Đánh giá hiệu quả điều trị của toxin botulinum trong co thắt nửa mặt

Nghiên cứu được tiến hành với mục tiêu nhằm đánh giá hiệu quả của toxin botulinum trong co thắt nửa mặt. Nghiên cứu thực hiện trong thời gian 2005-2009 trên 156 trường hợp bị co thắt nửa mặt được tiêm toxin botulinum (BTX). Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm rõ nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá hiệu quả điều trị của toxin botulinum trong co thắt nửa mặtY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011Nghiên cứu Y họcĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ CỦA TOXIN BOTULINUMTRONG CO THẮT NỬA MẶTNguyễn Thi Hùng*TÓMTẮTMục tiêu: đánh giá hiệu quả của toxin botulinum trong co thắt nửa mặt.Phương pháp: Nghiên cứu thực hiện trong thời gian 2005-2009 trên 156 trường hợp bị co thắt nửamặt được tiêm Toxin Botulinum (BTX).Kết quả: tỷ lệ nữ cao hơn nam (74%), độ tuổi 41-60 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Liều lượng thuốc đượctiêm vào các cơ vùng mặt là 20-25 đv Botox hay 60-100 đv Dysport. Các cơ được tiêm nhiều là cơ vòng mắt,cơ gò má, cơ nâng môi trên, cơ hạ góc miệng. Các cơ cau mày, cơ trán, cơ da cổ cũng được tiêm khi có biểuhiện co thắt. Tỷ lệ đạt kết quả tốt sau khi tiêm là 87% theo đánh giá của bệnh nhân. Hiệu quả tác dụng củaBTX kéo dài từ 4-6 tháng, một số trường hợp là 8-10 tháng. Tỷ lệ tiếp tục điều trị sau 2 năm là 68%. Cáctác dụng phụ như yếu liệt cơ mặt, sụp mi, nhìn đôi có tính chất tạm thời và kéo dài từ 2-4 tuần. Kết luận:toxin botulinum có hiệu quả cao trong điều trị co thắt nửa mặt.Từ khóa: toxin botulinum, co thắt nửa mặt.ABSTRACTEFFICACY OF BOTULINUM TOXIN IN TREATMENT OF HEMIFACIAL SPASMNguyen Thi Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 649 - 651Background: evaluating the effects of toxin botulinum in treatment of hemifacial spasm.Methods: During the period 2005-2009, the author treated 156 cases with Facial Hemispasm byBotulinum Toxin (BTX). Results: this study reported a high prevalence of female (74%), the mean age was41-60. The muscles injected to treat Facial Hemispasm trend to be the orbicularis oculi, zygomaticus, levatorlabii superioris, depressor anguli oris, corrugator, frontalis, platysma. A review of 5 years experience withBTX treatment in 156 cases showed a 87% response rate and overall duration of improvement is 4 to 6months during the first year. The response rate as well as dosage remained the same during the next 5 years.Side effects such as facial weakness, ptosis, double vision are transient and reversible.Conclusion: toxin botulinum has high efficacy in treatment pf hemifacial spasm.Key words: toxin botulinum, hemifacial spasmĐẶT VẤN ĐỀCo thắt nửa mặt (CTNM) là rối loạn vậnđộng đặc trưng bởi hiện tượng co thắt khôngtự ý, có tính chất tái diễn ở các cơ vùng mímắt, vùng cận mũi, cận miệng, cơ gò má, cơnâng môi trên, cơ da cổ và các cơ khác nhưngthường chỉ ở một nửa bên mặt(6). Tuy khôngđược coi là loạn trương lực cơ khu trú dù đôikhi bệnh lý rối loạn này có kèm theo co giật mímắt hay loạn trương lực cơ mặt, chứng bệnhco thắt nửa mặt phần lớn được xem là một rốiloạn vận động có nguồn gốc ngoại biên dohiện tượng co thắt cơ này là hậu quả của sựchèn ép của mạch máu vào thần kinh mặt cùngbên ở đoạn ra của rễ thần kinh VII. Chúng tôitổng kết trên 156 trường hợp co thắt nửa mặtđược tiêm BTX trong thời gian từ 2005-2009 tạiđơn vị rối loạn vận động của BV Nguyễn TriPhương và phòng khám tư nhân.