Đặc điểm thực vật học cây Cù đèn (Croton persimilis Müll. Arg.), họ Euphorbiaceae

Bài viết trình bày khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của cây Cù đèn thu mẫu ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai nhằm góp phần định danh loài và kiểm nghiệm vi học dược liệu. Phương pháp nghiên cứu: Phân tích, mô tả và chụp hình các đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột dược liệu. Xác định tên khoa học bằng cách so sánh đặc điểm hình thái với các tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm thực vật học cây Cù đèn (Croton persimilis Müll. Arg.), họ EuphorbiaceaeNghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020 ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC CÂY CÙ ĐÈN (CROTON PERSIMILIS MÜLL. ARG.), HỌ EUPHORBIACEAE Nguyễn Thị Thu Hằng*, Huỳnh Ngọc Bích Trâm*TÓMTẮT Mở đầu: Trong các tài liệu về thực vật tại Việt Nam cây Cù đèn được biết đến với tên khoa học làCroton oblongifolius Roxb. Cây Cù đèn thu hái ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai chính là loàiCroton oblongifolius Roxb. Tuy nhiên, Croton oblongifolius Roxb. là tên không hợp lệ, Croton persimilisMüll. Arg. mới là tên khoa học đúng thay thế cho Croton oblongifolius Roxb.. Chi Croton ở Việt Nam có 46loài, trong đó nhiều loài khá giống nhau về đặc điểm hình thái dẫn đến dễ gây nhầm lẫn khi thu hái để sửdụng làm thuốc. Hiện nay chưa có tài liệu nào mô tả chi tiết về mặt thực vật học loài Cù đèn này để làm cơsở cho việc xác định tên khoa học và kiểm nghiệm vi học dược liệu. Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của cây Cù đèn thu mẫu ở Khu bảo tồn thiên nhiênvăn hóa Đồng Nai nhằm góp phần định danh loài và kiểm nghiệm vi học dược liệu. Phương pháp nghiên cứu: Phân tích, mô tả và chụp hình các đặc điểm hình thái, giải phẫu và bộtdược liệu. Xác định tên khoa học bằng cách so sánh đặc điểm hình thái với các tài liệu. Kết quả: Hình thái: Toàn cây có mùi thơm, ít nhựa mủ. Cây gỗ nhỏ. Thân và lá non phủ lông hìnhkhiên. Lá đơn, mọc cách, nơi cây phân nhánh hay ngọn cành các lá mọc khít như thành vòng 3-6 lá, mép córăng cưa. Cụm hoa chùm. Hoa đực: 5 lá đài, 5 cánh hoa, nhị 16 ít khi 15. Hoa cái: 5 lá đài, 3 lá noãn, bầutrên 3 ô, 1 vòi nhụy, 3 đầu nhụy chia thùy 2 lần. Hoa đực và hoa cái đều có tuyến mật. Quả nang, gần hìnhcầu, chia 3 thùy. Hạt 3, hình bầu dục, mồng màu trắng. Giải phẫu: Tế bào tiết, tinh thể calci oxalat hìnhcầu gai rải rác trong mô mềm của rễ, thân, lá. Ống nhựa mủ ít trong thân, lá. Lông che chở hình khiênnhiều ở thân, lá non, cuống lá. Libe quanh tủy ở thân. Bột dược liệu: Mảnh bần, mảnh mô mềm, mảnh môdày, mảnh mô cứng, mảnh mạch mạng, mảnh mạch xoắn, mảnh biểu bì mang lỗ khí kiểu hỗn bào, mảnh môgiậu, mảnh vỏ quả, mảnh vỏ hạt, mảnh nội nhũ, lông che chở hình khiên, tinh thể calci oxalat hình cầu gai,hạt aleuron, hạt tinh bột. Kết luận: Loài Cù đèn thu hái ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai là Croton persimilis Müll.Arg.. Những đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột dược liệu của loài này lần đầu tiên được mô tả một cáchchi tiết, giúp định danh và kiểm nghiệm vi học dược liệu Cù đèn. Từ khóa: Cù đèn, Croton oblongifolius, Croton persimilis, hình thái, giải phẫu, bột dược liệuABSTRACT THE BOTANICAL CHARACTERISTICS OF THE SPECIES CU DEN (CROTON PERSIMILIS MÜLL. ARG., EUPHORBIACEAE) Nguyen Thi Thu Hang, Huynh Ngoc Bich Tram * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 24 - No. 2 - 2020: 74 - 81 Background: In Vietnamese botanical documents Cu den is known as Croton oblongifolius Roxb. Thespecies Cu den collected in Cultural and Environmental Conservation Dong Nai is Croton oblongifoliusRoxb. However, Croton persimilis Müll. Arg. is the correct name of this species, Croton oblongifolius Roxb.*Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí MinhTác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thị Thu Hằng ĐT: 0902432410 Email: ngthuhang1973@gmail.com 74 B - Khoa học DượcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 2 * 2020 Nghiên cứuis an invalid name. The genus Croton in Viet Nam has 46 species, many of which are similar inmorphological characteristics to be confused when collected for medicinal use. However, there are currentlyno documents describing in detail the morphological, anatomical and herbal powder characteristics of Cuden to serve as a basis for scientific name identification and microbiological testing of medicinal materials. Objectives: Herbal powder characteristics, morphological and anatomical characteristics of Cu dencollected in Cultural and Environmental Conservation Dong Nai were performed for plant identification. Methods: Analyzing, describing and photographing the morphological and anatomical characteristics, herbalpowder. Determining the scientific name by comparing the morphological characteristics with the documents. Results: Morphology: Roots, stems and leaves aromatic. Small tree. Latex in stems and leaves. Petioles,young stems and leaves are covered with lepidote hairs. Leaves simple, alternate, clustered at stem apex,margins serrate. Inflorescences: Raceme. Staminate flowers: Sepals 5, petals 5; staments 16 (rarely 15),glands outside stamen whorls. Pistillate flowers: Sepals 5, carpels 3, superior ovary 3-locular, 1 ovule percarpel; styles 3, quadrifid. Capsules 3-locular, nearly globose. Seed 3, oblong, white caruncle. Anatomy:Secretory cells and sphaeraphides in parenchyma of roots, stems and leaves. Latex vessels in stems andleaves. Lepidote hairs in epidermis of young stems, lower epidermis of young leaves and petioles.Intraxylary phloem in stems. Herbal powder: Pieces of cork, parenchyma, collenchyma, schlerenchyma,reticulate vessel, spiral vessel, epidermis with anomocytic, palisade mesophyll, pericarp, seed coat,endosperm, lepidote hairs, sphaeraphides, aleuron, starch. Conclusions: The scientific name of Cu den collected in Cultural and Environmental ConservationDong Nai is Croton persimilis Müll. Arg.. The herbal powder features, morphological and anatomicalcharacteristics are described in detail as the first time to ...