CYTOKINE – Phần 5

Sự chế tiết các cytokine bởi các tiểu quần thể tế bào THNhư đã đề cập trước, gần đây người ta đã phân biệt được hai tiểu quần thể TH có CD4+ của chuột nhắt dựa vào sự chế tiết các lymphokine in vitro của chúng. Trong bảng 11.5 hai tiểu quần thể này được ký hiệu là TH1 và TH2. Cả hai đều chế tiết IL-3 và GM-CSF nhưng mặt khác chúng lại khác nhau về các lymphokine chế tiết ra. Những điểm khác nhau về các lymphokine mà chúng chế tiết ra có thể phản ánh các...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CYTOKINE – Phần 5 CYTOKINE – Phần 5Sự chế tiết các cytokine bởi các tiểu quần thể tế bào THNhư đã đề cập trước, gần đây người ta đã phân biệt được hai tiểu quần thể TH cóCD4+ của chuột nhắt dựa vào sự chế tiết các lymphokine in vitro của chúng.Trong bảng 11.5 hai tiểu quần thể này được ký hiệu là TH1 và TH2. Cả hai đềuchế tiết IL-3 và GM-CSF nhưng mặt khác chúng lại khác nhau về các lymphokinechế tiết ra. Những điểm khác nhau về các lymphokine mà chúng chế tiết ra có thểphản ánh các hoạt tính sinh học khác nhau của hai tiểu quần thể này. Thật là thúvị, một số lymphokine do hai tiểu quần thể này chế tiết ra lại có tác dụng đốingược nhau. Ví dụ IL-2 (do tế bào Th1 chế tiết) làm tăng sản xuất IgG2a bởi các tếbào B nhưng ức chế sản xuất IgG1 và IgE. Trong khi đó thì IL-4 (do tế bào Th2chế tiết) lại làm tăng sản xuất IgG1 và IgE đồng thời ức chế sản xuất IgG2a. Tiểuquần thể Th1 rất thích hợp với đáp ứng trong các trường hợp nhiễm virus vì nó chếtiết IL-2, chất này lại hoạt hoá tế bào Tc và dẫn đến sản xuất IFN-( là chất có tácdụng kháng virut. Tiểu quần thể Th2 thích hợp hơn với đáp ứng trong nhiễm kýsinh trùng và có thể gây ra các phản ứng dị ứng vì IL-4 có tác dụng kích thích sảnxuất IgE và IL-5 có tác dụng hoạt hoá bạch cầu ái toan. Người ta vẫn chưa biếtrằng liệu các tiểu quần thể Th1 và Th2 có tồn tại trong chuột bình thường haykhông. Các tiểu quần thể này mới chỉ thấy trong các nuôi cấy trường diễn và điềunày đặt ra một số câu hỏi liệu các tiểu quần thể này có thực trên thực tế hay khônghay là chúng biểu hiện các giai đoạn chín khác nhau của cùng một dòng tế bào đơnđộc. Không có các tiểu quần thể tế bào Th tương ứng ở người như là ở chuộtnhắt.Bảng . Các cytokine do các tiểu quần thể TH của chuột nhắt sản xuất Tiểu quần thểCytokineTh1Th2IFN-gTNF-b (lymphotoxin )IL-2IL-3IL-4IL-5IL-6IL-9IL-10GM-CSF ++++-----+---+++++++Vai trò hoạt hoá các tế bào lympho của cytokineCác tế bào lympho T và B chưa chín, hay các tế bào lympho nghỉ ngơi, là các tếbào còn đang ở giai đoạn G0 của chu trình tế bào và không nằm trong vòng tuầnhoàn. Sự hoạt hoá đưa tế bào ở giai đoạn nghỉ ngơi vào chu trình tế bào, trải quagiai đoạn G1 để vào pha gian kỳ (pha S), trong giai đoạn này ADN được nhân lên.Quá trình chuyển từ giai đoạn G1 đến pha S đóng một vai trò cực kỳ quan trọngtrong chu trình tế bào. Khi một tế bào đã đạt đến pha S nó hoàn thành chu trình tếbào, chuyển qua giai đoạn G2 và vào thời kỳ phân bào (M). Sau khi phân tích cácdữ kiện liên quan đến quá trình tiến triển của các tế bào lympho từ giai đoạn G0đến pha S Ken Ichi Arai đã nhận thấy một số điểm