Đánh giá tình hình xử lý chất thải tại các trang trại chăn nuôi lợn: trường hợp nghiên cứu tại huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên

Nghiên cứu này được thực hiện tại huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên nơi có tỷ lệ các trang trại chăn nuôi phát triển mạnh trong những năm qua nhằm: đánh giá tình hình xử lý chất thải và đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trường giúp phát triển bền vững các trang trại chăn nuôi lợn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tình hình xử lý chất thải tại các trang trại chăn nuôi lợn: trường hợp nghiên cứu tại huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên Cao Trƣờng Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 115(01): 73 - 81 ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH XỬ LÝ CHẤT THẢI TẠI CÁC TRANG TRẠI CHĂN NUÔI LỢN: TRƢỜNG HỢP NGHIÊN CỨU TẠI HUYỆN VĂN GIANG, TỈNH HƢNG YÊN Cao Trƣờng Sơn, Hồ Thị Lam Trà Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội TÓM TẮT Nghiên cứu này đƣợc thực hiện tại huyện Văn Giang, tỉnh Hƣng Yên nơi có tỷ lệ các trang trại chăn nuôi phát triển mạnh trong những năm qua nhằm: đánh giá tình hình xử lý chất thải và đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trƣờng giúp phát triển bền vững các trang trại chăn nuôi lợn. Các trang trại lợn ở đây đƣợc thành lập chủ yếu trong giai đoạn 2000-2010 theo 4 kiểu hệ thống: VAC (Vƣờn cây – Ao cá – Chuồng lợn); AC (Ao cá – Chuồng lợn); VC (Vƣờn cây – Chuồng lợn) và C (hệ thống chỉ có Chuồng lợn). Các hình thức xử lý chất thải tại các trang trại lợn khá phong phú với các tỷ lệ tƣơng ứng là: cho cá ăn (52,38%); biogas (47,62%); bón cho cây (38,10%); ủ compose (9,52%)…Tuy nhiên chất thải của các trang trại lợn chƣa đƣợc xử lý triệt để khi vẫn còn 28,57% trang trại thải bỏ chất thải ra ngoài môi trƣờng mà không qua xử lý. Nhìn chung các biện pháp xử lý đều phù hợp và có hiệu quả cao nhƣng có hạn chế chung là không xử lý triệt để đƣợc lƣợng chất thải phát sinh. Để bảo vệ môi trƣờng tại các trang trại chăn nuôi lợn cần sử dụng đồng bộ và phối hợp các biện pháp xử lý chất thải nói trên. Từ khóa: Chất thải chăn nuôi, ô nhiễm, huyện Văn Giang, trang trại lợn, xử lý chất thải MỞ ĐẦU* Đặc điểm nổi bật nhất trong thời gian qua của ngành chăn nuôi nƣớc ta là chuyển từ hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ tại hộ gia đình sang chăn nuôi tập trung theo quy mô trang trại. Hình thức chăn nuôi tập trung theo quy mô trang trại dần đƣợc hình thành và có xu hƣớng phát triển mạnh, nhất là khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 03/2000/NQ-CP ngày 02/02/2000 về Phát triển kinh tế trang trại. Tính đến năm 2001 nƣớc ta mới chỉ có 1.761 trang trại chăn nuôi thì đến năm 2010 đã tăng lên là 23.558 trang trại, trong đó khu vực đồng bằng sông Hồng có tổng số 10.277 trang trại chiếm 42,67% tổng số trang trại chăn nuôi của cả nƣớc (Cục Chăn nuôi, 2011). Phát triển các trang trại chăn nuôi là xu hƣớng phổ biến trên thế giới và là hƣớng chuyển dịch cơ cấu kinh tế quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của nƣớc ta. Trong các loại vật nuôi, trang trại chăn nuôi lợn chiếm tỷ lệ lớn nhất với tổng số 7.475 trang trại (chiếm 42,2%/tổng số trang trại * Tel: chăn nuôi). Trong đó, miền Bắc có 3.069 trang trại, chiếm 41,1%, miền Nam có 4.406 trang trại, chiếm 58,9% (Cục Chăn nuôi, 2008). Trong 3 năm gần đây, quy mô chăn nuôi lợn