Đất lòng bếp và vị thuốc phục long can

Phục long can là vị thuốc được lấy từ đất lòng bếp ở nông thôn đun bằng rơm rạ hoặc củi. Người ta đào lấy khối đất đã nung nóng kết lại, loại bỏ những phần cháy đen và tạp chất. Vị thuốc còn được chế từ hoàng thổ (đất sét vàng) đem gia nhiệt, nghĩa là đốt nhiều lần như đun bếp nên còn có tên là táo tâm hoàng thổ. Phục long can hình khối to nhỏ không đều, toàn thể màu nâu đỏ, chất tương đối cứng, rạch vào dễ vụn ra có bột vụn rơi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đất lòng bếp và vị thuốc phục long can Đất lòng bếp và vị thuốc phục long canPhục long can là vị thuốc được lấy từ đất lòng bếpở nông thôn đun bằng rơm rạ hoặc củi. Người tađào lấy khối đất đã nung nóng kết lại, loại bỏnhững phần cháy đen và tạp chất. Vị thuốc cònđược chế từ hoàng thổ (đất sét vàng) đem gianhiệt, nghĩa là đốt nhiều lần như đun bếp nên còncó tên là táo tâm hoàng thổ.Phục long can hình khối to nhỏ không đều, toàn thểmàu nâu đỏ, chất tương đối cứng, rạch vào dễ vụn racó bột vụn rơi rớt, mặt cắt ngang mịn, màu hơi sẫmthường có hình lỗ tổ ong, mùi khói. Thứ thành khốito, đều đặn, màu nâu đỏ, chất mềm là tốt. Thành phầnhóa học chủ yếu là chất vô cơ, gồm các nguyên tố vilượng và đa lượng.Theo Đông y phục long can vị nhạt, tính ấm, quykinh tỳ, vị. Tác dụng ôn trung, sáp trường, cầm nôn,chỉ huyết. Điều trị các chứng nôn mửa, phiên vị (ănvào nôn ra), các chứng thổ huyết, đổ máu cam, đạitiểu tiện ra máu, phụ nữ băng huyết, xích đới, bạchđới. Liều dùng từ 12-40g. Khi dùng khuấy tan trongnước, lắng, lọc, loại bỏ tạp chất, lấy dịch trong chovào thuốc sắc. Vị thuốc phục long can được lấy từ đất dưới bếp đun bằng rơm, củi.Xin giới thiệu một số bài thuốc có phục long can:Bài 1: Trường hợp có thai 2-3 tháng nôn ra đờm dãihoặc bọt dính, hung cách đầy tức, hoa mắt chóngmặt, khát nước, mặt đỏ bừng, ưa uống nước lạnh dohàn, nhiệt lẫn lộn, trung hư khí nghịch dùng bài Củngthị nhâm thần chỉ thổ phương để thanh vị, ấm tỳ, trấnnghịch, cầm nôn, hóa thấp, trừ đàm: phục long can40g, sa sâm 15g, phục linh 12g, can khương 6g,hoàng cầm 6g, cam thảo 4g, bạch truật 12g, bán hạ10g, trần bì 12g, sinh khương 10g, hoàng liên 4g. Sắcuống.Bài 2: Nếu mới thụ thai nôn mửa, không ăn được,nôn ra nước trong, vị quản trướng hoặc đau âm ỉ, ưaăn đồ nóng, nằm co, chân tay lạnh, mặt nhợt, cảmgiác ớn lạnh do vị hàn gây nên, pháp điều trị là ấm vị,trừ hàn, chống nôn dùng bài Dương thị ố trở phương:phục long can 30g, trần bì 15g, đại táo 10 quả, sinhkhương 30g, trúc nhự 15g, sắc uống.Bài 3: Trường hợp thể trạng yếu, đầu choáng, hồihộp, tâm tính ủy mị, do vị hàn kiêm thêm chứng hưdùng bài Ngô thị sinh khương kê nhục thang: phụclong can 60g, sinh khương 60g, gà non 1 con. Cáchchế như sau: làm thịt gà, bỏ ruột cho sinh khương vàobụng gà, đặt vào nồi đất, dùng dịch lọc phục long canpha thêm chút muối, đậy kín, nấu chín, ăn cả gà lẫnnước, ngày 1 lần hoặc cách ngày.Bài 4: Trong giai đoạn đầu của thai kỳ nôn ra nướcchua hoặc nước đắng, ngực cồn cào, khó chịu, miệngđắng, ợ hơi do đàm nhiệt nung nấu bên trong, can, vịbất hòa dùng bài Gia vị ôn đởm thang để tả can, hòavị, hóa đàm, thanh nhiệt, giáng nghịch, cầm nôn: táotâm hoàng thổ 24g, trần bì 6g, chỉ xác 6g, hoắchương 4g, bán hạ 10g, hoàng liên 6g, tô ngạnh 10g,trúc nhự 8g, phục linh 12g, sa nhân 4g. Sắc uốngngày một thang chia 2-3 lần.Bài 5: Chữa nôn ra máu, chảy máu cam, đại tiện cómáu, phụ nữ rong kinh, băng huyết do tỳ khí hư hànphải ôn dương, kiện tỳ, dưỡng huyết, cầm máu, dùngbài Hoàng thổ thang: phục long can 24 g, hắc phụ tử12g, hoàng cầm 12g, trích thảo 12g, bạch truật 16g, agiao 16g, sinh địa hoàng 16 g. Sắc uống.Bài 6: Trường hợp tả, lị lâu ngày, đại tiện ra máu,mủ, bụng đau, trướng, mệt mỏi, khát nước, hồi hộp,đoản hơi do khí và âm đều tổn thương, trung khí hạhãm dùng bài Phương thị trường viêm kinh nghiệmphương để thăng thanh, kiện tỳ, ích khí dưỡng âm,chỉ tả, hòa can: phục long can 60g, hoàng kỳ 30g,đảng sâm 30g, thương truật 10g, trần bì 10g, thăngma 10g, đương quy 12g, ngũ vị tử 10g. Sắc uống.