ĐẠI CƯƠNG TUYẾN TIÊU HÓA

Tuyến tiêu hóa bao gồm tuyến nước bọt, tuyến tụy và gan. Đây là những tuyến tiêuhóa lớn nằm bên ngoài ống tiêu hóa nhưng chất tiết của các tuyến này đổ vào lòng ống tiếu hóa nhờ vào hệ thống ống bài xuất. Hầu hết các tuyến tiêu hóa đều có cấu trúc tương tự nhau: tuyến được bao bọc bênngoài bằng vỏ bao liên kết, từ bao liên kết có nhiều vách liên kết tách ra và đi vào bên trong nhu mô tuyến để phân chia tuyến thành nhiều thùy. Các thùy được các vách liên kết...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐẠI CƯƠNG TUYẾN TIÊU HÓA TUYẾN TIÊU HÓAI. ĐẠI CƯƠNG: Tuyến tiêu hóa bao gồm tuyến nước bọt, tuyến tụy và gan. Đây là những tuyến tiêuhóa lớn nằm bên n goài ống tiêu hóa nhưng chất tiết của các tuyến này đổ vào lòng ốngtiếu hóa nhờ vào hệ thống ống bài xuất. Hầu hết các tuyến tiêu hóa đều có cấu trúc tương tự nhau: tuyến được bao bọc bênngoài bằng vỏ bao liên kết, từ bao liên kết có nhiều vách liên kết tách ra và đi vào bêntrong nhu mô tuyến để phân chia tuyến thành nhiều thùy. Các thùy được các vách liênkết gian tiểu thùy phân chia thành nhiều tiểu thùy. Vách liên kết gian tiểu thùy và cáctiểu thùy có mối liên quan về cấu trúc và chức năng rất chặt chẽ. Nói chung, tuyến tiêu hóa gồm hai thành phần chính: chế tiết và bài xuất. Ngoài chức năng chế tiết các men có khả năng phân hủy thức ăn, một số tuyến tiêuhóa còn có cả chức năng nội tiết. II. TUYẾN NƯỚC BỌT:  Tuyến nước bọt là tuyến ngoại tiết nhưng có liên quan đến chức năng nội tiết. Tuyến nước bọt có cấu trúc theo kiểu tuyến túi giống như chùm nho.  Có rất nhiều tuyến nước bọt đổ chất tiếtvào khoang miệng nhưng thường chỉ đề cập chủ yếu đến 3 đôi tuyến nước bọt chính:tuyến mang tai (1), tuyến dưới hàm (2) và tuyến duới lưỡi (3). Tuyến nước bọt được các vách liên kết phân chia thành các tiểu thùy có kích thướckhác nhau. Mỗi tiểu thùy bao gồm nhiều nang tuyến hoặc ống – túi, đây chính là phần chế tiếtcủa tuyến. Nang tuy ến được cấu tạo bởi những tế bào có khả năng tổng hợp và chế tiếtcác chất tiết vào lòng của nang tuyến. Các chất tiết trong lòng nang tuyến được đưavào các ống bài xuất theo sơ đồ như sau:Ống bài xuất trong tiểu thùy  ống vân  ống bài xuất g ian tiểu thùy  ống cái  khoang miệng. Các tế bào biểu mô cấu tạo nên nang tuyến và các ống bài xuất trong tiểu thùy nằmtrên cùng một màng đáy. Mặt ngoài màng đáy của phần nang tuyến có các tế bào cơbiểu - mô bám chặt vào. Tế bào cơ biểu mô là những tế bào dẹt có nhiều nhánh bàotương dài. Tế bào cơ biểu mô có khả năng co duỗi giúp cho sự tống xuất các chất tiếttừ lòng nang tuyến vào ống bài xuất. 1. Nang tuyến nước bọt:Dựa vào bản chất của chất tiết và hình dạng của các tế bào chế tiết cấu tạo nên cácnang tuyến người ta phân biệt ra ba loại: nang tiết nước, nang tiết nhầy và nang pha. Tế bào tiết nước Tế bào tiết nhầy Đặc điểm (serous cell) (mucous cell) 1. Hình dạng Hình tháp, cực n gọn hướng vào lòng Hình khối vuông. nang tuyến, bề mặt cực ngọn có các vi nhung mao ngắn, không đều. Hình cầu, nằm ở 1/3 dưới. Hình bầu dục nằm lệch2. Nhân sát cực đáy. Tế bào tiết nước Tế bào tiết nhầyĐặc điểm (serous cell) (mucous cell)3. Bào tương - Phần trên nhân bắt màu acid, chứa - Phần trên nhân nhạt nhiều hạt chế tiết, Golgi, tiêu thể, các màu, chứa các hạt chế siêu sợi và các siêu ống. tiết là hạt sinh nhầy. - Phần dưới nhân bắt màu baz (kiềm), - Phần dưới nhân không chứa nhiều lưới nội bào hạt. có gì đặc biệt.4. Nang tuyến Có dạng h ình cầu hoặc hình liềm, lòng Dạng túi hoặc ống túi, nang tuyến hẹp. lòng nang rộng.Hình minh họa cấu trúc của tuyến nước bọt. Các nang tuyến (Acinus) có cấu tạo kiểutuyến túi dạng chùm nho; các ống bài xuất của nang tuyến (intercalaire) tập trung đổchất tiết vào ố ng vân (strié); ống vân đổ vào ống bài xuất gian tiểu thùy; sau đó cácống này tập trung đổ chất tiết vào ống cái. Nang pha (có ở tuyến dưới hàm) các tế bào tiết nước và tiết nhầy cùng nằm trongmột nang tuyến. Các tế bào tiết nước trong nang pha tạo thành liềm nước hay còn gọilà liềm Gianuzzi. 2. Ống bài xuất:Bao gồm các ống nằm trong tiểu thùy có kích thước nhỏ đổ các chất tiết vào các ốnggian tiểu thùy có kích thước lớn. Ống bài xuất trong tiểu thùy: Nhận chất tiết trực tiếp từ nang tuyến Thành ống được cấu tạo bởi biểu mô vuông đơn. Nhiều ống bài xuất trong tiểu thùy đổ chất tiết vào ống bài xuất có kích thước lớn hơn gọi là ống vân (striated duct). ...