trong các trang trại có xu hƣớng tăng nhanh do có tƣơng quan giữa tỷ lệ lợi nhuận và số lƣợng đầu con chăn nuôi. Quy mô chăn nuôi lợn nái phổ biến từ 20-50 con/trang trại, chiếm 71,3% trang trại chăn nuôi lợn nái và quy mô lợn thịt phổ biến từ 100-200 con/trang trại chiếm 75,5% trang trại chăn nuôi lợn thịt (Đào Lệ Hằng, 2008; Phùng Đức Tiến và cộng sự, 2009). Việc hình thành và phát triển mạnh các trang trại chăn nuôi lợn ở nƣớc ta đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, tăng năng suất lao động và thu nhập của ngƣời nông dân. Tuy nhiên, các trang trại chăn nuôi lợn cũng ảnh hƣởng xấu đến chất lƣợng môi trƣờng xung quanh bởi các loại chất thải rắn, lỏng và khí phát sinh ngày càng nhiều và không đƣợc xử lý triệt để. Trƣớc tình hình đó đề tài này đƣợc thực hiện nhằm: đánh giá tình hình xử lý chất thải và đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trƣờng giúp phát triển bền vững các trang trại chăn nuôi lợn. 73 Cao Trƣờng Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐỐI TƢỢNG, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tƣợng nghiên cứu Nghiên cứu tập trung vào các trang trại chăn nuôi lợn đƣợc xác định theo Thông tƣ số 27/2011/BNNPTNT. Khu vực nghiên cứu 115(01): 73 - 81 Vƣờn cây – Ao cá – Chuồng lợn (VAC); hệ thống Ao cá – Chuồng lợn (AC); hệ thống Vƣờn cây – Chuồng lợn và hệ thống chỉ có Chuồng nuôi lợn (C). Trong đó, tỷ lệ các trang trại phát triển theo hệ thống VAC chiếm tỷ lệ cao nhất với 38% (hình 2). Nghiên cứu đƣợc tiến hành tại huyện Văn Giang nơi có mật độ các trang trại chăn nuôi cao nhất của tỉnh Hƣng Yên. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: từ các công trình nghiên cứu, các báo cáo, bài báo khoa học và các số liệu thống kê sẵn có liên quan tới đề tài. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: Phƣơng pháp điều tra bảng hỏi: Tiến hành điều tra bảng hỏi tại 42/60 trang trại chăn nuôi lợn của huyện Văn Giang. Phƣơng pháp khảo sát hiện trƣờng: Tiến hành khảo sát các trang trại nuôi Lợn trên địa bàn huyện Văn Giang nhằm quan sát, chụp ảnh và thu thập các thông tin liên quan tới đề tài. Hình 1: Cơ cấu các loại hình trang trại trên địa bàn huyện Văn Gian Phương pháp xử lý số liệu: Các số liệu thu thập đƣợc tổng hợp và xử lý thống kê trên phần mềm Excel 2007. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Tình hình phát triển và đặc điểm của các trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Văn Giang Tình hình phát triển Theo số liệu thống kê của phòng Nông nghiệp huyện Văn Giang tính đến cuối năm 2011 toàn huyện có tổng số 128 trang trại. Trong đó, số trang trại chăn nuôi là 64 trang trại chiếm 28% (hình 1). Điều đáng chú ý là trong số 64 trang trại chăn nuôi của huyện Văn Giang thì có tới 60 trang trại chăn nuôi lợn, chỉ có ba trang trại chăn nuôi bò và 1 trang trại chăn nuôi gà. Điều này cho thấy chăn nuôi lợn chiếm ƣu thế tuyệt đối trong các trang trại chăn nuôi của huyện Văn Giang. Các trang trại chăn nuôi lợn đƣợc phát triển theo 4 kiểu hệ thống khác nhau: hệ thống 74 Hình 2: Các hệ thống trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Văn Giang Đặc điềm chuồng trại Theo kết quả điều tra khảo sát tại 42 trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Văn Giang cho thấy đại đa số các trang trại này đƣợc thành lập vào trong giai đoạn 2000 – 2010 với tỷ lệ là 76,19 % (32/42 trang trại), tỷ lệ các trang trại đƣợc thành lập trƣớc năm 200 ...