Công nghệ sản xuất dược phẩm: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Kỹ thuật sản xuất dược phẩm" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Công nghệ sản xuất kháng sinh; Sản xuất kháng sinh nhóm β-lactam; Sản xuất kháng sinh nhóm Tetracyclin; Sản xuất kháng sinh nhóm aminoglycosid; Sản xuất kháng sinh chống ung thư. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nghệ sản xuất dược phẩm: Phần 2 phÇn II. C«ng nghÖ s¶n xuÊt kh¸ng sinh Ch−¬ng 7 §¹i c−¬ng vÒ kh¸ng sinhMôc tiªu Sau khi häc xong ch−¬ng nμy sinh viªn ph¶i tr×nh bμy ®−îc: 1. C¸c b−íc cÇn tiÕn hμnh khi ®i t×m mét chÊt kh¸ng sinh dïng trong y häc. 2. C¸c ph−¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn vi sinh vËt ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt. 3. C¸c øng dông kh¸ng sinh ngoμi lÜnh vùc y häc. HiÖn nay c¸c nhμ khoa häc ®· th«ng b¸o ph¸t minh ra h¬n 8.000 chÊtkh¸ng sinh, trong ®ã cã kho¶ng h¬n 100 chÊt ®· ®−îc nghiªn cøu kü vμ ®−avμo sö dông trong y häc vμ mét sè lÜnh vùc kh¸c. C¸c chÊt cßn l¹i hoÆc lμ ®éctÝnh cao, hoÆc lμ mÊt t¸c dông khi vμo c¬ thÓ. Do vËy viÖc t×m ra mét kh¸ngsinh míi lμ rÊt khã. NÕu kh«ng cã ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt sÏ dÔ nhÇm lÉn víic¸c kh¸ng sinh ®· ®−îc ph¸t hiÖn lμm tiªu tèn c«ng søc vμ tiÒn cña v« Ých. VÝdô: theo tÝnh to¸n cña c¸c nhμ khoa häc Mü, muèn ph¸t minh ra mét kh¸ngsinh cã ho¹t phæ réng cÇn 55 nhμ khoa häc lμm viÖc liªn tôc 2,5 n¨m ®Ó ph©ntÝch 100 ngμn mÉu ®Êt vμ tiªu tèn kho¶ng 4 triÖu ®«la. §Ó ph¸t minh ra métkh¸ng sinh ®iÒu trÞ lao cÇn 11 n¨m nghiªn cøu vμ tiªu tèn vμi triÖu ®«la. VËy th× nguyªn nh©n nμo ®· kÝch thÝch c¸c nhμ nghiªn cøu, c¸c h·ng s¶nxuÊt d−îc phÈm lín lao vμo con ®−êng nghiªn cøu t×m ra c¸c kh¸ng sinh míi?Cã lÏ do c¸c nguyªn nh©n sau ®©y: 1. NhiÒu chÊt kh¸ng sinh lμ nh÷ng ho¸ trÞ liÖu kh«ng cã g× thay thÕ ®−îc ®Ó ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nhiÔm trïng hiÓm nghÌo, bÖnh ung th−. 2. Mét sè kh¸ng sinh mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho c©y trång vμ vËt nu«i. 3. Ngμy cμng cã nhiÒu vi sinh vËt g©y bÖnh kh¸ng l¹i thuèc kh¸ng sinh nªn ph¶i nghiªn cøu t×m ra c¸c chÊt kh¸ng sinh míi thay thÕ c¸c chÊt kh¸ng sinh cò Ýt cßn t¸c dông. 4. Mét vμi kh¸ng sinh dïng b¶o qu¶n cã hiÖu qu¶ c¸c thùc phÈm nh− c¸, thÞt, phom¸t v.v... 81 http://tieulun.hopto.org V× vËy nghiªn cøu ®Ó ph¸t minh ra c¸c chÊt kh¸ng sinh míi lu«n lμ vÊn®Ò thêi sù hÊp dÉn c¸c nhμ kinh tÕ vμ c¸c nhμ nghiªn cøu thuéc nhiÒu lÜnh vùckh¸c nhau nh−: vi sinh vËt häc, ho¸ sinh häc, di truyÒn häc, ho¸ häc, d−îc lýhäc vμ c¸c nhμ kü