DÂN QUỐC VỚI BỘ TÁC PHẨM MỸ THUẬT CHÈO

Một hôm họa sĩ - NSƯT Dân Quốc đến thăm tôi, tay xách khệ nệ một túi nặng. Tôi nghĩ bụng rằng ông bạn lại cho mình kỷ vật của một chuyến đi vẽ nào đó đây. Dân Quốc lặng lẽ mở túi bê ra một chiếc hộp trắng sang trọng cẩn thận đặt trước mặt tôi. Niềm vui ánh lên trên đôi mắt, họa sĩ xúc động nói: “Đây là toàn bộ tài sản em có được từ khi theo thầy nhập môn nghề Tổ (nghệ thuật Chèo), em mong được thầy góp ý để hoàn thiện...”. Tôi phân...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DÂN QUỐC VỚI BỘ TÁC PHẨM MỸ THUẬT CHÈO DÂN QUỐC VỚI BỘ TÁC PHẨM MỸ THUẬT CHÈOMột hôm họa sĩ - NSƯT Dân Quốc đến thăm tôi, tay xách khệ nệ mộttúi nặng. Tôi nghĩ bụng rằng ông bạn lại cho mình kỷ vật của mộtchuyến đi vẽ nào đó đây. Dân Quốc lặng lẽ mở túi bê ra một chiếc hộptrắng sang trọng cẩn thận đặt trước mặt tôi. Niềm vui ánh lên trên đôimắt, họa sĩ xúc động nói: “Đây là toàn bộ tài sản em có được từ khitheo thầy nhập môn nghề Tổ (nghệ thuật Chèo), em mong được thầygóp ý để hoàn thiện...”. Tôi phân vân chưa đoán ra chuyện gì. Chiếchộp được tự tay tác giả mở ra, trong đó xếp sáu quyển sách hình dàydặn được làm cẩn thận và công phu. Thật bất ngờ, tôi thốt lên một tiếngngạc nhiên, thì ra đây là hầu như toàn bộ những tác phẩm của DânQuốc dành cho Mỹ thuật Chèo trong suốt 40 năm qua. Tất cả đều đượcphục hồi, gia công, biên tập, trình bày và chế bản rất đẹp. Đó là mộtđiều đặc biệt mà chưa một họa sĩ sân khấu nào làm được. Tôi cảm phụcniềm đam mê trong trái tim một người nghệ sĩ ở tuổi ngót nghét bảymươi, trước niềm tin sự trường tồn bất diệt của nghệ thuật Chèo - mộtdi sản đặc sắc trong kho tàng văn hóa Việt Nam.Tôi trân trọng lật từng trang, càng xem càng hấp dẫn đến ngỡ ngàng.Phần trang trí (Quyển I) có thể thấy toàn bộ các tác phẩm đều thấmđẫm chất thơ, một chất thơ của những huyền thoại. ý đồ của từng lớptrò được mạnh dạn khái quát thành những hình tượng mang tính ẩn dụ,biểu tượng. Một mảnh trăng tròn đầy chiếm lĩnh cả không gian sânkhấu biểu tượng cho hạnh phúc tái hợp trong tích trò Trương Viên. ởtrang trí cho Lọ nước thần, yếu tố lãng mạn đậm đà với những dải mâyngũ sắc. Chủ trương tìm tòi trở về với sàn diễn khoáng đạt của Chèosân đình đã giúp họa sĩ sáng tạo kiểu trang trí rất mực đơn giản, nhưngvẫn không kém phần đặc sắc, độc đáo, mới lạ như trang trí Nàng ThiệtThê.