Đào rừng - Cây thuốc quý của đồng bào dân tộc tỉnh Bắc Cạn

Theo tên gọi địa phương của đồng bào dân tộc tỉnh Bắc Cạn, Đào rừng còn có tên là Tào đông, Chạ đào, Tào phìa… Đào rừng có tên khoa học là Prunus zippeliana var.crassistyla (Card.) J.E.Vid, họ Hoa hồng (ROSACEAE)Đào rừng là một loại cây gỗ to, cứng, lá thuôn có mép răng cưa cứng, lá mọc so le, cuống lá ngắn, lá thường dài từ 5-7cm, rộng từ 3-5 cm, có 2 loại đỏ và trắng. Loại đỏ lá non, ngọn màu hồng tím; loại trắng thì tất cả lá và ngọn đều xanh, rễ cứng, mọc bám...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đào rừng - Cây thuốc quý của đồng bào dân tộc tỉnh Bắc Cạn Đào rừng - Cây thuốc quý của đồng bào dân tộc tỉnh Bắc CạnTheo tên gọi địa phương của đồng bào dân tộc tỉnh Bắc Cạn, Đào rừng còn cótên là Tào đông, Chạ đào, Tào phìa… Đào rừng có tên khoa học là Prunuszippeliana var.crassistyla (Card.) J.E.Vid, họ Hoa hồng (ROSACEAE)Đào rừng là một loại cây gỗ to, cứng, lá thuôn có mép răng cưa cứng, lá mọc so le,cuống lá ngắn, lá thường dài từ 5-7cm, rộng từ 3-5 cm, có 2 loại đỏ và trắng. Loạiđỏ lá non, ngọn màu hồng tím; loại trắng thì tất cả lá và ngọn đều xanh, rễ cứng,mọc bám theo vách đá chui xuống dưới đất, loại rễ đi nổi rất cứng, loại rễ chìmmề m hơn, vỏ dày hơn. Theo kinh nghiệm của những thầy thuốc sử dụng quen câynày thì loại rễ chìm là tốt hơn cả. Chúng tôi chưa phát hiện được hoa và quả củacây này.Một số thày thuốc dân tộc Tày và Dao ở các huyện Bạch Thông, Chợ Mới, NaRì… thường sử dụng cây Đào rừng làm thuốc chữa đau khớp, đau thần kinh, đặcbiệt là chứng viêm đa khớp, không đi lại được, khớp gối xưng to sau đó biến dạngbằng cách lấy vị thuốc Đào rừng sắc và ngâm rượu uống kết hợp với xoa bóp vàthuốc đắp, nhiều bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn, chỉ một số ít để lại di chứng vìbệnh quá nặng. Để đánh giá tác dụng chống viêm theo kinh nghiệm của dân gian,khoa Đông y Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn phối hợp với bộ môn dược lý Đạihọc y khoa tỉnh Thái Nguyên tiến hành nghiên cứu vị thuốc này về một số mặt:thành phần hoá học, tác dụng dược lý.Đào rừng mọc hoang trên những dãy núi đá ở vùng Yên Cư, Hoà Mục, Tân Sơn(Chợ Mới); Sỹ Bình, Vũ Muộn (Bạch Thông); Côn Minh, Cư Lễ (Na Rì); NamCường, Bản Thi (Chợ Đồn). Riêng vùng Côn Minh (Na Rì), Xuất Hoá(TX BắcCạn) do dân khai thác và bán đi nhiều, Bệnh viện YHDT Bắc Thái cũ cũng hay sửdụng cây Đào rừng từ nguồn gốc Sỹ Bình, Mỹ Thanh (Bạch Thông) đã gần hơn 30năm nay nên nguồn dược liệu này cũng đã bị cạn.Bộ phận dùng là rễ, có thể thu hoạch quanh năm, đào rễ về rửa sạch thái nhỏ phơikhô (phơi khô trong râm là tốt nhất) không phải chế biến gì khác.Do cây Đào rừng thường được một số thầy thuốc dân tộc sử dụng dưới dạng sắchay ngâm rượu uống để chữa thấp khớp, đau lưng; khoa YHCT Bệnh viện đa khoađã sử dụng nhiều năm nay để điều trị các chứng đau lưng, các chứng đau khớp vàviêm đa khớp nên trong chương trình nghiên cứu, chúng tôi ưu tiên cho việc xácđịnh giá trị của cây thuốc, tác dụng của vị thuốc theo kinh nghiệm dân gian, trữlượng sơ bộ và đặc biệt là nghiên cứu về thành phần hợp chất, hoạt lực sinh học,tác dụng chống xưng, viêm như thế nào, độc tính của vị thuốc, trên cơ sở đó chứngminh cho kinh nghiệm dân gian trong việc sử dụng cây thuốc này để điều trị cácbệnh về khớp.Nguyên liệu nghiên cứu là bột thô của rễ cây Đào rừng. Kết quả nghiên cứu vềthành phần hoá học như sau:Nhóm hoạt chất Phản ứng hoá học Kết quả Dragendoff -Alcaloid Bucharda - Mayer - Libecman +Glycozid Legan - Kele-Kilani - + - Tạo bọt trong nước Liecman-BocsaSaponin + - Hiện tượng tạo bọt trong môi trường kiềm là axit Ống kiề m có cột bọt cao Cyanidin + FeCl3 +Flavonid NaOH O2lN + H2SO4 đặc + - FeCl3 5% +Tanin - Gelain 1% + - D2 chì axetat +Tác dụng dược lýTác dụng chống viêm là tác dụng được thấy rõ trên lâm sàng. Nghiên cứu này đượcthực hiện bằng dung dịch Đào rừng được chế biến bằng bột rễ ngâm trong cồn 40otheo phương pháp ngâm kiệt, trước khi dùng được bốc hơi cồn trên nồi cách thuỷ,cô về dạng dung dịch 1:1.Liều dùng được quy ra dược liệu khô cho 1kg thể trọng TT súc vật thí nghiệm.+Súc vật thí nghiệm là Chuột nhắt trắng có trọng lượng từ 32-35g.+Xây dựng mô hình viêm cấp tính bằng Dextran 2% ở 2 chân sau của chuộtKết quả nghiên cứu như sau: So với lô chứng (không dùng thuốc) thì dung dịchĐào rừng có tác dụng ức chế phù ở bàn chân chuột được gây viêm bằng Dextr ...