Đánh giá khả năng chịu hạn của bộ 102 giống lúa Indica địa phương Việt Nam

Bộ 102 giống lúa Indica địa phương Việt Nam được đánh giá khả năng chịu hạn ở giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng, nhằm tuyển chọn các giống có tiềm năng chịu hạn, góp phần bổ sung nguồn vật liệu cho công tác nghiên cứu chọn tạo và cải tiến giống lúa chịu hạn ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá khả năng chịu hạn của bộ 102 giống lúa Indica địa phương Việt Nam Vietnam J. Agri. Sci. 2021, Vol. 19, No.2: 161-172 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2021, 19(2): 161-172 www.vnua.edu.vn ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG CHỊU HẠN CỦA BỘ 102 GIỐNG LÚA INDICA ĐỊA PHƯƠNG VIỆT NAM Hoàng Thị Giang1*, Trần Hiền Linh1, Đỗ Văn Toàn1, Vũ Thị Hường1, Vũ Mạnh Ấn1, Đinh Hồng Phương1, Phạm Xuân Hội1, Pascal Gantet2 1 Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam 2 Université de Montpellier, IRD, UMR DIADE, 34095 Montpellier, Pháp * Tác giả liên hệ: nuocngamos@yahoo.com Ngày nhận bài: 09.07.2020 Ngày chấp nhận đăng: 30.11.2020 TÓM TẮT Bộ 102 giống lúa Indica địa phương Việt Nam được đánh giá khả năng chịu hạn ở giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng, nhằm tuyển chọn các giống có tiềm năng chịu hạn, góp phần bổ sung nguồn vật liệu cho công tác nghiên cứu chọn tạo và cải tiến giống lúa chịu hạn ở Việt Nam. Các mẫu giống được xử lý hạn trong điều kiện nhà lưới ở 6 tuần tuổi bằng cách ngừng tưới nước trong thời gian 4 tuần, sau mỗi tuần gây hạn, tiến hành đánh giá hàm lượng nước tương đối trong lá, độ mất nước trong lá và cấp chống chịu. Kết quả cho thấy hàm lượng nước tương đối trong lá vẫn duy trì ở mức cao sau 1 tuần gây hạn, giảm mạnh sau 2-3 tuần và xuống dưới 23,5% sau 4 tuần. Độ mất nước trong lá mạnh nhất ở tuần gây hạn thứ 2 và thứ 4. Sau 1 tuần gây hạn, hầu hết các mẫu giống đều có mức chống chịu từ khá đến tốt. Mức chống chịu giảm sau 2 và 3 tuần, sau 4 tuần không còn mẫu giống nào có khả năng chống chịu. Sau 2 tuần tưới nước trở lại, khả năng phục hồi của bộ giống dao động từ 0-85,2%. Kết quả nghiên cứu giúp sàng lọc được 13 mẫu giống có tiềm năng chịu hạn với khả năng duy trì trạng thái nước và phục hồi tốt, trong đó 3 mẫu giống có tiềm năng chịu hạn nổi trội nhất là G42, G115 và G163. Từ khóa: Chịu hạn, Indica, lúa, lúa địa phương. Screening of Drought Tolerance Potential of a Collection of 102 Vietnamese Indica Traditional Rice Varieties ABSTRACT A collection of 102 Vietnamese Indica traditional rice varieties were screened for drought tolerance during the vegetative stage to select genotypes with high drought tolerance for rice breeding program. Under the greenhouse conditions, six-week-old plants were drought treated by stopping irrigation for 4 weeks. After each week of drought stress, leaf relative water content, slope of leaf relative water content and drought tolerance score were measured. The leaf relative water content remained high after one week of drought stress, significantly dropped after 2 weeks, slightly decreased after 3 weeks and displayed a value less than 23.5% after 4 weeks. The slope of leaf relative water content was strongly reduced at the second and fourth weeks of drought treatment. After one week of drought stress, most of the genotypes were tolerant to highly tolerant. The level of drought tolerance dipped after 2 and 3 weeks of stress, and no genotype with tolerance was observed after 4 weeks of stress. After 2 weeks of plant rewatering, the recovery ability ranged from 0-85.2%. Based on the results obtained, 13 highly promising rice genotypes were selected for plant water status, drought tolerance and recovery ability, among them, G42, G115 and G163 were considered as the most promising tolerant to drought. Keywords: Drought tolerance, Indica, local Vietnamese rice, rice. mặt hàng nông sản có sản lượng cao thứ ba trên 1. ĐẶT VẤN ĐỀ toàn thế giới (741,5 triệu tấn trong năm 2014), Lúa gạo là một trong những cây lương thực sau mía và ngô (FAOSTAT, 2020). Ở châu Á, có vai trò quan trọng đối với con người. Đây là lúa gạo được coi là cây lương thực quan trọng 161 Đánh giá khả năng chịu hạn của bộ 102 giống lúa Indica địa phương Việt Nam nhất, chiếm 87% tổng sản lượng gạo của toàn tác chọn tạo giống lúa chịu hạn. Ở Việt Nam, do thế giới (Rapisarda & Cocuzza, 2017). Trong địa hình đa dạng cho nên lúa được trồng ở tất cả tương lai, xu thế sử dụng lúa gạo sẽ còn tăng các loại hệ sinh thái (lúa có tưới, lúa đất thấp cao hơn vì đây là loại lương thực dễ bảo quản, dễ nhờ nước trời, lúa cạn và lúa nổi), dẫn đến phát chế biến và cho năng lượng khá cao. Tuy nhiên, sinh ra nhiều giống lúa để thích nghi với những năng suất và sản lượng lúa luôn bị đe dọa bởi điều kiện môi trường khác nhau. Việt Nam cũng thiên tai, sâu bệnh và yếu tố môi trường, trong được coi là nơi có sự đa dạng giống lúa, với đó yếu tố đáng chú ý là hạn hán. nhiều giống lúa địa phương là nguồn gen mang Hiện tượng nóng lên toàn cầu trong những nhiều tính trạng quý làm vật liệu cho công tác năm gần đây đã dẫn đến những đợt hạn hán lai chọn tạo giống mới (Bui Chi Buu & cs., 2010; nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về năng suất và Vu Thi Thu Hien & cs., 2016). Từ 42 dòng giống thiếu hụt trầm trọng trong sản xuất lương thực lúa địa phương, Viện Nghiên cứu và Phát tr ...