Đánh giá tác động của công tác thu hồi đất tới sinh kế của nông dân khi thực hiện dự án Vinhome Riverside, quận Long Biên, thành phố Hà Nội

Bài viết trình bày đánh giá tác động của việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án Vinhome Riverside đến sinh kế của người nông dân; Đề xuất một số giải pháp cho công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án Vinhome Riverside giúp ổn định sinh kế đối với người dân; Một số giải pháp, kiến nghị để đảm bảo sinh kế bền vững cho nông dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tác động của công tác thu hồi đất tới sinh kế của nông dân khi thực hiện dự án Vinhome Riverside, quận Long Biên, thành phố Hà Nội KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT TỚI SINH KẾ CỦA NÔNG DÂN KHI THỰC HIỆN DỰ ÁN VINHOME RIVERSIDE, QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Phạm Lan Hương* TÓM TẮT Trong quá trình triển khai công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhu cầu phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng xã hội, phát triển công nghiệp và dịch vụ, đòi hỏi quỹ đất khá lớn mà Nhà nước cần thu hồi. Do tính phức tạp của vấn đề, cùng với vốn đầu tư còn mỏng, việc thực hiện bồi thường đối với đất bị thu hồi vẫn còn những bất cập, hạn chế nhất định, đặc biệt là đối với mức giá bồi thường thiệt hại và việc khôi phục mức sống cho các hộ nông dân bị mất tư liệu sản xuất chính, mất nguồn thu nhập và bị ảnh hưởng đến sinh kế. Để đánh giá tác động của công tác thu hồi đất thực hiện Dự án Vinhome Riverside tới sinh kế của nông dân, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 100 hộ nông dân bị thu hồi đất thực hiện Dự án. Kết quả điều tra cho thấy, sau khi thu hồi đất nông nghiệp, đời sống và sinh kế của người dân có nhiều thay đổi, cả tích cực và tiêu cực, đòi hỏi phải có các chính sách hiệu quả hơn nữa để giúp đỡ người dân trong việc chuyển đổi nghề, tìm việc làm mới để có thêm thu nhập ổn định, bảo đảm cuộc sống sau khi mất đất nông nghiệp. Từ khóa: Thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, sinh kế nông dân, thu nhập, mất đất nông nghiệp. Để phát triển các khu công nghiệp và khu đô thị, không thể không thu hồi đất mà người dân đang sử dụng. Việc xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị là một yêu cầu phát triển khách quan của cả nước nói chung và của Thành phố Hà Nội nói riêng. Trong những năm qua, số lượng các dự án đầu tư tăng rất nhanh, các dự án chủ yếu thu hồi đất nông nghiệp. Việc sử dụng đất, đặc biệt là đất nông nghiệp, để triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội một mặt đem lại những lợi ích rõ rệt về kinh tế, về hạ tầng đô thị, làm thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân khu vực phát triển dự án, song mặt khác cũng gây ra không ít khó khăn cho một bộ phận người nông dân do bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất mà mất đi tư liệu sản xuất chính, mất nguồn thu nhập và kế sinh nhai từ nghề nông. Trong những năm vừa qua, Thành phố đã có rất nhiều cố gắng trong việc cải thiện các chính sách về đền bù thiệt hại cho người nông dân khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, do tính phức tạp của vấn đề, cùng với vốn đầu tư còn mỏng, việc thực hiện bồi thường đối với đất bị thu hồi vẫn còn những bất cập, hạn chế nhất định, nhất là đối với * Khoa Bất động sản và Kinh tế tài nguyên, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân 298 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI mức giá bồi thường thiệt hại và việc khôi phục mức sống cho các hộ nông dân bị mất tư liệu sản xuất chính, mất nguồn thu nhập và bị ảnh hưởng đến sinh kế. 1. Đánh giá tác động của việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án Vinhome Riverside đến sinh kế của người nông dân Dự án Vinhome Riverside nằm trên địa giới hành chính các phường Việt Hưng, Phúc Lợi, Giang Biên, Phúc Đồng thuộc quận Long Biên, Thành phố Hà Nội có vị trí hết sức thuận lợi cho việc xây dựng khu đô thị sinh thái trên địa bàn, khớp nối với các dự án đã và đang thực hiện trên địa bàn quận Long Biên đảm bảo đồng bộ về tổ chức không gian kiến trúc và hạ tầng kỹ thuật. Trong quá trình giải phóng mặt bằng (GPMB), tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất để thực hiện Dự án này là 2.083.408.008.153 đồng. Việc bồi thường về đất được thực hiện theo Quyết định số 59/2010/QĐ-UBND ngày 28/12/2010 của Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hà Nội về việc ban hành giá các loại đất trên địa bàn Thành phố Hà Nội năm 2011. Công tác tổ chức và thực hiện phù hợp với các quy định của pháp luật góp phần đẩy nhanh tiến độ bàn giao đất để thực hiện Dự án, ổn định đời sống xã hội. Hình thức bồi thường, hỗ trợ chủ yếu là bằng tiền mặt. Đến nay, công tác tác thu hồi đất nông nghiệp, bồi thường GPMB đã hoàn thành và đã bàn giao xong mặt bằng cho chủ đầu tư xây dựng, Dự án đã được triển khai và đi vào hoạt động. Tuy nhiên, hệ quả của việc GPMB thực hiện Dự án tác động không nhỏ đến đời sống, việc làm cũng như sinh hoạt của nông dân nơi đây. Để đánh giá tác động của việc thu hồi đất, GPMB đến sinh kế của người nông dân, vào tháng 6 năm 2018, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn các hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi. Tổng số hộ điều tra: 100 hộ, số nhân khẩu: 371 người. Số người trong độ tuổi lao động chính thức chiếm tỷ lệ 62,0%. Trong đó, lao động từ 25- 60 tuổi chiếm 43,4% còn số lao động trẻ từ 15-25 tuổi chiếm 18,6%. Số người ngoài độ tuổi lao động chiếm 38% bao gồm trẻ nhỏ và người già, không đảm nhận được các công việc nặng nhọc, chỉ làm việc nhà hoặc chăm sóc cháu nhỏ, thường sống dựa vào chu cấp của con cháu, một số ít có lương hưu đóng góp thêm vào chi tiêu của gia đình. Thực tế cho thấy, đa số chủ hộ có đất nông nghiệp bị thu hồi đều đã lớn tuổi, trình độ văn hóa thấp. Lao động lớn tuổi chiếm đa số và ít người được học hành đến nơi đến chốn nhưng đối tượng này lại là những người phải gánh vác trách nhiệm quan trọng trong việc bảo đảm sinh kế của hộ gia đình, là những lao động chính tạo thu nhập cho hộ gia đình. Đối với những người sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp có chuyển đổi việc làm 97,5% tự tìm công việc mới cho mình, số ít còn lại được bố mẹ, người thân hỗ trợ chuyển đổi việc làm. 299 ...