Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và biến đổi gia đình - Hà Việt Hùng

Tham khảo nội dung bài viết "Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và biến đổi gia đình" dưới đây để nắm bắt được quá trình biến đổi kinh tế xã hội, biến đổi gia đình, kết hôn, cấu trúc gia đình, vai trò gia đình,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và biến đổi gia đình - Hà Việt Hùng40 Xã hội học, số 3(111), 2010 C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ biÕn ®æi gia ®×nh Hµ ViÖt Hïng* Giíi thiÖu H¬n 20 n¨m qua, tõ khi §¶ng ta khëi xíng c«ng cuéc §æi míi vµ ®Èy m¹nh sùnghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, nh÷ng biÕn ®æi kinh tÕ - x· héi tolín ®· vµ ®ang diÔn ra trong ®êi sèng x· héi. Lµ mét thiÕt chÕ chñ yÕu cña x· héi, gia®×nh kh«ng thÓ kh«ng biÕn ®æi phï hîp víi nh÷ng thay ®æi tõng ngµy cña x· héi hiÖn®¹i. CÊu tróc gia ®×nh vµ nh÷ng chøc n¨ng cña nã ®· chÞu t¸c ®éng nh thÕ nµo cñaqu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸? Vai trß cña gia ®×nh t¨ng lªn hay suy yÕu®i trong ®êi sèng cña x· héi hiÖn ®¹i? Sù biÕn ®æi cña gia ®×nh ViÖt Nam cã thÓ cãnh÷ng kh¸c biÖt nµo so víi c¸c níc trong khu vùc vµ ThÕ giíi nãi chung? BiÕn ®æi kinh tÕ - x· héi Nh÷ng thay ®æi vÒ kinh tÕ - x· héi ®· vµ ®ang diÔn ra ®Æc biÖt nhanh chãngtrong h¬n 20 n¨m võa qua. C¬ së h¹ tÇng giao th«ng ph¸t triÓn nhanh cïng víi quyÒntù do ®i l¹i vµ c tró cña c«ng d©n ®îc b¶o ®¶m ®· thóc ®Èy lµn sãng di c gi÷a c¸cvïng miÒn, ®Æc biÖt tõ n«ng th«n ra ®« thÞ, ngµy cµng t¨ng. So víi nh÷ng n¨m tríc®©y, hÖ thèng qu¶n lý hé khÈu vµ ®¨ng ký t¹m tró ®· ®îc níi láng rÊt nhiÒu. Cã thÓthÊy mét sè lîng lín ngêi lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh phè lµm viÖc mµ kh«ng c㮨ng ký t¹m tró. N¨m 2009, sè ngêi di c tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ t¨ng gÊp ®«i sovíi n¨m 1999. B×nh qu©n møc nhËp c ®· ®ãng gãp 57 % cho møc t¨ng d©n sè cña khuvùc thµnh thÞ (Tæng côc Thèng kª, 2010). Møc ®é di chuyÓn cña d©n c kh«ng chØ t¨ng lªn gi÷a c¸c vïng miÒn ë trong nícmµ c¶ trªn ph¹m vi c¸c níc kh¸c trong khu vùc vµ ThÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh héinhËp quèc tÕ hiÖn nay, víi cuèn hé chiÕu trong tay, bÊt cø ngêi d©n nµo còng cã thÓdÔ dµng ®i ®Õn nhiÒu níc trong khèi ASEAN nh In®«nªxia, Malaixia, Lµo, Philippinhay Th¸i Lan. Do nhu cÇu cÇn lao ®éng phæ th«ng ë mét sè níc trong khu vùc, viÖcqu¶n lý nh©n khÈu kÓ c¶ víi ngêi níc ngoµi ë nh÷ng níc nµy còng ®îc níi láng.VÝ dô, ë Lµo vµ Th¸i lan hiÖn nay, íc tÝnh cã vµi tr¨m ngµn lao ®éng ViÖt Nam lµmviÖc theo ®êng di c tù do qua biªn giíi. Ngîc l¹i, qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµtoµn cÇu ho¸ còng ®· ®a hµng chôc ngµn lao ®éng níc ngoµi vµo ViÖt Nam. ¦íc tÝnhhiÖn nay cã h¬n 35.000 c«ng nh©n Trung Quèc ®ang lao ®éng ë mét sè khu c«ngnghiÖp cña níc ta (Tuæi trÎ Online, 31/7/2009). Lao ®éng tù do tõ c¸c níc Ch©u Phi®Õn thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét sè tØnh phÝa Nam còng cã thÓ lªn ®Õn hµng ngµnngêi.