Đánh giá tổng hợp điều kiện tự nhiên phục vụ định hướng quy hoạch rừng phòng hộ tỉnh Quảng Bình

Bài viết tập trung phân tích hiện trạng rừng phòng hộ đầu nguồn và rừng phòng hộ ven biển. Trên cơ sở đó xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp quy hoạch rừng phòng hộ, góp phần quản lý và sử dụng tài nguyên rừng theo hướng bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tổng hợp điều kiện tự nhiên phục vụ định hướng quy hoạch rừng phòng hộ tỉnh Quảng Bình ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN PHỤC VỤ ĐỊNH HƯỚNG QUY HOẠCH RỪNG PHÒNG HỘ TỈNH QUẢNG BÌNH HÀ THỊ MINH KHANG PHAN THỊ THU HẢO – TÔN NỮ MỸ TUYẾT Khoa Địa lý 1. MỞ ĐẦU Quảng Bình là một tỉnh nằm ở khu vực Trung Trung Bộ là mảnh đất cát trắng, gió lào, thiên nhiên vô cùng khắc nghiệt. Với địa hình cấu tạo phức tạp, núi rừng sát biển, tạo thành độ dốc cao dần từ Đông sang Tây, đồng bằng nhỏ hẹp, khoảng 85% diện tích là đồi núi [5], đá vôi kết hợp với lượng mưa lớn kèm theo đó là hiện tượng lũ lụt, hạn hán, bão… đã làm thiệt hại rất lớn về tài sản và tính mạng của con người. Quy hoạch rừng phòng hộ đầu nguồn là vấn đề cấp bách của tỉnh Quảng Bình. Góp phần bảo vệ môi trường, điều hòa khí hậu, hạn chế xói mòn, bồi lắng, điều tiết nguồn nước và hạn chế lũ lụt. Đặc biệt, vùng cát ven biển của tỉnh là vùng sinh thái rất khắc nghiệt, hiểm hoạ cát di động uy hiếp mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất và đời sống của người dân tỉnh Quảng Bình. Bằng phương pháp khảo sát thực địa, phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu, phương pháp bản đồ và GIS, bài báo tập trung phân tích hiện trạng rừng phòng hộ đầu nguồn và rừng phòng hộ ven biển. Trên cơ sở đó xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp quy hoạch rừng phòng hộ, góp phần quản lý và sử dụng tài nguyên rừng theo hướng bền vững. 2. XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ THEO YÊU CẦU QUY HOẠCH RỪNG PHÒNG HỘ TỈNH QUẢNG BÌNH 2.1. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá theo yêu cầu quy hoạch rừng phòng hộ đầu nguồn tỉnh Quảng Bình Qua tham khảo các nguồn tài liệu [2], [3] cũng như phân tích đặc điểm tự nhiên của khu vực, đề tài lựa chọn 4 chỉ tiêu để phân vùng theo yêu cầu phòng hộ đầu nguồn: lượng mưa, độ dốc, độ cao và đất. Mỗi chỉ tiêu trên được phân chia theo 3 mức độ: rất nguy hại, nguy hại và ít nguy hại. 2.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá theo yêu cầu quy hoạch rừng phòng hộ ven biển tỉnh Quảng Bình Rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay nhằm chống gió hại, chắn cát bay, phòng hộ nông nghiệp, bảo vệ các khu dân cư, các khu đô thị, các vùng sản xuất và các công trình khác. Tiêu chí phân cấp rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay theo: Bậc thềm cát ven biển và ảnh hưởng của đối tượng bị hại. Mỗi chỉ tiêu trên được phân chia theo 3 mức độ: rất nguy hại, nguy hại và ít nguy hại. 3. XÁC ĐỊNH CÁC CẤP PHÒNG HỘ 3.1. Xác định các cấp phòng hộ đầu nguồn: Theo Quyết định 61 của Bộ nông nghiệp, các cấp phòng hộ đầu nguồn được phân thành 3 cấp: Rất xung yếu, xung yếu và ít xung yếu. Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Sinh viên năm học 2014-2015 Trường Đại học Sư phạm Huế, tháng 12/2014: tr. 197-205 198 HÀ THỊ MINH KHANG và cs. - Cấp I: Cấp rất xung yếu: Bao gồm những nơi lượng mưa trên 2.400 mm/năm, độ dốc trên 25o, độ cao trên 900 m, đất thịt nhẹ hoặc trung bình, độ dày tầng đất dưới 30 cm. - Cấp II: Cấp xung yếu: Bao gồm những nơi lượng mưa 2.000 – 2.400 mm/năm, độ dốc từ 20 - 25o, độ cao từ 300 – 900 m, đất thịt nhẹ hoặc trung bình, độ dày tầng đất 30 - 80 cm. - Cấp III: Cấp ít xung yếu: Bao gồm những nơi, lượng mưa dưới 2.000 mm/năm, độ dốc dưới 20o, độ cao dưới 300 m, đất thịt nhẹ hoặc trung bình, độ dày tầng đất trên 80 cm. Trên cơ sở kết quả phân cấp ở trên, kết hợp với hiện trạng sử dụng đất để tiến hành phân vùng phòng hộ theo nguyên tắc: Gộp nhóm những khoanh vi đất lâm nghiệp có cùng cấp phòng hộ rất xung yếu thành một vùng [1]. Ngoài ra, những khoanh vi có cấp phòng hộ xung yếu nhưng có vị trí đặc biệt quan trọng như vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng… cũng được lựa chọn để xếp vào rừng phòng hộ đầu nguồn. Đề tài chỉ tiến hành phân vùng cho loại rừng nguyên sinh, rừng thứ sinh, rừng trồng và không tiến hành phân vùng cho các loại thảm thực vật khác [4]. 3.2. Xác định các cấp phòng hộ chắn cát bay Theo Quyết định 61 của Bộ nông nghiệp, các cấp phòng hộ ven biển được phân thành 3 cấp: Rất xung yếu, xung yếu và ít xung yếu. - Cấp I: Cấp rất xung yếu: Bao gồm những nơi, đụn cát, cồn cát di động, bãi tiếp giáp với địa hình cát di động >150 ha, thành phố, thị xã, vùng đã quy hoạch phát triển, các công trình hạ tầng, văn hoá xã hội cấp quốc gia, cấp tỉnh, cơ sở nông, công nghiệp tập trung, nơi làng mạc đường xá cầu cống đang có nguy cơ bị cát vùi lấp dưới 100 m. - Cấp II: Cấp xung yếu: Bao gồm những nơi, cồn cát cố định, bãi cát ven biển, vùng nội địa sẽ bị cát san từ 100 - 150 ha, thành phố, thị xã, vùng đã quy hoạch phát triển, các công trình hạ tầng, văn hoá xã hội cấp quốc gia, cấp tỉnh, cơ sở nông, công nghiệp tập trung, nơi làng mạc đường xá cầu cống đang có nguy cơ bị cát vùi lấp từ 100 – 300 m. - Cấp III: Cấp ít xung yếu: Bao gồm những nơi, bãi cát, thung cát < 100 ha, thành phố, thị xã, vùng ...