Đánh giá mối quan hệ theo không gian của mưa cực trị: Ứng dụng cho các trạm mưa phía Bắc Việt Nam

Nghiên cứu này sẽ đánh giá mối quan hệ theo không gian của mưa cực trị cho các trạm mưa phía Bắc Việt Nam. Từ đó, rút ra kết luận liệu mưa cực trị ở vùng này mang đặc điểm phụ thuộc tiệm cận hay là độc lập tiệm cận, và do đó sẽ kiến nghị lựa chọn được loại mô hình cực trị không gian phù hợp để tính toán mô phỏng mưa cực trị cho khu vực này nhằm hỗ trợ cho việc tính toán rủi ro lũ do mưa cực trị gây ra.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá mối quan hệ theo không gian của mưa cực trị: Ứng dụng cho các trạm mưa phía Bắc Việt NamTuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2020. ISBN: 978-604-82-3869-8 ĐÁNH GIÁ MỐI QUAN HỆ THEO KHÔNG GIAN CỦA MƯA CỰC TRỊ: ỨNG DỤNG CHO CÁC TRẠM MƯA PHÍA BẮC VIỆT NAM Lê Phương Đông1, Nguyễn Thị Thu Hà1, và Ngô Lê An1 1 Trường Đại học Thủy lợi, email: lephuongdong_tb@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG tăng lên, còn loại hình cực trị độc lập tiệm cận có nghĩa là mức độ phụ thuộc trong Các phương pháp truyền thống tính toán lũ không gian giảm đi tương ứng với sự gia tăngtừ mưa hiện tại giả thiết rằng mưa cực trị xảy của mức độ cực trị. Một số nghiên cứu trướcra đồng thời trên toàn lưu vực với cùng một đây sử dụng mô hình phụ thuộc tiệm cậntần suất xuất hiện. Tuy nhiên giả thiết này (asymptotic dependence model), trong khichưa chính xác vì trên một lưu vực tại cùng một số nghiên cứu khác lại sử dụng mô hìnhmột thời điểm sẽ có những khu vực có mưa độc lập tiệm cận (asymptotic independencetrong khi những khu vực khác không có mưa, model) để mô phỏng mưa cực trị. Sự khôngvà mức độ cực trị của trận mưa ở các khu vực thống nhất này bắt nguồn từ việc không biếtkhác nhau cũng sẽ khác nhau. Việc nghiên chính xác mưa cực trị tuân theo đặc điểm củacứu mối quan hệ theo không gian của mưa loại hình cực trị nào. Việc lựa chọn sai loạicực trị (spatial dependence) sẽ giải quyết mô hình mô phỏng mưa cực trị sẽ dẫn tớiđược vấn đề này vì nó giúp xác định được việc tính toán sai xác suất xuất hiện đồng thờixác suất mưa cực trị xảy ra đồng thời hay hay không đồng thời của mưa cực trị, từ đókhông đồng thời tại các điểm khác nhau trong dẫn tới sai sót trong tính toán rủi ro lũ. Hiệnmột lưu vực, từ đó giúp việc mô phỏng dòng tại, đã có một nghiên cứu về mối quan hệchảy lũ từ mưa cho một vùng không gian mưa theo không gian ở Thụy Sĩ (Thibaud etđược hợp lý hơn, góp phần đánh giá rủi ro al., 2013) [2] và một nghiên cứu tương tự ởcủa lũ do mưa cực trị gây ra chính xác hơn. Australia (Le et al., 2018) [3], tuy nhiên ởTrên thực tế, nghiên cứu mối quan hệ theo Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về vấn đềkhông gian của mưa cực trị đang nhận được này. Do đó, nghiên cứu này sẽ đánh giá mốirất nhiều sự quan tâm của cộng đồng khoa quan hệ theo không gian của mưa cực trị chohọc trong lĩnh vực tài nguyên nước và giảm các trạm mưa phía Bắc Việt Nam. Từ đó, rútnhẹ thiên tai do nước gây ra. Tuy nhiên, hiện ra kết luận liệu mưa cực trị ở vùng này mangtại có một sự không đồng nhất giữa các đặc điểm phụ thuộc tiệm cận hay là độc lậpnghiên cứu về sử dụng mô hình phụ thuộc tiệm cận, và do đó sẽ kiến nghị lựa chọntheo không gian (spatial dependence model) được loại mô hình cực trị không gian phùđể mô phỏng mưa cực trị cho một khu vực. hợp để tính toán mô phỏng mưa cực trị choThông thường, mọi biến cực trị được chia ra khu vực này nhằm hỗ trợ cho việc tính toánlàm hai loại hình: phụ thuộc tiệm cận rủi ro lũ do mưa cực trị gây ra. Nghiên cứu(asymptotic dependence) và độc lập tiệm cận đã thu thập dữ liệu mưa ngày của hầu hết các(asymptotic independence) (Wadsworth and trạm đo mưa phía Bắc Việt Nam, bao gồmTawn, 2012) [1]. Loại hình cực trị phụ thuộc 135 trạm với chuỗi số liệu của tất cả cá ...