* TS, ViÖn X· héi häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh Quèc gia Hå ChÝ Minh. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn Hà Việt Hùng 41 Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®· thóc ®Èy viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hµng ngµnkhu c«ng nghiÖp tËp trung, thu hót hµng triÖu lao ®éng ®Õn chñ yÕu tõ c¸c vïng n«ngth«n. Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®· tõng bíc thu hÑp diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ngnghiÖp ë nhiÒu vïng n«ng th«n. §iÒu nµy gãp phÇn t¸c ®éng lµm cho hµng tr¨m ngµnn«ng d©n ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp sang khu vùc c«ng nghiÖp hay dÞch vô. C«ngnghiÖp hãa còng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta. Tû träng d©n c ®« thÞ ®·t¨ng lªn kh¸ nhanh trong vßng 20 n¨m trë l¹i ®©y. HiÖn nay, tû lÖ nµy lµ 29,6 % vµ dùkiÕn t¨ng lªn ®Õn 40 % vµo n¨m 2020 (Tæng côc Thèng kª, 2010). Nh vËy, c¬ cÊu x·héi - nghÒ nghiÖp còng nh c¬ cÊu d©n c n«ng th«n - ®« thÞ ®ang cã nh÷ng thay ®æilín. Kinh tÕ cña ®Êt níc tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 ®· cã tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ cao víitû lÖ trung b×nh hµng n¨m trªn 7%. Tû lÖ hé nghÌo trªn ph¹m vi c¶ níc ®· gi¶m m¹nhtõ kho¶ng 60 % trong nh÷ng n¨m ®Çu 1990 xuèng díi 30 %. Kinh tÕ thÞ trêng ph¸ttriÓn ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc lu th«ng hµng hãa dÔ dµng tíi tÊt c¶c¸c x·/th«n vïng s©u, vïng xa trong c¶ níc. §êi sèng cña mét bé ph©n d©n c, ®Æc biÖtë c¸c khu vùc ®« thÞ ®· ®îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. C¸c dÞp nghØ lÔ dµi ngµy, cã thÓ thÊyhµng triÖu ngêi tham gia c¸c chuyÕn ®i du lÞch ë c¶ trong vµ ngoµi níc. Mét sù thay ®æi to lín n÷a lµ sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña truyÒn th«ng vµ c¸cph¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c. HÇu hÕt c¸c vïng trong c¶ níc cã thÓ xem ®îc sãngtruyÒn h×nh cña hµng tr¨m ch¬ng tr×nh trong vµ ngoµi níc. Nh÷ng diÔn biÕn trong®êi sèng v¨n hãa x· héi trªn ThÕ giíi ®îc cËp nhËt liªn tôc. Mét ngêi d©n b×nhthêng cã thÓ liªn l¹c ®îc víi ngêi th©n cña hä ë kh¾p n¬i trong níc còng nh ëníc ngoµi víi chi phÝ chÊp nhËn ®îc. Nh÷ng thay ®æi nh trªn ch¾c ch¾n cã ¶nhhëng tíi nh÷ng biÕn ®æi gia ®×nh trong x· héi cña chóng ta. BiÕn ®æi gia ®×nh Nh÷ng biÕn ®æi kinh tÕ - x· héi m¹nh mÏ trªn mäi khÝa c ...