Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự tác động đến phương pháp dạy học ở đại học hiện nay

Bài viết tìm hiểu những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến việc đổi mới phương pháp dạy học ở đại học và một số định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở đại học phù hợp với tình hình hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự tác động đến phương pháp dạy học ở đại học hiện nayVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 94-97CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ TƯVÀ SỰ TÁC ĐỘNG ĐẾN PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở ĐẠI HỌC HIỆN NAYTrịnh Quang Dũng - Phạm Thị HằngTrường Đại học Công nghệ Đồng NaiNgày nhận bài: 15/03/2018; ngày sửa chữa: 09/04/2018; ngày duyệt đăng: 20/05/2018.Abstract: The article explores impacts of the Fourth Industrial Revolution 4.0 on the teachingmethods at universities in current period. Also, the article suggests some recommendations toinnovate the teaching methods at universities with aim to meet requirements of training highquality human resources in current period.Keywords: Revolution 4.0, university, teaching methods.1. Mở đầuHiện nay, thế giới và Việt Nam đang chứng kiếnnhững sự thay đổi vượt bậc trong thời đại công nghệ sốcủa cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0)và tầm ảnh hưởng sâu rộng của khoa học công nghệ đếnđời sống con người. Những sự phát triển này đã và đangtác động toàn diện và sâu sắc đến tất cả các lĩnh vực củađời sống KT-XH của các quốc gia. Bản chất của CMCN4.0 chính là sự ứng dụng công nghệ, khoa học dữ liệu vàsử dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ sản xuất và cuộc sốngcon người. CMCN 4.0 đem lại nhiều điều kiện thuận lợi,giúp con người khám phá nhiều tri thức mới, nâng caoquy mô và chất lượng nền kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vựcsản xuất, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức song hànhvới các thời cơ, buộc người lao động, các nhà hoạch địnhchiến lược phải thay đổi cho phù hợp. Trong sự tác độngấy, giáo dục hiện đại, đặc biệt là giáo dục đại học là lĩnhvực chịu sự tác động lớn nhất.Trong những năm gần đây, Việt Nam đang thực hiệncông cuộc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục,nhất là giáo dục đại học và sau đại học. Tuy nhiên, sự tácđộng mạnh mẽ của CMCN 4.0 đến giáo dục đòi hỏi cáctrường đại học cần thay đổi mục tiêu, nội dung giáo dục,phương pháp dạy học. Việc dạy học trực tuyến, cùng vớicác công cụ hỗ trợ cho giảng dạy của thời đại công nghệsố đã và đang thay đổi lớn đến tình hình dạy và học tạicác trường đại học, giúp hiện đại hóa giáo dục, hội nhậpvới quốc tế, song lại đặt ra rất nhiều những vấn đề khiếngiảng viên (GV) và các nhà quản lí phải cân nhắc để thayđổi phương pháp dạy học nhằm đem lại hiệu quả cao nhấttrong giáo dục đại học hiện nay.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Cách mạng công nghiệp 4.0Khái niệm “Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0” đãxuất hiện trong những năm gần đây và có sự lan tỏa ngày94càng sâu sắc tới nhiều mặt của đời sống. Đây là xu hướngtất yếu của xã hội hiện đại. Theo Klaus Schwab, ngườisáng lập và chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giớicho rằng, CMCN đầu tiên sử dụng năng lượng nước vàhơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng lầnthứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàngloạt. Cuộc cách mạng lần thứ ba sử dụng điện tử và côngnghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Hiện nay, cuộcCMCN lần thứ tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần thứba với đặc trưng là sự hợp nhất các loại công nghệ, làmxóa nhòa ranh giới giữa lĩnh vực vật lí, kĩ thuật số và sinhhọc với trung tâm là phát triển trí tuệ nhân tạo, robot hóa,Internet vạn vật, khoa học vật liệu, sinh học, công nghệdi động không dây liên ngành sâu rộng cho tự động hóasản xuất chế tạo [1].Từ cách giải thích như vậy, có thể thấy được cốt lõicủa cuộc cách mạng này nằm ở các vấn đề sau: Trí tuệnhân tạo (AI), Vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT)và Dữ liệu lớn (Big Data). Đây thực sự là một cuộc cáchmạng chưa từng có trong lịch sử công nghiệp trên thếgiới, tạo ra những thời cơ và thách thức rất lớn đối với tấtcả các lĩnh vực của đời sống xã hội. CMCN 4.0 đã thựcsự đặt GV trước những thách thức lớn để thay đổi toàndiện các phương pháp dạy học đối với sinh viên (SV) từtrước đến nay. Đây cũng sẽ là một cuộc cách mạng lớntrong giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng.Bài viết trình bày sự tác động tích cực và những tháchthức mà CMCN 4.0 đem lại đối với yêu cầu phương phápdạy học tại các trường đại học ở Việt Nam và đưa ra mộtsố định hướng đổi mới phương pháp dạy học đại học hiệnnay để giáo dục đại học có thể bắt kịp với xu thế giáo dụcmới từ CMCN 4.0 đem lại.2.2. Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đốivới phương pháp dạy học đại học hiện nay2.2.1. Những tác động tích cựcVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 94-97- Đối với sinh viên: Vì bản chất của cuộc cách mạngnày là việc sử dụng trí tuệ nhân tạo, vạn vật kết nối và dữliệu lớn, nên trong giáo dục, những yếu tố này hoàn toàncó khả năng được áp dụng một cách có hiệu quả nếu cácnhà quản lí giáo dục, đội ngũ giảng viên biết sử dụng hợplí những tác động tích cực của cuộc cách mạng này. Trênthế giới, người máy hay trí tuệ nhân tạo đã được sử dụngtrong giáo dục hòa nhập cho trẻ em tự kỉ, mở ra một kỉnguyên mới trong lĩnh vực này.Việt Nam là quố ...