Đặc điểm giải phẫu ngoại khoa vách ngăn xoang bướm - ứng dụng phẫu thuật qua xoang bướm hố yên

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu nhằm khảo sát khảo sát hình thái giải phẫu đa dạng của vách ngăn xoang bướm bằng phân tích hình ảnh CTscan. Qua đó nêu tính ứng dụng trong phẫu thuật qua xoang bướm hố yên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm giải phẫu ngoại khoa vách ngăn xoang bướm - ứng dụng phẫu thuật qua xoang bướm hố yên Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012 ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU NGOẠI KHOA VÁCH NGĂN XOANG BƯỚM ỨNG DỤNG PHẪU THUẬT QUA XOANG BƯỚM HỐ YÊN Huỳnh Lê Phương* TÓM TẮT Mục đích: Chúng tôi khảo sát hình thái giải phẫu đa dạng của vách ngăn xoang bướm bằng phân tích hình ảnh CTscan,. Qua đó nêu tính ứng dụng trong phẫu thuật qua xoang bướm hố yên. Đối tượng và phương pháp: Với những tiêu chuẩn chọn bệnh và loại trừ, chúng tôi có 80 người trưởng thành chụp CT scan đầu đưa vào khảo sát. Với phần mềm phân tích các yếu tố liên quan về vách trong xoang bướm được khảo sát và phân tích trên các mặt phẳng 3D. Kết quả: Tất cả xoang bướm trong mẫu khảo sát đều có vách chính chia xoang với khoảng 40% vách có dạng chử C và 36,5% vách có dạng chử S theo hướng trước sau. Hướng bám của vách được ghi nhận có gần 20% vách bám trước giữa nhưng lệch trái phía sau và 30% lệch phải. Đặc biệt có 11,5% vách lệch trái và 13,7% lệch phải hoàn toàn. Vách phụ được ghi nhận trong 80% các trường hợp. Khảo sát chân bám của vách trên thành xoang cho thấy khoảng 50% các trường hợp chân bám vách liên quan đến động mạch cảnh trong. Các yếu tố khác cũng được ghi nhận. Kết luận: Tính đa dạng của vách trong xoang bướm là một trong những đặc thù giải phẫu của xoang bướm. Khảo sát và đánh giá trước mổ vùng xoang bướm bằng CT scan giúp phẫu thuật viên chủ động thao tác và tránh những biến chứng trong phẫu thuật qua xoang bướm hố yên. Từ khóa: Xoang bướm; Vách xoang bướm; CTscan. ABSTRACT SURGICAL ANATOMY OF SPHENOID SEPTATIONS – APPLICATIONS IN TRANSSPHENOIDAL SURGERY Huynh-Le Phuong* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 4 - 2012: 282 - 288 We sought to investigate the surgical anatomy of the sphenoid septations. Through that we delineate the surgical applications in transsphenoidal surgery. Methods: CT scan imaging studies obtained in 80 healthy adults who have no sellar and sphenoid sinus lesions were reviewed. The anatomical measurements were made on various dimensions using the multiplanar reconstruction technique that were analyzed. Results: All of sphenoid sinuses in this radiological study had at least one septum and out of those 40% and 36,5% septa had shaped as C and S word, respectively. The direction of the septa was evaluated. The number of septa that were non-completed septa of the sphenoid sinuses was analyzed (80%), along with the incidence of septations directly to the internal carotid arteries. Conclusion: This study highlights the surgical anatomy, variants and the relationship of the sphenoid septations to internal carotid arteries. Therefore, axial and coronal CT sections should always be obtained prior to any surgery in the sphenoid sinus area. Key words: Sphenoid sinus; Sphenoid septations; Computed tomography * Khoa ngoại thần kinh bệnh viện Chợ Rẫy Tác giả liên lạc: TS BS Huỳnh Lê Phương, ĐT: 0909225188 282 Email: phuongsb5@yahoo.com Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012 ĐẶT VẤN ĐỀ Phẫu thuật xoang bướm qua mũi để điều trị bệnh lý vùng xoang bướm và u tuyến yên đã có từ lâu trên thế giới và ngày càng được sử dụng rộng rãi. Vài thập niên qua, sự phát triển của phương tiện nội soi được ứng dụng trong phẫu thuật mũi xoang đã có những tiến bộ vượt bậc đã giúp các nhà phẫu thuật mũi xoang, phẫu thuật sàn sọ tiến xa trong các đích đến qua đường mổ nội soi trong mũi qua xoang bướm(1,7,8,9,10,12). Từ lâu, xoang bướm đã được xem là một cấu trúc giải phẫu có biến đổi đáng kể về kích thước, hình dáng và không đối xứng. Trong y văn thế giới, có nhiều công trình nghiên cứu, báo cáo bằng cách khảo sát phẫu tích trên xác có kết hợp nội soi hoặc phân tích trên hình ảnh CT scan về giải phẫu của vùng xoang bướm và hố yên(1, 6, 7). Từ đó, đã đưa ra những nhận định về tính đa dạng biến đổi cấu trúc giải phẫu, các mối liên quan mốc giải phẫu với hành lang phẫu thuật nhằm giúp ứng dụng thực hành phẫu thuật xoang bướm qua nội soi. Tuy nhiên, cũng đã có những báo cáo cảnh báo về những tai biến có thể tránh do chính những biến đổi giải phẫu vùng xoang bướm gây ra trong phẫu thuật(3, 5,9, 11). Về hình thái, cấu trúc giải phẫu vùng xoang bướm, tại Việt Nam đã có vài công trình nghiên cứu(6,8,13). Tuy nhiên, nhận thấy lợi ích của việc nắm vững kiến thức về hình thái giải phẫu đa dạng của xoang bướm sẽ hữu ích trong việc đánh giá trước khi thực hiện phẫu thuật vùng xoang bướm hay qua xoang bướm hố yên cũng như có thể góp phần tránh những biến chứng phẫu thuật, chúng tôi thực hiện nghiên cứu khảo sát hình thái giải phẫu vách ngăn trong xoang bướm bằng phân tích hình ảnh CT scan và qua đó đánh giá tính hữu hiệu và ứng dụng trong chẩn đoán trước mổ của CT scan. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu Y học CT scan vùng đầu mặt. Mẫu nghiên cứu được thu thập từ hai nhóm mẫu người đến chụp CT scan vùng ...