Đặt tên cho miền đất lạ

Tân Thế Giới được đặt tên là America một cách ngẫu nhiên và tình cờ cũng là hợp lý, vì chính việc người châu Âu khám phá ra tân thế giới này cũng hoàn toàn là bất ngờ. Trong khi tên tuổi của Christopher Colômbô được ca tụng khắp nơi trên châu Mỹ và ngày sinh của ông trở thành một ngày lễ nghỉ, thì Amerigo Vespucci chỉ được ít người biết đến và chắc chắn không phải một anh hùng dân tộc. Một sử gia châu Mỹ Latinh lỗi lạc đã phàn nàn, "Trên khắp bán cầu này,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặt tên cho miền đất lạ Những phát hiện về vạn vật và con người Đặt tên cho miền đất lạ Tân Thế Giới được đặt tên là America một cách ngẫu nhiên vàtình cờ cũng là hợp lý, vì chính việc người châu Âu khám phá ra tân thếgiới này cũng hoàn toàn là bất ngờ. Trong khi tên tuổ i của Christopher Colômbô được ca tụng khắp nơitrên châu Mỹ và ngày sinh của ông trở thành một ngày lễ nghỉ, thì AmerigoVespucci chỉ đ ược ít người biết đến và chắ c chắn không phả i một anh hùngdân tộc. Một sử gia châu Mỹ Latinh lỗi lạc đã phàn nàn, Trên khắp bán cầunày, từ Alaska tới Tierra del Puego, không có một tượng đài nào được dựnglên cho ông. Con người tiên phong này của Thời Đại Hàng Hả i, con ngườicó công mở mang đầu óc loài ngườ i, đã b ị kiềm tỏa trong thái độ gò bó củanhững kẻ sô vanh, nh ững tay mô phạm rởi và những nhà trí thức cuồng nhiệtnhưng ngu dốt. Nhà học giả người Mỹ Ralph Waldo Emerson đã dõng dọchét lên mà không màng gì tới sự kiện, Thật lạ... cả một châu Mỹ to lớn lạiphải mang cái tên của một tên trộm, Amergo Vespucci, tay buôn dưa chua ởSevelle... mà chức vụ cao nhất trên biển chỉ là bạn của ngườ i quản lý neobuồ m trong một chuyến thám hiểm không bao giờ xuất phát, thế mà đã xoaysở để đánh lừa thế giới thay thế tên của Colômbô và đặt tên cho cả nửa tráiđất bằng cái tên bất lương của mình. Không hề có một chút sự thật trongnhững lời lẽ ba hoa ấ y. Những lời sau đây do những người đồng hương củaVespucci ghi khắc trên nhà ở của gia đình ông thì chính xác hơn: Mộtngười Florence quý tộc, nhờ cuộc khám phá châu Mỹ đã làm rạng danhmình và xứ sở của mình; người Mở Rộng Thế Giớ i. Amerigo Vespucci sinh ra trong một gia đình thế gia ở Florence năm1454 vào lúc mà Thời Đạ i Phục Hưng của Ý đang manh nha. Ông sống 38năm đầu đờ i tạ i đó, phát triển óc tò mò không giớ i hạn và nh ững tham vọngtri thức sẽ chi phối cuộc đời ông. Khi nhà danh họa Vasari đi học vớiMichelangelo ở Florence, ông ở nhà một người chú của Amerigo, cũng làngười cho thi s ĩ Ludovico Ariosto đi Cosimo. Leonardo da Vinci cũng rất áimộ khuôn mặt ông nội của Amerigo nên thường đi theo ông trên các đườngphố để chuẩn bị những nét vẽ mà sau này ông sẽ vẽ lên một b ức chân dungđộc đáo bằng chì màu. Ghirlandaio đã vẽ chân dung của gia đình Vespucci,trong đó có Amerigo, trên một bức họa của ông ở Thánh Đường Các Thánh.Hồi còn là một thanh niên, Amerigo giúp việc cho gia đình Medici để trôngcoi những công việc có tầm mức lớn của họ. Giống như chủ của mình làLorenzo, Amerigo đọc sách rất nhiều, sưu tầm sách và bản đồ và phát triểnsở thích đặc biệt về khoa trắc địa và thiên văn. Amerigo được sử sang TâyBan Nha năm 1492 để trông coi công việc buôn bán của gia đình medici. TạiSeville ông trở thành một chủ cung cấp tàu thuyền và càng ngày càng quansát và học hỏ i nhiều về việc mạo hiểm trên biển, nên các hoạt động của ôngđã đổ i từ lãnh vực buôn bán hàng hóa sang thám hiể m. Vào năm 1499, những sở thích thương mại và đ ịa lý nơi Vespucci đãkết hợp lạ i để lôi kéo ông cương quyế t đi theo tiếng gọ i mới này. Vào thờiđó, người ta đã thấy rõ tương lai nền thương mại của Tây Ban Nha tớiphương Đông sẽ phải nằ m trên đường Biển Tây. Ngườ i Bồ Đào Nha đãchiếm cứ con đường quanh châu Phi, nhưng Colômbô đã chứng minh rằngcó thể đến đất liền bằng đường biển phía tây. Vespucci muốn thử hoàn thànhnhững hi vọng của Colômbô trong việc đặt chân tới châu á. Cuộc hành trìnhthứ ba của Colômbô vẫn chưa hé mở con đường tớ i ấn Độ. Vespucci giảithích, Tôi có ý định thử xem mình có thể cày xới mảnh đất mà Ptolêmê gọilà Mũi Catigara, là mũi đất nối liền với Sinus Magnus không. Catagarađược các bản đồ của Ptolêmê vẽ trên mũi đất phía đông nam của lục địachâu Á, được Marco mô tả như là điể m mà chung quay có đầy những khobáu người Trung Hoa rả i xuống trên đường tới Sinus Magnus và SinusGangeticus, hai vịnh lớ n của Ấn Độ dương. Vì Ptolêmê đã xác định Catigaraở 8,5o nam xích đạo, nên Vespucci muốn thử tìm con đường từ chỗ này màColômbô đã không để ý tới. Chỉ huy hai tàu lớn Vespucci kết hợp với đoàn thám hiểm do Alonsode Ojeda dẫn đầu và khởi hành từ Cádiz ngày 18 tháng 5, 1499. Chuyếnthám hiể m này đã trông thấy miền đất phía nam của nơi mà Colômbô đã đếntrong chuyến hành trình thứ ba. Trong khi các tàu khác của Ojeda đi vềhướng bắc để tìm kiế m những kho báu của Bờ Biển Ngọc thì Vespucci đivề hướng nam, mò mẫ m tìm đường quay Catigara. Sau khi chún g tôi đã điđược khoảng 400 hải lý liên tục dọc theo một bờ b iển, chúng tôi kết luận đâylà đất liền; vùng đất này ở phần ranh giớ i cuối cùng của châu á về phía đôngvà ở phần đầu của nó về phía tây. Vespucci vẫn còn sẵn sàng tìm kiếm tiếp,nhưng những con mọt tàu đã ăn thủng vỏ tàu và lương thực đã cạn, gió vàdòng nước lại ngược chiều. Ông miễn cưỡng phải quay về Tây Ban Nha. Vừa khi trở về Seville, ông đã quyết đị ...