CYTOKIN

Đặc tính chung của các cytokin Cytokin là các polypeptid được sản xuất khi có kích thích của vi sinh vật hay các kháng nguyên khác nhằm trung gian và điều hòa các phản ứng miễn dịch và viêm (Hình 7.1). Mặc dù cytokin có cấu trúc khác nhau nhưng chúng có nhiều tính chất chung. - Cytokin được bài tiết với lượng nhỏ và tự hạn chế. - Các phản ứng của cytokin thường đa hướng và trùng lặp (Hình 7.2). - Cytokin này thường ảnh hưởng đến sinh tổng hợp và tác động của cytokin khác. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CYTOKIN Chương 7 CYTOKIN 7.1. Đại cương 7.1.1. Đặc tính chung của các cytokin Cytokin là các polypeptid được sản xuất khi có kích thích của vi sinhvật hay các kháng nguyên khác nhằm trung gian và điều hòa các phản ứngmiễn dịch và viêm (Hình 7.1). Mặc dù cytokin có cấu trúc khác nhau nhưngchúng có nhiều tính chất chung. - Cytokin được bài tiết với lượng nhỏ và tự hạn chế. - Các phản ứng của cytokin thường đa hướng và trùng lặp (Hình 7.2). - Cytokin này thường ảnh hưởng đến sinh tổng hợp và tác động củacytokin khác. Hình 7.1. Các chức năng của cytokin trong sức đề kháng của cơ thể chủ(A) Trong miễn dịch bẩm sinh, các cytokin được sản xuất bởi đại thực bào và tế bào NK và làmtrung gian cho đáp ứng viêm chống lại vi sinh vật. (B) Trong miễn dịch thu được, cytokin kíchthích sự tăng sinh và biệt hóa lymphô bào đã tiếp xúc kháng nguyên và hoạt hóa các tế bào hiệuquả đặc biệt, ví dụ như đại thực bào. - Tác động của cytokin có thể mang tính cục bộ hoặc hệ thống. - Cytokin bắt đầu tác động của mình nhờ gắn vào thụ thể đặc hiệu củamình trên màng tế bào đích. - Những tín hiệu bên ngoài có thể điều hòa sự bộc lộ của thụ thểcytokin vì thế điều hòa luôn cả đáp ứng của cytokin. - Tác động của đa số cytokin trên tế bào là tạo ra biến đổi biểu hiệngen, làm xuất hiện các chức năng mới và đôi khi gây tăng sinh tế bào đích. Hình 7.2. Các tính chất của cytokin Đây là các ví dụ về các tính chất của cytokin: tính tác động đa hướng: một cytokin có thểcho tác dụng lên nhiều tế bào khác nhau, tính tác động trùng lặp: nhiều cytokin có thể có cùngtác dụng trên một loại tế bào, tính hiệp lực: hai hay nhiều cytokin tạo tác dụng mạnh hơn mộtloại, và tính đối kháng: một cytokin có thể ức chế tác động của một cytokin khác. 7.1.2. Chức năng của cytokin Cytokin có 3 chức năng chính: 1. Làm chất trung gian và điều hòa miễn dịch bẩm sinh: đây là cáccytokin được sản xuất bởi thực bào đơn nhân. Việc sản xuất các cytokin nàyđược kích thích bởi các sản phẩm của vi khuẩn như lipopolysaccharid (LPS)hoặc của virus như RNA chuỗi kép và chúng hoạt động như là một bộ phậncủa hệ miễn dịch bẩm sinh. Cũng có khi các cytokin này được sản xuất dokích thích của tế bào T đặc hiệu kháng nguyên, lúc này chúng hoạt động vớitư cách là một bộ phận của hệ miễn dịch thu được. Tác động của nhómcytokin này là trên tế bào nội mô và các loại bạch cầu để tạo ra phản ứngviêm sớm. Tế bào NK cũng sản xuất một số cytokin. 2. Làm chất trung gian và điều hòa miễn dịch thu được: đây là cáccytokin được sản xuất bởi chủ yếu là tế bào lymphô T nhằm chống lại khángnguyên lạ. Một số cytokin có tác dụng chủ yếu là điều hòa sự trưởng thànhvà biệt hóa của các quần thể lymphô bào khác nhau do đó chúng đóng vaitrò quan trọng trong giai đoạn hoạt hóa của đáp ứng phụ thuộc tế bào T. Mộtsố cytokin khác có xuất xứ từ tế bào T lại quan trọng trong giai đoạn hiệuquả vì chúng có chức năng điều hòa các loại tế bào hiệu quả như thực bào, tếbào trung tính, ái toan, ... 3. Làm chất kích thích tạo máu: các cytokin này do các tế bào đệm,bạch cầu và một vài tế bào khác của tủy xương sản xuất. Chúng có thể kíchthích sự phát triển và biệt hóa của bạch cầu non. Tóm lại, các cytokin của hệ miễn dịch bẩm sinh và thu được thường donhiều loại tế bào khác nhau sản xuất và tác động lên nhiều lọai tế bào đíchkhác nhau. Tuy nhiên, sự phân biệt này không có tính tuyệt đối vì mộtcytokin có thể được sản xuất cả trong đáp ứng bẩm sinh lẫn thu được, và cáccytokin khác nhau có thể tạo ra một số tác dụng giống nhau. 7.1.3. Thụ thể và tín hiệu cytokin Tất cả các thụ thể cytokin đều có một hoặc nhiều protein xuyên màngvà phần nằm bên ngoài tế bào là phần gắn với phân tử cytokin để tạo raluồng tín hiệu truyền vào bên trong tế bào. Các thụ thể cytokin được phânloại dựa trên tính tương đồng về cấu trúc của các domain gắn kết cytokinbên ngoài tế bào. Có 5 họ thụ thể cytokin (Hình 7.3A). 1. Thụ thể cytokin typ I: còn được gọi là thụ thể tạo máu, chứa mộthoặc nhiều bản sao của một domain có 2 cặp phân tử cố định cystein và mộttrình tự cận màng tryptophan-serin-X-tryptophan-serin (WSXWS), trong đóX là một acid amin bất kỳ. Loại thụ thể này tiếp nhận các cytokin có cấu tạocuộn thành 4 chuỗi xoắn α. Những thụ thể này có các chuỗi liên kết ligandđặc biệt và một hoặc nhiều chuỗi truyền tín hiệu có cấu trúc giống nhau khitiếp nhận các cytokin khác nhau (Hình 7.3B). 2. Thụ thể cytokin typ II: loại này cũng giống typ I vì có 2 domainngoại bào mang phân tử cố định cystein, nhưng typ II không có trình tự cậnmàng WSXWS. Thụ thể loại này có một chuỗi polypeptid liên kết ligand vàmột chuỗi truyền tín hiệu. 3. Một số thụ thể cytokin có các domain Ig ngoại bào và được xếp vàosiêu họ Ig. Nhóm thụ thể này liên kết với những c ...