Đặc trưng văn hóa phi vật thể khu vực Tây sông Hậu thời kỳ văn hóa Óc Eo

Văn hóa phi vật thể của cư dân văn hóa Óc Eo - Phù Nam ở khu vực Tây sông Hậu có đặc trưng là loại hình văn hóa tổ chức cộng đồng. Trong đó, cộng đồng cư dân cổ cư trú quanh các “thế đất cao”, dọc theo những đường nước cổ trong sự tương tác với môi trường đồng bằng sông nước. Đồng thời, cư dân cổ có hình thức cố kết cộng đồng “xóm ấp” theo quan hệ ngành nghề gắn với sự chi phối của tín ngưỡng - tôn giáo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc trưng văn hóa phi vật thể khu vực Tây sông Hậu thời kỳ văn hóa Óc Eo TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 76 (04/2021) No. 76 (04/2021) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: http://sj.sgu.edu.vn/ ĐẶC TRƯNG VĂN HÓA PHI VẬT THỂ KHU VỰC TÂY SÔNG HẬU THỜI KỲ VĂN HÓA ÓC EO Intangible cultural characteristics of Western Hậu river area in Óc Eo periodThS.NCS. Trần Trọng LễTrường Đại học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP.HCMTÓM TẮTVăn hóa phi vật thể của cư dân văn hóa Óc Eo - Phù Nam ở khu vực Tây sông Hậu có đặc trưng là loạihình văn hóa tổ chức cộng đồng. Trong đó, cộng đồng cư dân cổ cư trú quanh các “thế đất cao”, dọctheo những đường nước cổ trong sự tương tác với môi trường đồng bằng sông nước. Đồng thời, cư dâncổ có hình thức cố kết cộng đồng “xóm ấp” theo quan hệ ngành nghề gắn với sự chi phối của tín ngưỡng- tôn giáo.Từ khóa: đặc trưng văn hóa, Óc Eo, Tây sông Hậu, văn hóa phi vật thểThe intangible culture of Óc Eo - Phù Nam residents in Western Hậu River area is characterized by atype of community organization culture. In particular, the ancient residents inhabited around the highgrounds, along the old waterways in the interaction with the environment of the river delta. At the sametime, the early residents consolidated the community of hamlets according to the profession relationshipassociated with the domination of beliefs and religions.Keywords: cultural characteristics, Óc Eo, Western Hậu River, intangible culture ĐẶT VẤN ĐỀ nghiệp, thương nghiệp, kiến trúc, đời sống Từ những ghi nhận ban đầu về dấu tích xã hội, trang phục, ăn, ở và vận chuyển;di vật của văn hóa Óc Eo, cho đến nay, các tình trạng của các di tích và loại hình dicông trình nghiên cứu về văn hóa Óc Eo - vật, các tiểu quốc và trung tâm tôn giáo củaPhù Nam theo hướng khảo cổ học và liên vương quốc Phù Nam - văn hóa Óc Eo.ngành với sử học, khảo cổ học, bảo tàng Gần đây, các nghiên cứu theo hướng vănhọc, địa chất và địa tầng học, nông học, hóa học đã trình bày các di tích văn hóa Ócdân tộc học, cổ nhân - cổ sinh vật học, Eo - Phù Nam (phạm vi phân bố, nội dungminh văn và cổ tự học đã đưa ra những tư và đặc điểm, niên đại và quá trình phátliệu, phát hiện mới, nhận thức mới về văn triển), cội nguồn và truyền thống của vănhóa cổ Óc Eo. Trong đó, có diện mạo về hóa Óc Eo trong mối liên hệ với cư dân,yếu tố văn hóa bản địa thời kỳ tiền Óc Eo lịch sử liên hệ văn hóa Óc Eo với các thểtrước thế kỷ I; nguồn gốc hình thành và chế chính trị đương thời, v.v.phát triển của văn hóa Óc Eo, sự giao lưu Theo những kết quả khai quật khảo cổvà phát triển thời kỳ Óc Eo từ thế kỷ I - học ở Việt Nam, Thái Lan, Myanmar…VII; các lĩnh vực nông nghiệp, thủ công các nhà nghiên cứu nhận thấy văn hóa ÓcEmail: trantronglek8@gmail.com 98TRẦN TRỌNG LỄ TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒNEo phân bố trên phạm vi rộng lớn ở vùng trình thay đổi, để đi đến cách hiểu hôm nayNam Đông Dương, trong đó có vùng đất về “culture”/ “văn hoá”, có thể diễn đạtNam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long (tức như sau “Văn hoá là tất cả những hoạthạ lưu sông Mekong) với mức độ các di chỉ động, sản phẩm và giá trị vật thể và phi vậtkhác nhau. Văn hóa Óc Eo là một nền văn thể do con người sáng tạo và được các thếhóa khảo cổ và luôn được nhìn nhận là hệ con người chấp nhận, tuân thủ, phổchứng cứ vật chất của vương quốc Phù biến, truyền lưu, giúp phân biệt con ngườiNam - quốc gia cổ đại đầu tiên ở Đông với tự nhiên, và phân biệt tộc người nàyNam Á. Trải qua nhiều thời kỳ khác nhau, với tộc người khác, dân tộc này với dân tộcđịa bàn trung tâm của quốc gia hay đế chế khác” (Lý Tùng Hiếu, 2019, tr.86).Phù Nam (từ cuối thế kỷ I đến thế kỷ VII) Vận dụng các lý thuyết hệ thống vàovẫn là vùng hạ lưu và vùng tam giác của thực tiễn nghiên cứu, chúng tôi nhận thấychâu thổ sông Cửu Long. Tây sông Hậu rằng, văn hóa tộc người và văn hóa vùng làđược xem là vùng đất nền tảng, phát triển những hệ thống hình thành, vận động vàsớm nhất, tiêu biểu nhất của văn hóa Óc Eo biến đổi trong những môi trường nhất định,- Phù Nam; đồng thờ ...