ĐẶC ĐIỂM CỦA HỒ CHỨA NƯỚC Ở THỦY SẢN

Giới thiệu chung Hồ chứa nước là một loại hồ nhân tạo. Chúng được hình thành do kết quả của việc xây dựng các công trình thủy lợi, thủy điện, cải tạo thiên nhiên v.v.... của con người.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐẶC ĐIỂM CỦA HỒ CHỨA NƯỚC Ở THỦY SẢNĐẶC ĐIỂM CỦA HỒ CHỨA NƯỚC1- Giới thiệu chung Hồ chứa nước là một loại hồ nhân tạo. Chúngđược hình thành do kết quả của việc xây dựng cáccông trình thủy lợi, thủy điện, cải tạo thiên nhiênv.v.... của con người. So với lịch sử hình thành củahồ thiên nhiên thì lịch sử của hồ chứa nước rất ngắn. Trên thế giới, hầu hết các hồ chứa nước đềuđược hình thành trên dưới 100 năm trở lại đây. Ở Việt Nam, các hồ chứa nước có tuổi đời caonhất là hơn 40 năm, còn hầu hết chỉ từ 10-30 năm trởlại đây. Theo thống kê năm 1995 của Viện nghiênkinh tế và qui hoạch thủy sản - Bộ thủy sản, cả nướcta có 2.470 hồ chứa nước lớn nhỏ, với diện tích là183.597,5 ha. Trong tương lai, để đáp ứng nhu cầuphát triển kinh tế chúng ta sẽ còn xây dựng rất nhiềuhồ chứa nữa, đặc biệt là các hồ cỡ lớn.2- Phân loại hồ chứa nước2.1- Căn cứ vào tính chất hoặc nhiệm vụ chủ yếucủa hồ Có thể chia hồ chứa nước ra thành 2 loại: - Hồ chứa nước thủy lợi. - Hồ chứa nước thủy điện. Trên thực tế có nhiều hồ chứa ngoài mục đíchxây dựng chủ yếu, có thể còn kết hợp 1 hay nhiềumục đích khác nhau như phát điện, giao thông, cảitạo khí hậu, tăng lượng nước cho sinh hoạt hoặc hoạtđộng của các khu công nghiệp.2.2- Căn cứ vào nguồn gốc và phương pháp hìnhthành Có thể chỉ ra: - Loại hồ do đắp đập ngăn chặn các eo ruộngbậc thang, ngăn các đồi núi hình thành. Loại hồnày có đặc điểm là diện tích nhỏ, độ sâu không lớn,cấu tạo đơn giản (thường có thể gọi là ao). Diện tíchtừ vài ba hecta đến vài chục hecta. Tuy diện tích nhỏnhưng số lượng rất nhiều, phân bố khắp nơi nên nócó ý nghĩa rất lớn trong đời sống của người dân. Vídụ hồ Thủy Tiên (Thiên An) - Loại hồ chứa hình thành do việc đắp đập ngănsuối mà hình thành. Loại này số lượng cũng khánhiều và phân bố chủ yếu ở vùng trung du và ở miềnnúi. Tính chất chủ yếu là phục vụ thủy lợi, một sốkiêm phát điện hoặc chuyên phát điện nhưng với quimô nhỏ. - Loại đắp những suối nhỏ có diện tích từ vàichục tới vài trăm hecta. - Loại đắp những suối lớn hoặc chùm các suốicó diện tích đến gần 1000 ha. Ví dụ hồ chứa Suối Haicó diện tích trung bình 750 ha và khi mực nước lêncao nhất đạt 950 ha. - Loại hồ do đắp đập ngăn các con sông nhỏ hìnhthành. Loại này số lượng cũng khá nhiều và chủ yếuphân bố ở miền núi hoặc hỗn hợp giữ trung du vàmiền núi. Tính chất chủ yếu là loại hồ thủy lợi, nhưngthường kiêm phát điện và một số mục đích kết hợpkhác (như bổ sung nước cho khu công nghiệp, giảmlượng lũ cho các sông lớn ở hạ lưu, kết hợp phát triểnnghề rừng, nghề cá, chăn nuôi ....). Loại này số lượng ít hơn 2 loại trên, nhưng tổngdiện tích cũng tương đối lớn. Diện tích mỗi hồ biếnđộng từ 1000 - 6000ha, trung bình từ 2000-3000ha.Lượng nước chứa trong nó từ vài triệu đến vài trămtriệu m3. - Loại hồ do đắp đập ngăn các con sông tươngđối lớn hình thành. Loại này về số lượng tương đối ít và có tiếng tămcủa mỗi nước. Thuộc loại này ở Việt Nam có nhữnghồ chứa sau: Thác Bà : Do ngăn sông Chảy; diện tích mặtnước 23.400ha; dung tích 3 tỷ m3 nước và công suấtphát điện 110.000KW/h. Hồ Hòa Bình: Do đắp đập ngăn sông Đà. Diệntích mặt thoáng là 19.800ha; công suất phát điện 1,5triệu KW/h. Hồ Trị An: Ngăn sông Đồng Nai. Diện tíchtrung bình là 25.000ha (khi lớn nhất là 32.400ha). Hồ Dầu Tiếng: Có diện tích lúc lớn nhất là27.000ha, thể tích khối nước là 1,4 tỷ m3. - Ngoài ra trên thế giới còn có những tài liệu ghichép có những hồ hình thành do việc nâng cao mặt đêcủa một số hồ thiên nhiên nhỏ, hoặc do đào đắp nạovét một khu đất lớn.2.3- Căn cứ vào vị trí địa lý và địa hình vùngngập: Có thể chia hồ chứa nước ra thành hồ chứamiền núi, trung du và vùng Tây Nguyên2.4- Căn cứ khác: như mức độ dinh dưỡng củanước, vào năng suất nuôi cá...3- Đặc điểm hình thái hồ chứa3.1- Các công trình đầu mối Vấn đề đầu tiên cần chú ý đến đặc điểm hình tháicủa hồ chứa nước là các công trình xây dựng chủ yếucủa hồ chứa nước (công trình đầu mối). Công trình đầu mối của một hồ chứa nước thủynông thường bao gồm một đập ngăn nước (đập chínhvà đập phụ); cống điều tiết nước; đập tràn xả lũ và hệthống kênh dẫn nước. Hồ chứa nước thủy lợi kiêm phát điện thì cóthêm trạm thủy điện hoặc nhà máy thủy điện đặt ởphía hạ lưu của đập chính. Trong công tác chuyên môn nghề cá chúng tacần tìm hiểu các số liệu biểu thị đặc trưng của cáccông trình đầu mối của hồ chứa nước như: chiều dàivà cao trình đập chính; chiều dài và cao trình đậptràn; ngưỡng tràn lớn nhất; ngưỡng tràn trung bình;lưu lượng qua tràn, lưu lượng điều tiết qua cống;chiều dài kênh chính; chiều dài mương dẫn.v.v....3.2- Hình thái mặt nước Do phụ thuộc vào địa hình vùng ngập nên hìnhthái mặt nước của các hồ chứa rất không giống nhauvà phức tạp hơn so với hồ thiên nhiên rất nhiều.Nhưng tựu chung chúng có 3 dạng chủ yếu sau: Hồ nhiều nh ...