Đa dạng sinh học và các hệ sinh thái

Các hệ sinh thái là sự tập hợp của các sinh vật có ảnh hưởng lẫn nhau và môi trường vật lý trong đó chúng sinh sống. Các yếu tố và sự tương tác Các gen, các loài và các thành phần khác của đa dạng sinh học trên thế giới không thể bị tách rời khỏi các quá trình của sự sống mà các thành phần này tạo ra giữa chúng, chẳng hạn sự sinh sản, sự tiêu thụ, sự tiến hoá. Cùng với đa dạng sinh học (các yếu tố của sự sống), các quá trình sinh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đa dạng sinh học và các hệ sinh thái Đa dạng sinh học và các hệ sinh thái Các hệ sinh thái là sự tập hợp của các sinhvật có ảnh hưởng lẫn nhau và môi trường vậtlý trong đó chúng sinh sống. Các yếu tố và sự tương tác Các gen, các loài và các thành phần kháccủa đa dạng sinh học trên thế giới không thểbị tách rời khỏi các quá trình của sự sống màcác thành phần này tạo ra giữa chúng, chẳnghạn sự sinh sản, sự tiêu thụ, sự tiến hoá.Cùng với đa dạng sinh học (các yếu tố của sựsống), các quá trình sinh thái học (nhữngtương tác giữa các loài cũng như giữa loài vớimôi trường của chúng) tạo nên lớp vỏ sự sốngcủa trái đất - sinh quyển. Đối với các cá thể và quần thể sinh vật,những tương tác này bao gồm các cơ chếnhư: vật dữ - con mồi, cạnh tranh, ký sinh vàhỗ sinh (trong khi các quần xã thay đổi trongquá trình tiến hoá). Một dạng tương tác khác,loài tác động lên môi trường vật lý của chúng -thông qua, hoặc là quá trình tạo ra sản phẩmsơ cấp (sự chuyển hoá năng lượng mặt trờithành sinh khối nhờ quá trình quang hợp),hoặc là quá trình phân huỷ (phá vỡ các hợpchất hữu cơ nhờ các sinh vật trong môitrường), hoặc là sự tham gia vào chu trìnhsinh địa hoá (sự vận chuyển chất dinh dưỡng,nước và các yếu tố hoá học thông qua cácsinh vật và môi trường vật lý). Các quá trình sinh thái học Không có một mối quan hệ đơn giản nàotồn tại giữa tính đa dạng của một hệ sinh tháivới các quá trình sinh thái học, chẳng hạn nhưnăng suất sinh học, tính ổn định của hệ sinhthái, cũng như những quá trình khác. Ví dụ, đadạng loài không có tương quan rõ ràng vớinăng suất sinh học. Các rừng mưa nhiệt đớiphong phú về loài có năng suất sinh học rấtcao, nhưng các vùng đất ngập nước ven biển,nơi có đa dạng loài tương đối thấp vẫn cónăng suất sinh học cao . Đa dạng loài cũngkhông có tương quan gần gũi với tính ổn địnhcủa hệ sinh thái, tức là khả năng chống chịuđối với những xáo động và tốc độ hồi phụccủa hệ sinh thái . Ví dụ, các bãi lầy ngập mặnven biển và vùng lãnh nguyên bắc cực chỉ córất ít loài thống trị, và trong một số trường hợpkhác, chẳng hạn các bãi lầy ngậpmặn Spartina, một loài cung cấp hầu như tấtcả năng suất sơ cấp của hệ sinh thái, khôngcó chứng cứ rằng những hệ sinh thái này sẽđặc biệt bị đe doạ do sự tuyệt diệt của loàihoặc do những biến động mở rộng quần thểtrước những xáo trộn. Trong một hệ sinh thái xác định, cũngkhông có mối quan hệ đơn giản nào giữa mộtbiến đổi về đa dạng sinh học và biến đổi vềcác quá trình sinh thái học mà nó gây ra .Thực ra, những biến đổi này tuỳ thuộc vào cácloài và các hệ sinh thái khác. Ví dụ, việc biếnmất của một loài sinh vật tại một vùng xácđịnh (được biết như sự tuyệt diệt hoặc tuyệtchủng cục bộ) có thể có một chút hoặc khôngcó ảnh hưởng đến năng suất sơ cấp tinh nếucó đối tượng cạnh tranh thay thế chúng trongquần xã. Chẳng hạn ở miền đông nước Mỹ,cây độc cần miền đông(Tsugacanadensis) nhanh chóng thay thế cho cây hạtdẻ Mỹ (Castanea dentata) bị chết như mộttrong hai loài ưu thế của rừng. Tuy nhiên, trong các trường hợp khác, sựbiến mất khỏi một hệ sinh thái của một loàixác định có thể làm giảm căn bản năng suấtsơ cấp. Nếu nấm khuẩn căn mất hẳn, tốc độsinh trưởng của các loài thực vật mà chúnggiúp hấp thụ nước và chất dinh dưỡng sẽgiảm đột ngột. Cũng tương tự, nếu chẳng hạnmột loài động vật ăn cỏ như ngựa vằn (Equusburchelli) và wildebeest (Connochaetestaurinus) bị đưa đi khỏi thảo nguyên châu Phi,năng suất sơ cấp tinh của hệ sinh thái sẽgiảm. Trong một số trường hợp, sự biến mấtcủa một loài có thể lại làm năng suất của hệsinh thái tăng lên, nếu đó là loài ăn thực vậtphàm ăn trên thảm thực vật của hệ sinh thái .Ví dụ, nhím biển, sao biển, và một số loàivùng triều khác bị diệt trừ, năng suất của tảotrong vùng triều và vùng dưới triều đôi khi sẽtăng đáng kể. Thay đổi đa dạng loài của một hệ sinh tháicó ảnh hưởngtuỳ từng trường hợp cụ thể đốivới các quá trình của hệ sinh thái như chutrình nước và chu trình dinh dưỡng. Ví dụ, khimột hệ sinh thái rừng bị phá huỷ, một khốilượng lớn nước sẽ bị mất đi trong các trận lũ. Các động lực sinh thái học Mặc dù mối quan hệ giữa đa dạng loài vàcác quá trình sinh thái học không tuân theocác quy luật thông thường, các nhà sinh tháihọc vẫn có thể xác định được một số các mốiquan hệ cho phép đánh giá được những thayđổi của môi trường sẽ ảnh hưởng thế nào đếnđa dạng loài và ngược lại những thay đổitrong đa dạng loài sẽ ảnh hưởng đến các quátrình sinh thái học như thế nào . Một số tiến bộgần đây của sinh thái học đã làm rõ các mốiquan hệ này, cung cấp cho các nhà hoạchđịnh chính sách một bước tranh vô giá vềcách thức và nhịp độ thay đổi trong hệ sinhthái và quan trọng hơn nữa là cung cấp cho các nhà quản lý các thông tin cần thiết cho việc quản lý hiệu quả đa dạng sinh học Thứ nhất, cho dù các loài cân bằng như thế nào, tập hợp các loài tạo nên quần xã và hệ sinh thái ...