuộc chiến tranh thế giới không chỉ tànphá nhân loại, môi sinh, mà sự khủng hoảng, mất phương hướng còn là nguyên nhân trựctiếp dẫn đến sự ra đời của hàng loạt trà ...