Đạo đức kinh doanh qua cách nhìn của doanh nghiệp may mặc Việt Nam

Đạo đức kinh doanh là cách một doanh nghiệp đưa các giá trị cốt lõi như trung thực, tin tưởng, tôn trọng và công bằng vào các chính sách, thực hành và việc ra quyết định của doanh nghiệp. Bài viết tìm hiểu quan điểm của doanh nghiệp về đạo đức kinh doanh và thực trạng thực hiện đạo đức kinh doanh ở các doanh nghiệp may mặc Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đạo đức kinh doanh qua cách nhìn của doanh nghiệp may mặc Việt NamTẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 8 (276) 2021 47 ĐẠO ĐỨC KINH DOANH QUA CÁCH NHÌN CỦA DOANH NGHIỆP MAY MẶC VIỆT NAM NGUYỄN ĐẶNG MINH THẢO* NGUYỄN THỊ MINH CHÂU**Kết quả nghiên cứu về đạo đức kinh doanh của các doanh nghiệp may mặc ởThành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Đồng Nai (năm 2018) trên cở sở tiếpcận thuyết vị lợi và quyền lợi đạo đức cho thấy, vấn đề đạo đức được doanhnghiệp quan tâm, chủ động và tích cực xây dựng; và đặc điểm kinh doanh củadoanh nghiệp có ảnh hưởng đến đạo đức kinh doanh. Song nếu so sánh đốichiếu quá trình phát triển thương hiệu dài hạn của doanh nghiệp với 17 thuộctính đạo đức trong và ngoài thì nhận thức đạo đức kinh doanh của doanh nghiệpcòn nhiều lỗ hổng, đặc biệt là nhận thức về thực hiện quyền lợi đạo đức chongười lao động ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ.Từ khóa: đạo đức kinh doanh, doanh nghiệp, người lao động, khách hàng, ngườitiêu dùngNhận bài ngày: 16/6/2021; đưa vào biên tập: 17/6/2021; phản biện: 24/6/2021;duyệt đăng: 10/8/20211. DẪN NHẬP tiêu dùng có trách nhiệm, mà đã trởĐạo đức kinh doanh là cách một thành một hiện tượng về lối sống (Mai,doanh nghiệp đưa các giá trị cốt lõi 2014).như trung thực, tin tưởng, tôn trọng và Các nghiên cứu về đạo đức kinhcông bằng vào các chính sách, thực doanh, văn hóa tổ chức và lãnh đạohành và việc ra quyết định của doanh doanh nghiệp cho thấy các hành vi phinghiệp (Hellriegel và cộng sự, 2008). đạo đức được thể hiện là do yếu tố cáKinh doanh có đạo đức là một xu nhân và môi trường tạo ra. Trong cáchướng đang diễn ra mạnh mẽ trên thế yếu tố môi trường thì văn hóa doanhgiới, với động lực thúc đẩy chính đến nghiệp là một trong những yếu tốtừ người tiêu dùng bởi các cân nhắc quan trọng nhất (Meyers, 2004). Theođạo đức đang ngày càng đóng vai trò D. Cohen (1993) thì văn hóa doanhquan trọng trong quyết định mua hàng nghiệp là tập hợp của những hệ(Creyer và Ross, 1997). Chủ nghĩa thống, tiến trình và tương tác chínhtiêu dùng đạo đức không còn chỉ giới thức và phi chính thức. Các cấu phầnhạn trong một nhóm nhỏ những người chính thức bao gồm sự lãnh đạo (leadership), cấu trúc (structure), chính sách (policies), hệ thống thưởng*, ** Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ. (reward systems), các cơ chế xã hội48 NGUYỄN ĐẶNG MINH THẢO - NGUYỄN THỊ MINH CHÂU – ĐẠO ĐỨC KINH DOANH…hóa (socialization mechanisms) và quá Tân Hiệp Phát (an toàn thực phẩm vàtrình ra quyết định (decision process). đối xử với người tiêu dùng) và OgilvyCác cấu phần phi chính thức bao gồm (truyền thông bẩn về nước mắm cócác chuẩn mực hành vi (behavioural Arsen). Mặc dù những sự việc trênnorms), thần tượng (role models), vẫn gặp phải sự phản ứng/tẩy chaynghi lễ (rituals), giai thoại lịch sử của người tiêu dùng và có những hậu(historical anecdotes) và ngôn ngữ quả đáng kể cho các doanh nghiệp(language). Như vậy các tiến trình về liên quan, nhưng các vấn đề đạo đứcvăn hóa sẽ duy trì giá trị, tục lệ, thực kinh doanh chưa được bàn luận sâuhành và mong đợi các hành vi chuẩn rộng trong hoạt động kinh tế ở Việtmực trong công ty. Nam, đặc biệt trong lĩnh vực may mặc.Văn hóa doanh nghiệp là một chủ đề Các vấn đề cốt lõi của đạo đức kinhđược quan tâm trong thời gian gần doanh như tôn trọng quyền của ngườiđây do quá trình toàn cầu hóa dẫn lao động, không phân biệt đối xử (vớiđến sự giao thoa giữa các tập đoàn phụ nữ, cộng đồng LGBT và ngườiđa quốc gia với đối tác địa phương và khuyết tật); liêm chính và lợi ích côngvăn hóa bản địa. Trong lịch sử, những chưa được thảo luận và coi là mộtkhủng hoảng lớn liên quan đến gian phần cơ bản trong văn hóa doanh nghiệp.lận tài chính (như vụ Enron), lạm dụng Các nghiên cứu trên thế giới cho thấylao động trẻ em (như vụ Nike), an văn hóa kinh doanh có đạo đức vàtoàn lao động (như vụ Bhopal, ở Ấn trách nhiệm xã hội là điều kiện quanĐộ), phá hủy môi trường và sức khỏe trọng giúp doanh nghiệp phát triển(như bệnh minamata ở Nhật Bản) bền vững, có được nhiều lợi ích.quấy rối tình dục (như ở Uber) đã Doanh nghiệp có văn hóa kinh doanhkhiến công chúng bức xúc và gây sức tốt sẽ giúp họ tuyển dụng và giữ nhânép để các chính phủ đưa ra những viên tốt hơn, nhân viên vui vẻ trongđiều luật điều chỉnh hành vi của công công việc thì sẽ giúp cho việc phục vụ ...