Đáp ứng của ký sinh trùng sốt rét plasmodium vivax với phác đồ chloroquine tại 3 tỉnh Miền Trung - Tây Nguyên, 2012

Gánh nặng về sốt rét giờ đây như thế nào? Thật khó trả lời câu hỏi này chắc chắn, nhưng sốt rét vẫn là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở các quốc gia đang phát triển ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt châu Phi và Đông Nam Á. Chloroquine (CQ) được sử dụng gần 65 năm qua trong điều trị sốt rét do P. vivax và hiệu lực bền vững. Bài viết nhằm mục tiêu đánh giá hiệu lực phác đồ CQ trong điều trị sốt rét P. vivax.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đáp ứng của ký sinh trùng sốt rét plasmodium vivax với phác đồ chloroquine tại 3 tỉnh Miền Trung - Tây Nguyên, 2012 Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 ĐÁP ỨNG CỦA KÝ SINH TRÙNG SỐT RÉT PLASMODIUM VIVAX VỚI PHÁC ĐỒ CHLOROQUINE TẠI 3 TỈNH MIỀN TRUNG-TÂY NGUYÊN, 2012 Huỳnh Hồng Quang*, Triệu Nguyên Trung*, Nguyễn Văn Chương*, Nguyễn Tấn Thoa* TÓM TẮT: Đặt vấn đề: Gánh nặng về sốt rét giờ đây như thế nào? Thật khó trả lời câu hỏi này chắc chắn, nhưng sốt rét (SR) vẫn là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở các quốc gia đang phát triển ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt châu Phi và Đông Nam Á. Chloroquine (CQ) được sử dụng gần 65 năm qua trong điều trị sốt rét do P. vivax và hiệu lực bền vững. Mục tiêu: Đánh giá hiệu lực phác đồ CQ trong điều trị sốt rét P. vivax. Phương pháp: Thử nghiệm lâm sàng không ngẫu nhiên tự chứng. Kết quả: Với phác đồ CQ, tỷ lệ đáp ứng lâm sàng và ký sinh trùng đầy đủ (ACPR) là 100%, không có thất bại điều trị sớm (ETF), thất bại lâm sàng muộn (LCF), thất bại ký sinh trùng muộn (LPF). Thời gian cắt sốt trung bình là 24,11 ± 10,30 giờ và thời gian làm sạch KSTSR là 32,15 ± 6,16 giờ. Kết luận: Hiệu lực của CQ vẫn còn bền vững và duy trì ở mức cao đối với sốt rét do P. vivax, song với các bằng chứng kháng thuốc CQ do P. vivax tại các châu lục, nên cần giám sát kháng thuốc CQ thường quy. Từ khóa: Plasmodium vivax, hiệu lực, chloroquine. ABSTRACT PLASMODIUM VIVAX PARASITE RESPONSE TO CHLOROQUIN REGIME IN THREE CENTRAL HIGHLAND PROVINCES OF VIETNAM 2012 Huynh Hong Quang, Trieu Nguyen Trung, Nguyen Van Chuong, Nguyen Tan Thoa * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 74 - 79 Background: How is malaria burden now? It is difficult to answer this question with a large degree of certainty, but malaria is still a serious communicable disease of the developing countries in tropic and subtropics areas, especially in Africa and South East Asia. Chloroquine (CQ) was widely deployed in a global malaria program to treat vivax malaria nearly 65 years, and mainly sustainable efficacy. Objective: To assess the efficacy of CQ for treatment of P. vivax malaria. Subjects and methods: With study design of self-controlled clinical trials. Results: With CQ regimes, ACPR of chloroquine was 100% without ETF, LCF, and LPF. The FCT was 24.11 ± 10.30 hrs and PCT of 32.15 ± 6.16 hrs. Conclusions: CQ is once again highly efficacious and stable efficacy in treatment for vivax malaria in Vietnam, but with evidence based medicine of chloroquine resistance P. vivax, routinely antimalarial drug monitoring for CQ is very important. Key words: Plasmodium vivax, efficacy, chloroquine *:Viện Sốt rét KST - CT Quy Nhơn Tác giả liên lạc: Ths. Bs. Huỳnh Hồng Quang, ĐT: 0905103496, Email: huynhquangimpe@yahoo.com 74 Chuyên Đề Ký Sinh Trùng Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 ĐẶT VẤN ĐỀ Sốt rét (SR) vẫn là một vấn đề y tế công cộng tiếp tục đe dọa tính mạng cộng đồng tại nhiều quốc gia thuộc vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ước tính hàng năm có khoảng 350 - 500 triệu ca mắc mới với hơn một triệu ca tử vong do SR trên toàn cẩu, tập trung phần lớn ở trẻ em nhỏ và phụ nữ mang thai tại các quốc gia vùng sa mạc Sahara, châu Phi. Mặc dù phần lớn các trường hợp sốt rét ác tính (SRAT), tử vong và mắc bệnh đều quy kết cho P.falciparum, song P.vivax cũng ảnh hưởng đến gần 100 triệu người mỗi năm trên toàn cầu. 10-20% số ca P.vivax trên toàn cầu là ở châu Phi, nam Sahara; tại vùng Đông và Nam Phi, P.vivax chiếm khoảng 10% và riêng tại Tây và Trung Phi, P.vivax chiếm dưới 1%. Ngoài châu Phi, P.vivax chiếm trên 50%, trong đó 80-90% số ca là nằm ở các quốc gia Trung Đông, châu Á, Tây Thái Bình Dương và 10-20% là nằm ở các quốc gia Trung và Nam Mỹ(8). Cùng với SR do P.falciparum, thì P.vivax góp phần vào quá trình đói nghèo, tăng tỷ lệ trong mô hình bệnh tật tại các quốc gia. Chloroquine (CQ) là một thuốc diệt thể phân liệt mô có hiệu quả hơn 50 năm qua trong việc phòng bệnh và điều trị sốt rét do P.vivax. Mãi cho đến thập kỷ trước, CQ vẫn còn nhạy với loài P.vivax. Song, tỷ lệ kháng cao với CQ đã được báo cáo(1,2,4,7) lần đầu tiên tại Papua New Guinea (Rieckmann và cs., 1989), tiếp đó tại Indonesia(1) và kháng lan rộng các vùng trên thế giới (Ketama T và cs., 2009)(7). Tại Việt Nam, SR do P.vivax lưu hành nhiều ở các tỉnh phía bắc, dọc biên giới phía tây, gần đây tỷ lệ P.vivax cũng tăng lên tại một số tỉnh khu vực miền Trung-Tây Nguyên, trong đó có tỉnh Ninh Thuận. Khu vực miền Trun – Tây nguyên (MT-TN) nói riêng với nhiều tỉnh thành có vùng SR trọng điểm và tình hình KST kháng với các thuốc cao. Việc đánh giá hiệu lực phác đồ thuốc SR đang dùng và thuốc mới với P. falciparum là một yêu cầu cần thiết và thường quy, nhất là theo dõi liên tục tại một số điểm thuộc vùng SRLH có tỷ lệ kháng cao. Như các Chuyên Đề Ký Sinh Trùng Nghiên cứu Y học quốc gia Đông Nam Á khác, Việt Nam cũng đang đối mặt với nguy cơ lan rộng tiềm ...