ĐẶC ĐIỂM BỆNH NẤM DA

Đặc điểm: Bệnh nấm da là một bệnh hay gặp, tỷ lệ mắc bệnh nấm ngoài da chiếm khoảng 27,3%2/ Căn nguyên: Do 3 chủng nấm sau gây nên :- Epidermophyton ( 2 loài )- Trichophyton ( 23 loài )- Microporum ( 18 loài )3/ Cơ chế bệnh sinh: - Các chủng nấm này phát triển thuận lợi ở môi trường nóng ẩm, có nhiều chất dinh dưỡng và cơ thể suy gảm MD( đặc biệt suy giảm tb TCD4)- Kháng nguyên nấm da là kháng nguyên đa giá ( KN vỏ, KN thân…) vì vậy trong cơ thể...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐẶC ĐIỂM BỆNH NẤM DA BỆNH NẤM DAI - ĐẠI CƯƠNG:1/ Đặc điểm:Bệnh nấm da là một bệnh hay gặp, tỷ lệ mắc bệnh nấm ngo ài da chiếm khoảng27,3%2/ Căn nguyên:Do 3 chủng nấm sau gây nên :- Epidermophyton ( 2 loài )- Trichophyton ( 23 loài )- Microporum ( 18 loài )3/ Cơ chế bệnh sinh:- Các chủng nấm này phát triển thuận lợi ở môi trường nóng ẩm, có nhiều chấtdinh dưỡng và cơ thể suy gảm MD( đặc biệt suy giảm tb TCD4)- Kháng nguyên nấm da là kháng nguyên đa giá ( KN vỏ, KN thân…) vì vậy trongcơ thể BN mắc bệnh nấm không có kháng thể đặc hiệu -> Các xét nghiệm chẩnđoán huyết thanh cho BN không có tính đặc hiệu.- Nấm thường gây bệnh trên bề mặt da và những nơi có chất sừng(Keratin) như da,lông, tóc, móng.4/ Lâm sàng:5/ Điều trị:5.1/ Nguyên tắc điều trị:- Phát hiện sớm, điều trị kịp thời để tránh lây lan trong đơn vị rồi mới điều trị.- Điều trị phải bôi đúng phác đồ, đủ thời gian, liên tục.- Điều trị nấm da 3-4 tuần, nấm móng 3-6 tháng.-Tránh cạo da trước khi bôi thuốc, nếu không dẫn đến dị ứng và nhiễm khuẩn phụ.- Khi nấm lây truyền trong tập thể th ì phải điều trị hàng loạt, điều trị đột kích- Bôi thuốc đúng nồng dộ thích hợp.- Kết hợp biện pháp VSPB, giặt luộc quần áo ph ơi nắng, lộn trái khi phơi.-Tránh bôi các thuốc hại da như acid, pin đèn, kiến khoang, tránh thói quen mặcquần áo lót chặt, và không nên dùng đồ sợi nhân tạo.- Điều trị bôi: Cồn BSI 1-3% hoặc cồn ASA 1-3% kết hợp với mỡ benzosali.Đông y : dùng cồn là muồng trâu, lá chút chít, rễ cây bạch hạc 30 - 50% điều trịnấm hắc lào có tác dụng.- Phải căn cứ vào hình thái lâm sàng ( Nấm da, móng, tóc,..), diện tích tổn th ương,cơ thể mắc bệnh( già, phụ nữ có thai, trẻ em…) mức độ độc hại của thuốc để chọnphác đồ điều trị phù hợp- Tiêu chuẩn khỏi phải căn cứ vào hình thái lâm sàng và xét nghiệm tìm nấm nhấtlà theo dõi sự tái phát của bệnh để đánh giá.5.2/ Mục đích điều trị:- Loại bỏ những tổ chức bị bệnh m à nấm khu trú bằng cách nhổ tóc, rửa, cắt bảnmóng, làm bạt sừng bong vẩy.- Dùng thuốc diệt các sợi nấm hoặc ức chế sự phát triển của sợi nấm.5.3/ Phác đồ điều trị tại chỗ của HVQY:5.3.1/ Điều trị tại chỗ:+ Tuần 1: dùng dung dịchBSI 1-3%hoặc ASA bôi sáng 1 lần và chiều 1 lần.