ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẪU THUẬT

Phẫu thuật thực hành là môn học về các thủ thuật dùng trong ngoại khoa để chẩn đoán và chữa bệnh, đồng thời nó còn có mục đích là tìm tòi trên cơ sở khoa học những phương pháp và những kỹ thuật mới để phục vụ cho yêu cầu chữa bệnh ngày càng cao hơn, tinh vi hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẪU THUẬT ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẪU THUẬTI. ĐỊNH NGHĨAPhẫu thuật thực hành là môn học về các thủ thuật dùng trong ngoại khoa để chẩnđoán và chữa bệnh, đồng thời nó còn có mục đích là tìm tòi trên cơ sở khoa họcnhững phương pháp và những kỹ thuật mới để phục vụ cho yêu cầu chữa bệnhngày càng cao hơn, tinh vi hơn.II. SƠ LƯỢC LỊCH SỬVị trí của ngành phẫu thuật trong nền Y học cũng như trong toàn bộ các cấu trúcxã hội loài người nói chung đã đạt được những triển vọng to lớn từ sự phát triểntrong lịch sử của nó.1.Thời cổ đại: những bản viết của Hippocrates (thế kỷ thứ V trước Công nguyên -460?-377? TCN) đã thể hiện nhiều kiến thức về điều trị gãy xương, dẫn lưu các ápxe, xử lý các vết thương. Nhiều quan niệm trong Lời thề Hippocrates vẫn giữnguyên giá trị của chúng cho tới tận ngày nay.Thủ thuật cắt bao quy đầu: hình chạm khắc trước bia mộ Ankhmahor tại Sakkara(Ai Cập)Sau Hippocrates, một tác phẩm được xem là quan trọng nhất của thời cổ đại, đó làDe Medicina của một nhà Y học tài năng Celsus (30? trước CN - 38 sau CN),trong đó tập 7 và tập 8 dành cho phẫu thuật: ông khuyên phải rửa sạch các vếtthương, lấy hết máu cục, cố định các xương gãy, và khi lành bệnh cần phải huấnluyện để phục hồi chức năng. Bộ sách đã mô tả nhiều kỹ thuật phẫu thuật như cáchkhoan sọ, chọc hút nước tràn dịch màng bụng bằng một ống nhỏ, cách khâu phúcmạc, đại tràng, tiểu tràng, cách mổ đục thuỷ tinh thể, phẫu thuật thẩm mỹ, ghép da,cắt amiđan, tuyến giáp, cách thắt buộc động mạch, mổ lấy sỏi, mổ lấy thai...2. Thời Trung đại:Thời Trung đại: sự phát triển của phẫu thuật cũng bị chìm vào những đêm dàiđen tối như với nhiều ngành khoa học khác. Tuy vậy vẫn có nhiều nhà Y học tàinăng như Aetius (502-575) đã soạn thảo bộ sách Tetrabilion trong đó đề cập đếncác thủ thuật cắt amidan, mổ niệu quản, niệu đạo, trĩ, là người đầu tiên mô tảphương thức thắt buộc động mạch cánh tay phía trên túi phồng động mạch. Paulde Aegina soạn sách Epitome trong đó mô tả tỉ mỉ các kỹ thuật khoan sọ, lấy sỏi,cắt tuyến vú, thoát vị bẹn...3.Thời Phục hưng: nhiều nhà Khoa học và Y học đã mạnh dạn chống lại nhữngphương pháp luận và cách nhận thức thiên nhiên cũ kỹ và đưa ra nhiều kiểu tư duymới, tạo điều kiện cho Y học nói chung và phẫu thuật nói riêng phát triển mạnhmẽ:- Vesalius (1514-1564) được xem là cha đẻ của Giải phẫu học hiện đại, góp phầnthúc đẩy sự phát triển của phẫu thuật.- Ambroise Pare (1509-1590) được xem là người mở đường cho ngoại khoa, đãthực hiện nhiều phương pháp phẫu thuật mới mẻ và sáng tạo nhiều dụng cụ phẫuthuật.4.Thời cận đại Y học đã tiến những bước khổng lồ. Một số nhà Y học nổi tiếngcủa thời kỳ này có liên quan đến sự phát triển của phẫu thuật là:- John Hunter (1728-1793) được coi là cha đẻ của phẫu thuật thực nghiệm.- William T.G. Morton (1819-1868) người đầu tiên tiến hành gây mê thành côngvới ê te vào ngày 16-11-1846 ở bệnh viện Massachusetts.- Louis Pasteur (1822-1895) người mở đầu lý thuyết vi sinh vật gây bệnh.- Joseph Lister (1827-1912), người mở đầu cho phẫu thuật tiệt khuẩn.- Một số nhà phẫu thuật tiên phong trong nhiều lĩnh vực khác nhau của ngoại khoahiện đại như là: Halsted (phẫu thuật tuyến giáp, vú, mạch máu, thoát vị),Langenbeck (người đầu tiên áp dụng hệ thống đào tạo nội trú bệnh viện), Billroth(người tiên phong trong phẫu thuật bụng), Kocher (phẫu thuật viên đầu tiên đượcnhận giải Nobel Y học về phẫu thuật tuyến giáp), Gibbon (người mở đầu của phẫuthuật tim với tuần hoàn ngoài cơ thể), Blalock (góp phần hiểu biết về cơ chếshock), Carrel (nhà nghiên c ứu phẫu thuật thực nghiệm về sự lành vết thương,nuôi cấy mô và ghép tạng)...- Ở Việt Nam, người đầu tiên viết về giải phẫu thực dụng ngoại khoa là Giáo sưĐỗ Xuân Hợp (1906-1985), Giáo sư Tôn Thất Tùng (1912-1982) đã nghiên cứu tỉmỉ giải phẫu đường mật và mạch máu trong gan để sáng tạo nên phương pháp cắtgan nổi tiếng trên thế giới, Giáo sư Hoàng Đình Cầu viết sách Phẫu thuật thựchành là tài liệu giảng dạy đầu tiên về môn học Phẫu thuật thực hành tại Việt Nam.III. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC MÔN PHẪU THUẬTTHỰC HÀNH1. Nội dung- Học giải phẫu định khu, giải phẫu đối chiếu các cơ quan và cấu trúc lên bề mặtbên ngoài cơ thể đối với các vùng định phẫu thuật.- Học các dụng cụ phẫu thuật và cách sử dụng chúng, học các động tác cơ bản củaphẫu thuật như khâu tổ chức, buộc chỉ, kẹp mạch máu, rạch, khâu da, cân, cơ,phẫu tích các cơ quan...- Học một số phẫu thuật cơ bản, điển hình và đơn giản như cắt ruột thừa, mở khíquản, khâu lỗ thủng dạ dày, dẫn lưu bàng quang...2. Phương pháp dạy và học- Lý thuyết: Giảng dạy những nội dung nhận thức tổng quát về một loại hình phẫuthuật, giải phẫu định khu vùng phải mổ, chỉ định và kỹ thuật mổ cụ thể đối vớimột số phẫu thuật.- Thực hành: Là trọng tâm của môn học, sinh viên phải trực tiếp luyện tập các thaotác thủ thuật nhiều lần. Tạ ...