Công nghệ thông tin và truyền thông hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý đô thị thông minh nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh từ đô thị hóa

Bài viết này trình bày sơ lược xu thế phát triển của đô thị hóa, thách thức do đô thị hóa đặt ra và những công cụ quản lý mới có được nhờ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Một vài khuyến nghị sẽ được đề xuất với mục đích tận dụng các điều kiện thuận lợi đồng thời khắc phục những khó khăn ở Việt Nam nhằm mục đích kiến tạo các hệ thống thông tin (HTTT) để quản lý đô thị phù hợp và hữu ích trong giai đoạn đô thị hóa gia tăng song song với tốc độ phát triển cuồng nhiệt của công nghệ hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nghệ thông tin và truyền thông hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý đô thị thông minh nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh từ đô thị hóaCÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG HỖ TRỢ ĐẮC LỰC CHO VIỆC QUẢN LÝ ĐÔ THỊ THÔNG MINH NHẰM GIẢI QUYẾT NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁT SINH TỪ ĐÔ THỊ HÓA ThS. Trần Thị Bích Hạnh Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Tóm tắt Đô thị hóa với tốc độ ngày càng cao là xu thế tất yếu trên toàn thế giới, nhấtlà ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Việc quản lý đô thị ngày càng khókhăn trước sự bành trướng cả về dân số và phạm vi lãnh thổ. Cơ sở hạ tầng dựatrên công nghệ lạc hậu cùng với phương thức quản lý cổ điển, thủ công không cònphù hợp nữa. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã bắt đầu và đang tiếp diễn vớinhịp độ nhanh chóng khó lường trước, tạo ra những bước tiến vượt bậc có tính chấtđột phá về công nghệ, nhất là công nghệ thông tin (CNTT). Bài viết này trình bày sơlược xu thế phát triển của đô thị hóa, thách thức do đô thị hóa đặt ra và những côngcụ quản lý mới có được nhờ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Một vài khuyến nghịsẽ được đề xuất với mục đích tận dụng các điều kiện thuận lợi đồng thời khắc phụcnhững khó khăn ở Việt Nam nhằm mục đích kiến tạo các hệ thống thông tin (HTTT)để quản lý đô thị phù hợp và hữu ích trong giai đoạn đô thị hóa gia tăng song songvới tốc độ phát triển cuồng nhiệt của công nghệ hiện nay. Từ khóa: Đô thị hóa; Đô thị thông minh; Công nghệ số; HTTT; Internet vạn vật. 1. Những con số ấn tượng về đô thị hóa Theo Ashish Sharma, Jai Sinha and co-authors (2018), thế kỷ 21 được coi làthế kỷ đô thị bởi vì lần đầu tiên lịch sử thế giới đã ghi nhận: số người đang sống ởthành thị lớn hơn số người đang sống ở nông thôn. Trào lưu đô thị hóa khởi xướngvào thế kỷ 20 và không ngừng tăng tốc kể từ đó. Năm 1950 chỉ có khoảng 30% dânsố thế giới sinh sống ở thành thị mà bây giờ tỷ lệ ấy đã lớn hơn 50% và đến năm2030 sẽ vượt quá 60% (theo ước tính của Liên hợp quốc). Dân cư thành thị củachâu Á và châu Phi sẽ tăng gấp đôi sau những năm từ 2000 đến 2030. Cứ như vậythì trào lưu đô thị hóa ở các nền kinh tế đang phát triển sẽ vượt trội so với toàn cầu.Đô thị hóa diễn ra theo hai cách: mở rộng các thành phố hiện có và thành lập cácthành phố mới. Năm 1950 chỉ có hai thành phố với dân số hơn 10 triệu, đó là NewYork và Tokyo, nhưng vào năm 2004, số lượng siêu đô thị như vậy đã vọt lên 22.Dự đoán là đến năm 2050 sẽ xuất hiện ít nhất 100 thành phố mới với hàng triệungười cư trú. 327 Báo Thế giới và Việt Nam (2017) đưa tin: Liên hợp quốc cho biết châu Áđang có tốc độ đô thị hóa nhanh hơn bất kỳ khu vực nào và được dự đoán sẽ có 64%diện tích là đô thị sau 3 thập kỷ tới. Theo Pressreader, năm 2015, số lượng cư dânthành thị chiếm 34% trong tổng dân số của Việt Nam, tăng lên đáng kể so với tỉ lệ20% của 3 thập kỷ trước. Đến năm 2025, một nửa dân số của quốc gia 93 triệu dânnày sẽ sinh sống tại các khu vực thành thị, đông nhất là thủ đô Hà Nội và TP. HồChí Minh - thành phố lớn nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều thành phố nhỏ hơncũng đang thu hút lượng lớn những người di cư từ nông thôn. Theo báo cáo ngày4/1/2017 của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, hiện nay Việt Nam đang ởtrong thời kỳ đẩy nhanh đô thị hóa với tốc độ nhanh nhất khu vực Đông Nam Á(tăng đều 3,4%/năm). 2. Khó khăn do đô thị hóa quá nhanh Đô thị hóa là xu thế tất yếu bởi vì có những tác động rất tích cực như thúcđẩy sự phát triển, mở rộng tầng lớp trung lưu, tăng sức mua, tăng mức tiêu dùng chonền kinh tế ...Tuy nhiên, khi đô thị hóa không song hành, không cân xứng với tăngtrưởng thì có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Ở nhiều nước đang pháttriển trong đó có Việt Nam, dân số đô thị đang tăng với tốc độ vượt quá sức chịuđựng của các thành phố. Chính quyền thành phố đang phải vật lộn với việc hỗ trợdân sinh về các dịch vụ đô thị cơ bản trên quy mô lớn chưa từng thấy. Các hệ thốngcung cấp điện, nước, phương tiện đi lại... thường xuyên gặp sự cố. Tắc nghẽn giaothông, ô nhiễm môi trường liên tục gia tăng khi sự tràn ngập vào thành phố của dândi cư đã trở thành căn bệnh của nhiều địa phương. Cảnh nghèo đói ở đô thị, thấtnghiệp, thiếu thốn nhà ở và phương tiện sinh hoạt là một thách thức nghiêm trọngvề kinh tế xã hội. Ashish Sharma, Jai Sinha and co-authors (2018) đưa ra nhận xét: Mặc dùhoàn cảnh cụ thể thay đổi từ thành p ...