CỬU KHỔNG

Vị thuốc Cửu khổng CỬU KHỔNG Concha Haliotidis Tên khác: Thạch quyết minh, Bào ngư (鮑 魚) Tên khoa học: (Haliotis diversicolor Reeve - Cửu khổng bào), (Haliotis ginantea Reeve - Bàn đại bào), (Haliotis ovina Gmelin - Dương bào), họ Bào ngư (Haliotidae). Mô tả:Con: Bào ngư là loại ốc có vỏ cứng như vỏ sò, nhưng dẹt hơn ở mép vỏ có 7-13 lỗ nhỏ để không khí ra vào. Chân là một khối thịt dính liền với thân nằm quanh mép vỏ. Muốn di chuyển thì khối thịt phát co giãn để di chuyển thân mình. Khi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CỬU KHỔNG CỬU KHỔNG Vị thuốc Cửu khổng CỬU KHỔNG Concha HaliotidisTên khác: Thạch quyết minh, Bào ngư (鮑 魚)Tên khoa học: (Haliotis diversicolor Reeve - Cửu khổngbào), (Haliotis ginantea Reeve - Bàn đại bào), (Haliotisovina Gmelin - Dương bào), họ Bào ngư (Haliotidae).Mô tả:Con: Bào ngư là loại ốc có vỏ cứng như vỏ sò, nhưng dẹthơn ở mép vỏ có 7-13 lỗ nhỏ để không khí ra vào. Chân làmột khối thịt dính liền với thân nằm quanh mép vỏ. Muốndi chuyển thì khối thịt phát co giãn để di chuyển thânmình. Khi bị bắt thì khối thịt đó rút vào trong vỏ. Chânthường bám rất chắc chắn vào đá, thức ăn là rong rêu trênđá.Vị thuốc: Vỏ có 7-13 lỗ, thường là 9 lỗ. Ngoài vỏ có mầunâu hoặc xanh tía, bên trong trơn nhoáng bóng nhiều màusắc như xà cừ, khô nguyên vỏ, dầy. Không có mùi hôi làtốt Không dùng loại không có lỗ.Bộ phận dùng: Dược liệu là vỏ một số loài Bào ngư(Haliotis diversicolor Reeve - Cửu khổng bào), (Haliotisginantea Reeve - Bàn đại bào), (Haliotis ovina Gmelin -Dương bào), họ Bào ngư (Haliotidae).Phân bố: Các loài Bào ngư này được khai thác ở một sốđảo miền Bắc nước ta như vùng các đảo Bạch long vỹ, Côtô, Cát bà và chân núi Đèo ngang (Quảng bình).Thu hoạch: Thường bắt đầu từ tháng 7-10, là thời nướcấm dễ lặn và cũng là lúc Bảo ngư mập nhất.Chế biến: Bắt về rửa sạch đất cát, rong rêu bám vào,xong rửa bằng nước muối loãng, rồi cậy miệng vỏ ra phơikhô dùng làm thuốc. Còn thịt nấu chín phơi khô bánriêng, thịt là một trong những món ăn sơn hào hải vị.Thành phần hóa học: Các muối vô cơ, chủ yếu là calcicacbonat.Công năng: Bình can tiềm dương, thanh can minh mục.Công dụng: Dùng trị chứng mất ngủ, kém mắt, chữa đaudạ dày, cầm máu.Cách dùng, liều lượng: 3-6g mỗi ngày, dạng thuốc bột. mỗi ngày, dạng thuốc sắc.5-30gBào chế:Cạo sạch hết vỏ ngoài rửa sạch phơi khô, không được đốttồn tính, vì nóng quá sẽ thành vôi mất tác dụng, làm nhưsau: Rửa sạch tẩm nước giấm loãng (5%) trộn xóc đều,rửa lại. Xếp 3-4 con lại 1, lấy đất nắn lại nung cho đỏ đấtngoài, vỏ còn màu xanh xám nhạt là được. Tán bột mịnsắc uống. Khi làm hoàn tán thì thủy phi. Hoặc có ngườilại cho vào nồi đất phủ cám ướt (Để điều hòa nhiệt),nhưng cũng có người không phủ cám, trét kỷ, bên ngoàiphủ trấu (lượt than, lượt trấu) đợi cho đến khi nào cònmàu nâu nhạt là được. Nhúng qua giấm loãng còn vỏđang nóng để giễ tán.Bài thuốc:1.Trị chứng can dương thịnh, hoa mắt chóng mặt:+ Thạch quyết minh, Sinh địa, Mẫu lệ đều 16g, Bạchthược, Nữ trinh tử, Ngưu tất đều 12g, Cúc hoa 8g sắcuống.+ Thạch quyết minh 20g, Đương qui, Bạch thược, Kỷ tửđều 12g, Cúc hoa 10g, Thiên ma, Câu đằng đều 8g, Hạ thảo 16g sắc uống.khô2.Trị các chứng bệnh về mắt:+ Thạch quyết minh tán: Thạch quyết minh 16g, Câu kỷtử, Mộc tặc thảo, Tang diệp, Cốc tinh thảo đều 12g, Bạchcúc hoa, Thương truật, Kinh giới, Toàn phúc hoa đều 8g,Thuyền thoái 2g, Cam thảo 3g, sắc uống trị mộng mắthoặc thanh manh.+ Thạch quyết minh 20g, Cúc hoa vàng 12g, Cam thảo sắc uống trị mắt đỏ.4g,+ Thạch quyết minh cạo sạch vỏ đen ngoài, tán nhỏ thủyphi 10g, dùng gan lợn hay dê bổ đôi cho thuốc vào đunsôi chín để hơi xông mắt, lúc nguội ăn cả gan và nước nghiệm dân gian).(kinhKiêng kỵ: Tỳ Vị hư hàn và không có thực nhiệt thì cấmdùng