+ Tuần 2-3: Sáng bôiBSIhoặc ASA,chiều bôi mỡBenzosali.+ Tuần 4: Bôi mỡBenzosali ngày 1 lần.Có thể thay mỡ Benzosali bằng:Kem Fazol, Clotrimasole, Canesten, Lamisil,Crysophanic5%- Trường hợp nấm diện rộng, mắc nhiều năm, tái phát nhiều lần, hay doTrichophyton rubrum thì cho uống kháng sinh chống nấm: Griseofulvin 0,25g x 4viên/ngày x 1 tháng, kết hợp với bôi thuốc như trên. Bôi kem Ketoconazol ( BD:Skineal)-> Chú ý: Nếu có nhiễm khuẩn thứ phát hoặc viêm da eczema hóa cần phải điềutrị chống nhiễm khuẩn, chống viêm da trước rồi mới bôi thuốc chống nấm nh ư:- Dung dịch : thuốc tím 1/4000, n ước muối 0,9%, Rivanol 1/1000, Becberin1/1000, ngâm 3-5 ngày khi nào hết mủ, hết viêm cấp mới chuyển sang dùng thuốcchống nấm.- Dung dịch: Nitrate Ag 0,25%, tím Metyl, Yarich, Castellani, bôi ngày 2 lần.- Thuốc đông y: dd rễ Uy linh tiên, rễ cây mận rừng, lá cây chút chít, hạt muồngtrâu… các thuốc trên thái nhỏ ngâm cồn 700hoặc dấm thanh tỷ lệ 20 -30% sau 7-10 ngày thì bôi cho BN ngày 2 lần x 2 tuần.5.3.2/ Điều trị toàn thân:+ Nizoral ( Ketoconazol) 200mg x 1viên/24h x 6 -12 tháng+ Sporal ( Itraconazol) 100mg x 2 viên/24h x 7 ngày x 2 -3 đợt mổi đợt cách nhau1 tháng.( mỗi tháng 1 đợt = 1 tuần)+ Griseofulvin ( Glicin) 20mg/kg/24h x 3 -4 tuầnGlicin 250mg x 4viên/24h x 3-6 tháng hoặc kéo dài hơn.+ Lamisil ( Terbinafine) 250mg x 1 viên/24h x 6 -12 tuần-> Chú ý : không dùng Griseofulvin cho người cao tuổi, phụ nữ có thai, tổnthương gan, thận, lái xe, làm việc trên cao, trẻ em dưới 6 tuổi cần thận trọng khi sửdụng.Không dùng Ketoconazol cho phụ nữ có thai, kiểm tra chức năng gan, thận trongquá trình sử dụng.II - CÁC BỆNH NẤM DA THƯỜNG GẶP:1/ Nấm tóc:1.1/ Nguyên nhân:- Do chủng Trichophyton như: Schoenleinii, tonsurans, mentagrophytes, Varietasmentagrophytes, yaoundei, Gourvilii, Violaceum. Thư ờng gây bệnh ở trẻ em vàlứa tuổi dậy thì.- Do chủng Microsporum như: Audouinii, Canis, Ferru genum, Gypseum. Thườnggây bệnh ở trẻ em, thường lây từ chó, mèo sang người.1.2/ Lâm sàng:- Tổn thương cơ bản: đám tổn thương to nhỏ đk =1-2cm -> hàng chục cm. Dađầu bị bong vảy, tóc bị cắt cụt sát mặt da, chân tóc còn lại bị vẩy trứng vụn baoquanh ( giống tóc bị nhúng trong bột mì).1.3/ Cận lâm sàng:Nhổ tóc đem soi dưới kính hiển vi quang học với KOH 10 -30% thấy các bào tửnấm màu sáng xanh lơ như hạt tấm bao quanh sợi tóc hoặc các b ào tử nằm trongsợi tóc1.4/ Phân biệt với:- Viêm da mủ ( chốc lây trên da đầu)- Á sừng liên cầu trên da đầu.1.5/ Điều trị:+ Điều trị tại chổ:- Cắt gọn sạch tóc vùng tóc bị bệnh, nếu có nhiễm ...