tương đồng với các dữ kiện ởcác nguyên bào sợi. Có hai loại tín hiệu phát triển hoạt động ở các giai đoạn khácnhau để đưa một tế bào nguyên bào sợi tiến triển từ G1 đến S. Ðầu tiên yếu tố pháttriển có nguồn gốc tiểu cầu (PDGF) chuyển đến nguyên bào sợi một tín hiệu mởđường (competence signal), tín hiệu này chuyển tế bào từ giai đoạn G1 sớm sanggiai đoạn G1 muộn và tạo cho tế bào khả năng thu nhận tín hiệu tiếp theo. Vàothời điểm này yếu tố tăng trưởng dạng insulin (insulin like factor - IGF) và yếu tốtăng trưởng biểu bì (EGF) tác động trên các nguyên bào sợi như là các tín hiệuthúc đẩy (progression signals) để đưa tế bào từ giai đoạn G1 vào pha S. Quá trìnhhoạt hoá các lympho bào B và T cũng diễn ra theo trình tự như vậy, bằng các tínhiệu sớm đẩy các tế bào nghỉ ngơi từ G0 sang G1 sớm và tạo cho tế bào khả năngthu nhận các tín hiệu thúc đẩy tiếp theo. Các tín hiệu n ày có tác dụng đưa tế bào từgiai đoạn G1 vào pha S và cuối cùng là vào giai đoạn phân chia và biệt hoá.Sự hoạt hoá các lympho TNgười ta cho rằng quá trình hoạt hoá các tế bào T nghỉ ngơi từ giai đoạn G0 đểvào giai đoạn G1 sớm đòi hỏi phải có hai tín hiệu mở đường. Tín hiệu thứ nhấtđến từ quá trình tương tác giữa phức hợp kháng nguyên-phân tử hoà hợp mô vớithụ thể của tế bào T và tín hiệu thứ hai từ tế bào phụ trợ dưới dạng chất đồng kíchthích IL-1 (hình 11.8). Các s ự kiện này truyền một tín hiệu qua màng nguyên sinhchất dẫn đến sự phiên mã của một số gene trong đó có các gene mã hoá IL-2 vàthụ thể dành cho IL-2. Người ta cho rằng hậu quả của việc gắn IL-2 vào thụ thểcủa nó đóng vai trò như là một tín hiệu thúc đẩy đẩy tế bào từ giai đoạn G1 vàopha S. Có một ý kiến suy đoán rằng sự tương tác của IL-2 và thụ thể của nó đóngmột vai trò quan trọng trong việc cho phép tế bào T bước vào giai đoạn hoạt hoácủa quá trình biệt hoá bởi vì sự xuất hiện của IL-2 vào phút thứ 45 và của thụ thểdành cho IL-2 sau 2 giờ song song với khoảng thời gian 2 giờ cần thiết cho việchoạt hoá một tế bào T.Các hiện tượng hoá sinh liên quan đến quá trình hoạt hoá đã được nghiên cứubằng phương pháp sử dụng một dòng tế bào T ung thư mà dòng tế bào này đápứng với một tín hiệu truyền qua thụ thể của tế bào T và tín hiệu đồng kích thíchIL-1 để tạo ra IL-2. Ðể đơn giản hoá hệ thống này có thể thay thế các tín hiệu làthụ thể của tế bào T và IL-1 bằng các tác nhân khác. Có thể thay tương tác củaphức hợp kháng nguyên-phân tử hoà hợp mô với thụ thể trên tế bào T bằng cácchất gây phân bào như PHA hoặc Con A hoặc cũng có thể thay bằng kháng thểkháng CD3. Tín hiệu đồng kích thích IL-1 có thể thay bằng các tác nhân hoạt hoáprotein kinase C như phorbol myristate acetate (PMA). Hệ thống này cho thấyrằng hai tín hiệu mở đường có vẻ như hoạt hoá hai con đường hoạt hoá hoá sinhtheo kiểu hiệp đồng với nhau, một liên quan đến quá trình thuỷ phân củaphospatidylinositol dẫn đến tăng lượng canxi nội bào và con đường kia liên quanđến sự hoạt hoá protein kinase C (hình 10.9).Trong vòng 15 phút thu nhận các tín hiệu phát triển đủ mạnh, tế bào T bắt đầuphiên mã một số gene trong đó có các gene mã hoá protein liên kết ADN. Người tađã xác định ...