CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT CÁ CHĂN NUÔI QUY MÔ NHỎ TỪ HỖN HỢP NHIỀU LOẠi CÁ TẠP

Bột cá là thành phần quan trọng không thể thiếu trong thức ăn chăn nuôi gia súc và nuôi thủy sản. Lượng thức ăn cho chăn nuôi gia súc và nuôi thủy sản ở nước ta cần khoảng 300.000 tấn/năm, trong đó bột cá sản xuất công nghiệp chỉ đáp ứng 1/10 nhu cầu, do vậy phải nhập khẩu. Trên thực tế, người nuôi sử dụng bột cá tự chế là chủ yếu, nhưng việc sản xuất và chế biến bột cá tự chế còn nhiều bất lợi, thậm chí gây ô nhiễm môi trường....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT CÁ CHĂN NUÔI QUY MÔ NHỎ TỪ HỖN HỢP NHIỀU LOẠi CÁ TẠP CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT CÁ CHĂN NUÔI QUY MÔ NHỎ TỪ HỖN HỢP NHIỀU LOẠi CÁ TẠPBột cá là thành phần quan trọng không thể thiếu trong thức ăn chănnuôi gia súc và nuôi thủy sản. Lượng thức ăn cho chăn nuôi gia súcvà nuôi thủy sản ở nước ta cần khoảng 300.000 tấn/năm, trong đóbột cá sản xuất công nghiệp chỉ đáp ứng 1/10 nhu cầu, do vậy phảinhập khẩu. Trên thực tế, người nuôi sử dụng bột cá tự chế là chủyếu, nhưng việc sản xuất và chế biến bột cá tự chế còn nhiều bất lợi,thậm chí gây ô nhiễm môi trường. Ðể khắc phục nhược điểm này,kỹ sư Ðặng Thị Tuyết Loan thuộc Viện Nghiên cứu Nuôi trồngThủy sản II đã có công trình nghiên cứu sản xuất bột cá có chấtlượng cao theo quy mô nhỏ nhằm tận dụng nguyên liệu cá tạp phântán, tăng khả năng đáp ứng nhu cầu bột cá công nghiệp, giảm nhậpkhẩu. Thông tin KHCN và Kinh tế Thuỷ sản xin giới thiệu tóm tắtcông nghệ này.Nguyên liệuNguyên liệu cho sản xuất bột cá là sử dụng các loại cá tạp như: cá đù, cáhồng, cá phèn, cá mối, cá mó, cá dìa, cá trích, cá chỉ vàng, cá bò gai, cánục. Bảo quản bằng nước đá + muối. Bảo quản bằng hỗn hợp nước đá +muối 5% có thể giữ tươi được 16 ngày, hỗn hợp nước đá + muối 15% cóthể giữ tươi được 30 ngày. Không bảo quản bằng hỗn hợp muối quá15%, vì khi chế biến phải tiến hành nhả muối lâu khiến nguyên liệu bịmất nhiều protein, vitamin... làm giảm chất lượng bột cá. Thiết bị cầnthiết cho sản xuất bột cá gồm: thiết bị gia nhiệt nước, năng suất50kg/mẻ; Máy ép trục vít bằng tay 5kg/mẻ; Máy ly tâm 16 kg/mẻ; Máyđánh tơi 50 kg/mẻ; Máy sấy có thể điều chỉnh từ 60 - 1200C, năng suất100 kg/mẻ; Máy nghiền sàng 100 kg/giờ.Phương pháp sản xuấtCó hai phương pháp sản xuất là:Quy trình công nghệ sản xuất bột cá chăn nuôi quy mô nhỏ từ hỗn hợpnhiều loại cá tạp theo phương pháp ly tâmSơ đồ quy trình công nghệ:Nguyên liệu ---> Xử lý ---> Nấu chính ---> Ly tâm---> Bã ly tâm---> Làm tơi ---> Sấy (phơi khô) --->Nghiền, sàng --->Bao gói ./.---> Dịch ly tâm ---> Dùng trực tiếp cho chăn nuôi./.1. Công nghệ tách nước theo phương pháp ép.2. Công nghệ tách nước theo phương pháp ly tâm.Sau khi thử nghiệm và so sánh kết quả giữa 2 công nghệ, nhóm nghiêncứu thấy nên chọn công nghệ ly tâm để sản xuất bột cá chăn nuôi quymô nhỏ 1-2 tấn nguyên liệu/ngày vì công nghệ đơn giản hơn và hiệu suấtcao hơn. Hiệu suất của phương pháp ly tâm cao hơn 3% và chất lượngbột cá cũng cao hơn so với phương pháp ép, đặc biệt là hàm lượngprotein có giá trị cao.Sử dụng 11 loại cá tạp còn tươi, hàm lượng NH3 < 60mg/kg, được bảoquản bằng muối và phải xả muối trong nước sạch đến khi hàm lượngmuối trong cá ưư< 1%. Hầu hết nguyên liệu là cá nhỏ (bao. Khối lượng 20kg bột cá/bao. Sau khi bao gói, bảo quản bột cá ở nơikhô thoáng, có lưới chắn, không chất đống quá cao đề phòng bột cá tựphát nhiệt và hư hỏng.Chất lượng bột cáKết quả cho thấy, sản xuất bột cá theo công nghệ trên có định mứcnguyên liệu là 4,5/1, nghĩa là cứ sản xuất 100kg nguyên liệu cá thu được22 kg sản phẩm bột cá và 27 kg dịch ly tâm và sản phẩm có chất lượngkhá cao, bột cá tơi, không vón cục, không mốc, có mùi thơm đặc trưngcủa bột cá, vị ngọt của đạm, có màu vàng nâu nhạt. Trong quá trình sảnxuất thử nghiệm, có sử dụng chất chống ôxy hoá BHT với hàm lượng0,01 và 0,02 so với sản phẩm trộn vào trong công đoạn đánh tơi bã lytâm. Kết quả cho thấy mức độ ôxy hóa của bột cá trong trường hợpkhông sử dụng BHT cao hơn trong trường hợp có sử dụng, nhưng vẫn ởdưới mức cho phép. Vì vậy, trong công nghệ sản xuất quy mô nhỏ đãnghiên cứu không cần sử dụng chất chống ôxy hóa.Thời gian qua, tổ nghiên cứu đã sản xuất được 2 tấn bột cá chăn nuôitheo quy trình công nghệ trên tại xưởng sản xuất thực nghiệm thức ănchăn nuôi của Trung tâm Công nghệ và Sinh học Thủy sản, và xưởngsản xuất thức ăn tôm nuôi ở sông Cầu (Phú Yên).Sản phẩm bột cá thu được đạt và vượt mức chỉ tiêu đối với bột cá chănnuôi gia súc loại 1 (TCVN 1644-75), cụ thể: hàm lượng prôtêin >60%,lipit 20%, muối này sản xuất thức ăn nuôi tôm ở 2 xưởng chế biến nói trên. Giá thànhsản phẩm bột cá sản xuất theo quy trình công nghệ này là 6.200 đ/kg, cóthể chấp nhận được. ...