* Khoa Thần Kinh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương TP. Hồ Chí MinhTác giả liên lạc: TS Nguyễn Thi HùngĐT: 0903609473Email: drthihung@gmail.comChuyên Đề Nội Khoa649Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011Nghiên cứu Y họcKẾTQUẢBảng 1: Đặc điểm dân số học của 156 trường hợpGiớiTuổiNamNữ20-4041-60>6026%74%12%52%36%Bảng 2: Đặc điểm điều trịLiều BTX Tổng Tỷ lệ bệnh Tỷ lệ hài Tỷ lệ tiếp Tỷ lệ tiếpsố lần nhân hài lòng sau tục điều tục điềutiêm lòng sau 2 năm trị sau 2 trị sau 5khi tiêmnămnăm60-100 đv52186%84%68%48%Dysport20-25 đv25288%82%BotoxBảng 3: Tác dụng ngoại ý của BTX (773 lần chích)ĐauKhó nuốtBầm chỗ tiêmSụp miNhìn đôiKhô mắtYếu cơ mặtTeo cơ mặtMệt mỏi toàn thânPhù mí mắt238108619518BÀN LUẬNTrong 156 trường hợp được tiêm BotulinumToxin, chúng tôi ghi nhận tỷ lệ nữ cao hơn nam(76%), tỷ lệ nông thôn cao hơn thành thị (62%).Độ tuổi 41-60 có tỷ lệ bị CTNM cao nhất. Thờigian bị lâu nhất là 6 năm, ngắn nhất là 8 tháng.Phần lớn các bệnh nhân khi đến khám đã đichâm cứu, uống thuốc chống động kinh(carbamazyrin, Diphenylhydantoin) hay thuốcdãn cơ (tetrazepam, clonazepam), 92% bệnhnhân không hài lòng với phương pháp điều trịbằng thuốc vì các tác dụng phụ và phải sử dụnglâu dài.Botulinum toxin được tiêm với liều 60-100đv Dysport hay 20-25 đv Botox vào các cơ: vòngmi, cơ gò má, cơ nâng môi trên, cơ hạ góc miệng,cơ cau mày, cơ trán, cơ da cổ. Liều lượng tiêmvào mỗi cơ là 2,5-5 đv Botox hay 10-15 đv650Dysport tuỳ theo mưc độ lớn và tình trạng cothắt nặng của cơ. Có 3 trường hợp bị co thắt cơda cổ nên phải tiêm vào nhiều điểm của cơ nàyvới tổng liều 30-40 đv dysport. Hiệu quả củaBTX được ghi nhận từ ngày thứ 3 đến ngày thứ7 và đạt đỉnh ở thời điểm 2 tuần. Tuy nhiêncùng lúc này có thể ghi nhận một số tác dụngphụ khi tiêm như triệu chứng yếu cơ mặt, sụpmi, nhìn đôi, đây là một số biến chứng thườnggặp nhất khi điều trị CTNM bằng BTX nhưngxuất độ không cao và sẽ giảm dần sau 3 – 4 tuầnlễ. Nhiều bệnh nhân rất lo lắng về triệu chứngyếu cơ mặt làm mất cân xứng miệng. Theo mộtsố tác giả Pháp, do yêu cầu thẩm mỹ, có thể tiêmbên đối diện không co thắt một liều nhỏ để cânbằng với liều bên bệnh(2). Một số tác giả khácnhư Mauriello, Rusuvara ghi nhận một tỷ lệ khálớn bệnh nhân vẫn giảm triệu chứng co thắtvùng miệng dù không được tiêm(4,5). Hiện tượngnày có thể lý giải do sự khuếch tán của thuốc từcác cơ vùng gò má, cơ vòng mi đến cơ vùngmiệng. Tỷ lệ hiệu quả điều trị được đánh giábằng nhận xét của người bệnh qua 4 mức độ: tốt,khá, trung bình, không hiệu quả. Tỷ lệ đạt hiệuquả tốt sau lần điều trị đầu tiên (được ghi nhậnsau 1 – 2 tháng) là rất cao (trung bình 87% choDysport và Botox), không có trường hợp nào ghinhận không hiệu quả. Điều này cho thấy BTX cóhiệu quả cao hơn hẳn liệu pháp dùng thuốc.Trong tổng số 773 lần tiêm cho 156 bệnh nhân, ...