ở trang trí những vở Chèo hiện đại (Quyển II) tác giả đã khai thác hộihọa truyền thống như sơn mài, sơn khắc (vở Ni cô Đàm Vân), tranh lụa(vở Ngôi sao Hạ Long, Bão rừng), tranh xé giấy (vởNhớ về Bắc Mã),khắc gỗ màu (vở Cô hàng rau)... Nét vẽ của Dân Quốc thanh thoát, màudùng phần lớn là nguyên chất, tươi rói ngợi nhớ những bức tranh dângian truyền thống.Phần phục trang ( Quyển III, IV) lại càng phong phú với mấy trăm ma-két phục trang cho các vở diễn với đủ loại đề tài, từ tích cổ đến các vởChèo dân gian, lịch sử, hiện đại, tất cả đều góp phần khắc họa đậm néthình tượng nhân vật và vẻ đẹp của trang phục sân khấu Chèo. Đặc biệtnhững bức ảnh chụp các nhân vật với trang phục cụ thể trên sàn diễn đãlàm nổi bật ý tưởng từ sáng tạo đến hiện thực sân khấu.Đáng quý hơn, Quyển V cho thấy sáng tạo của họa sĩ trong việc chắtlọc những hoa văn, họa tiết được khai thác từ kho tàng mỹ thuật truyềnthống, vừa mang dấu ấn văn hóa - lịch sử, vừa đậm đà phong cáchChèo truyền thống.Quyển VI trình bày những tranh áp phích Chèo của Dân Quốc. Nhữnghình tượng nhân vật quen thuộc của sân khấu Chèo hiện ra trong tư thếduyên dáng nhất với những bộ trang phục đậm đà màu sắc dân tộc, gợinhớ lại những ngày hội Chèo tưng bừng náo nhiệt.Những trang sách hình xem mãi mà không chán mắt là nhờ vào thànhquả công phu tìm tòi sáng tạo bằng ngôn ngữ nghệ thuật hội họa sânkhấu của họa sĩ.Có thể nói Dân Quốc là người có tâm huyết với Chèo. Đúng nhưngchưa đủ. Sự vững vàng của họa sĩ chủ yếu là dựa vào kiến thức, vốnhiểu biết thâm sâu về Chèo cổ. Những tác phẩm của Dân Quốc đa dạngvề phong cách, có tác phẩm bình thường, có tác phẩm nổi trội được giảithưởng trong và ngoài nước, song nhìn chung có một sợi chỉ hồngxuyên suốt các tác phẩm, đó là sự nhuần nhuyễn “chất Chèo”. Điều nàythật đáng quý khi đặt trong bối cảnh hỗn tạp về phong cách nghệ thuậtthường xảy ra trong mỹ thuật sân khấu Chèo những thập kỷ gần đây.Gấp lại trang sách cuối cùng trong lòng tôi sốn sang những ấn tượng tốtđẹp, tôi ôm lấy người bạn nghề chúc mừng những thành tựu sáng tạogần cả một đời người. Tôi càng vui thêm khi được biết cuốn sách Mỹthuật Chèo truyền thống của Dân Quốc được trao Huy chương Bạc tạicuộc bình chọn Sách hay năm 2008. Đây là cuốn sách quý có giá trịtruyền nghề thiết thực cho những họa sĩ nào muốn gia nhập làng chèo.Nếu không có những cuốn sách như vậy từ trong gan ruột, làm sao họasĩ có nổi những sáng tạo trong mấy chục năm qua để tập hợp thành bộsách hình ngày hôm nay.Dân Quốc ngồi bên bộ sách như người nông dân bên cạnh vựa thóc vừathu hái. Với bộ quần áo tuềnh toàng, bộ râu tóc lởm chởm đã bạc từ quásớm, Dân Quốc vui vẻ cười, nụ cười đôn hậu và khiêm nhường. Tuổigià là mùa Đông đối với nhiều người, nhưng đối với người nghệ sĩ nhưDân Quốc lại là vụ mùa bội thu.Tôi mong ước bộ sách hình Dân Quốc với bộ tác phẩm Chèo được xuấtbản và phát hành rộng rãi. Ngoài giá trị nghệ thuật, bộ sách còn phảnánh một cách sinh động tiến trình lịch sử của nghệ thuật Chèo trongnửa thế kỷ qua bằng ngôn ngữ hội họa. Điều này, nếu chỉ bằng ngôn từthì không thể nào đạt tới được ...