thuËt... Nghiªn cøu kh¸ng sinh lμ vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ sù kÕthîp nhiÒu nhμ khoa häc thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau, chØ cã biÕt phèi hîpchÆt chÏ míi ®em l¹i th¾ng lîi vμ hiÖu qu¶.1. §Þnh nghÜa kh¸ng sinh Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ chÊt kh¸ng sinh, song cã thÓ nªulªn mét ®Þnh nghÜa ®−îc coi lμ hoμn chØnh nhÊt: Kh¸ng sinh lμ nh÷ng s¶nphÈm ®Æc biÖt nhËn ®−îc tõ vi sinh vËt hay c¸c nguån tù nhiªn kh¸c cã ho¹ttÝnh sinh häc cao, cã t¸c dông k×m h·m hoÆc tiªu diÖt mét c¸ch chän läc lªnmét nhãm vi sinh vËt x¸c ®Þnh (vi khuÈn, nÊm, protozoa...) hay tÕ bμo ung th−ë nång ®é thÊp. CÇn ph©n biÖt mét sè chÊt còng do vi sinh vËt t¹o ra nh−ng kh«ng ®−îcgäi lμ kh¸ng sinh nh−: r−îu ethylic, c¸c acid h÷u c¬... v× chóng t¸c dông lªn visinh vËt kh¸c kh«ng mang tÝnh chän läc vμ ë nång ®é cao.2. §¬n vÞ kh¸ng sinh §Ó biÓu thÞ ®é lín gi¸ trÞ ho¹t tÝnh cña chÊt kh¸ng sinh - trong 1 ml(®v/ml) dung dÞch hay 1 mg chÕ phÈm (®v/mg) th−êng dïng ®¬n vÞ (®v) kh¸ngsinh. §ã chÝnh lμ l−îng kh¸ng sinh tèi thiÓu hoμ tan trong mét thÓ tÝch m«itr−êng x¸c ®Þnh cã t¸c dông øc chÕ hay tiªu diÖt vi sinh vËt kiÓm ®Þnh. VÝ dô: §¬n vÞ ho¹t tÝnh cña penicillin G lμ l−îng penicillin G Ýt nhÊt hoμtan vμo 50 ml canh thang cã t¸c dông øc chÕ sù ph¸t triÓn cña Staphylococcusaureus 209 P. §¬n vÞ ho¹t tÝnh cña Streptomycin lμ l−îng Streptomycin ÝtnhÊt hoμ vμo 1 ml canh thang cã t¸c dông øc chÕ sù ph¸t triÓn cña E. coli... V×mçi kh¸ng sinh cã ®¬n vÞ ho¹t tÝnh sinh häc riªng nªn ph¶i ghi râ ®Ó tiÖn khisö dông. VÝ dô: penicillin G 1 ®¬n vÞ b»ng 0,6 mcg, nghÜa lμ 1mg chøa 1.667®¬n vÞ; cßn streptomycin 1 ®¬n vÞ = 1 mcg (1 mg = 1.000 ®v); 1mg Neomycinchøa 300 ®¬n vÞ (1 ®v = 3,3 mcg); 1 ®¬n vÞ bacitracin chøa 20 mcg...3. Ph©n lo¹i kh¸ng sinh Danh s¸ch c¸c chÊt kh¸ng sinh ®−îc ph¸t minh ngμy cμng dμi thªm m·i.ViÖc ph©n lo¹i c¸c kh¸ng sinh lμ cÇn thiÕt v× nã gióp cho c¸c nhμ khoa häc tènÝt thêi gian khi nghiªn cøu c¸c kh¸ng sinh míi vÒ cÊu tróc ho¸ häc, c¬ chÕ t¸cdông, ®éc tÝnh... Cã thÓ ph©n lo¹i kh¸ng sinh theo nguån gèc (kh¸ng sinh do x¹ khuÈn, vikhuÈn, nÊm) t¹o ra. Song cã chÊt kh¸ng sinh do mét vμi loμi vi sinh vËt cïngt¹o ra th× xÕp s¾p thÕ nμo, do ®ã c¸ch s¾p xÕp nμy kh«ng thÝch hîp. Cã thÓph©n lo¹i kh¸ng sinh theo c¬ chÕ t¸c dông (kh¸ng sinh t¸c dông lªn thμnh tÕ82 http://tieulun.hopto.orgbμo, lªn tæng hîp protein, tæng hîp ADN, ARN ...). C¸ch ph©n lo¹i nμy thÝchhîp cho c¸c nhμ D−îc lý häc. C¸c nhμ Ho¸ häc th× ®Ò nghÞ ph©n lo¹i kh¸ngsinh theo cÊu tróc ho¸ häc. Ph©n lo¹i kh¸ng sinh theo cÊu tróc ho¸ ...