Đau thần kinh tọa: Hậu quả của nhiều bệnh

Thần kinh tọa còn gọi là thần kinh hông to là dây thần kinh lớn nhất cơ thể đi từ thắt lưng mông xuống mặt sau đùi và cẳng chân. Bệnh đau thần kinh tọa gặp ở nam nhiều hơn nữ và thường ở lứa tuổi từ 30-50. Ðau dây thần kinh tọa do tổn thương rễ chiếm 90-95%, số còn lại là do tổn thương dây và đám rối thần kinh. Những bệnh dẫn đến đau thần kinh tọa Các nghiên cứu cho thấy có nhiều bệnh dẫn đến đau thần kinh tọa, gồm hai nhóm: các bệnh toàn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đau thần kinh tọa: Hậu quả của nhiều bệnhĐau thần kinh tọa: Hậu quả của nhiều bệnhThần kinh tọa còn gọi là thần kinh hông to là dây thần kinh lớn nhất cơthể đi từ thắt lưng mông xuống mặt sau đùi và cẳng chân. Bệnh đau thầnkinh tọa gặp ở nam nhiều hơn nữ và thường ở lứa tuổi từ 30-50. Ðau dâythần kinh tọa do tổn thương rễ chiếm 90-95%, số còn lại là do tổnthương dây và đám rối thần kinh.Những bệnh dẫn đến đau thần kinh tọaCác nghiên cứu cho thấy có nhiều bệnh dẫn đến đau thần kinh tọa, gồmhai nhóm: các bệnh toàn thân và những tổn thương tại chỗ. Các bệnhtoàn thân gây đau thần kinh tọa thường gặp là: cúm, thấp tim, thươnghàn, sốt rét, giang mai giai đoạn III, lậu… Nhóm bệnh tại chỗ dẫn đếnđau thần kinh tọa gồm: thoát vị đĩa đệm hay gặp ở người trẻ, đang độtuổi lao động, bị thoát vị đĩa đệm cấp tính sau các động tác gắng sứcmạnh, không đúng tư thế của cột sống như cúi xuống nâng vật nặng saitư thế, cử động đột ngột của thân...Thoát vị đĩa đệm gây chèn ép thần kinh - một nguyên nhân gây đau thần kinh tọa.Thoái hoá đĩa đệm ở người cao tuổi gây đau thắt lưng hông mạn tính vàtái phát. Tổn thương đĩa đệm do vi chấn thương kéo dài như tài xế lái xeđường dài, ngồi lái ở tư thế lệch người sang một bên hay cúi ra trướctrong thời gian dài, khi đó chỉ một gắng sức nhẹ cũng có thể gây thoát vịđĩa đệm. Thoái hóa cột sống thắt lưng cùng do loãng xương, nhuyễnxương, gai xương, biến dạng thân đốt sống, gai xương kèm theo phì đạidây chằng, thoát vị đĩa đệm.Trượt cột sống là tình trạng đốt sống bị trượt ra phía trước hoặc sau, dobẩm sinh hay chấn thương, tổn thương các rễ thần kinh, hẹp ống sốngthắt lưng. Viêm đốt sống, thường gặp ở người cao tuổi, gây chèn ép cácrễ thần kinh, hẹp ống sống thắt lưng… Viêm cột sống dính khớp: vớibiểu hiện đau thắt lưng hông và mông, cứng khớp cột sống vào buổisáng, không đỡ đau khi nghỉ.Chấn thương trực tiếp vào dây thần kinh tọa, gãy xương cột sống thắtlưng, gãy xương chậu, do tiêm trực tiếp vào dây thần kinh tọa hay dotiêm thuốc thuốc dạng dầu ở mông lan tới dây thần kinh toạ, phẫu thuậtáp-xe mông. Các khối u: màng tủy, đốt sống, u thần kinh, u di căn từ cácung thư biểu mô tuyến tiền liệt, vú, phổi, thận, đường tiêu hoá, bệnh đa utủy xương, u lympho. Nhiễm khuẩn cột sống: viêm cột sống do tụ cầu,thường gặp sau các nhiễm khuẩn ngoài da, tiết niệu, phổi; viêm cột sốngdo lao, thứ phát sau lao phổi; áp-xe ngoài màng cứng…Biểu hiện bệnh thế nào?Khởi đầu đau dây thần kinh tọa rất khác nhau tùy từng nguyên nhân.Nhìn chung có những dấu hiệu sau:Đau tự nhiên, xuất phát từ thắt lưng và lan xuống dưới chân, có khi chỉxuống tới mông, tới đùi hay xuống tận bàn chân. Nếu tổn thương thắtlưng (L5) thì lan từ thắt lưng xuống mông ra mặt ngoài đùi, mặt trướcngoài cẳng chân, trước mắt cá ngoài, mu bàn chân, đến ngón chân cái.Tổn thương thắt lưng cùng (S1) thì đau từ thắt lưng lan xuống mông,mặt sau đùi, mặt sau cẳng chân, gót, lòng bàn chân, bờ ngoài bàn chânđến ngón út. Thường đau liên tục, có khi có cơn bộc phát, nhưng cũngcó thể giảm hay hết đau khi nằm... Mức độ đau rất thay đổi từ đau âm ỉcho tới đau dữ dội không chịu được, đau tăng lên khi ho, hắt hơi, có khichỉ thấy dị cảm mà không thấy đau.Ðau khi thăm khám: ấn đau ở giữa hay bên cạnh cột sống từ đường giữara 2cm ngang vùng thắt lưng L4, L5, S1. Đau khi ấn dọc theo đường đicủa dây thần kinh tọa qua thống điểm Valleix 2cm từ giữa cột sống rangang đốt sống L5, S1, giữa lằn mông, giữa mặt sau đùi, hõm khoeochân, điểm cổ xương mác, điểm bắp chân và điểm hõm mắt cá ngoài.Ðau do căng dây thần kinh, dấu hiệu Lasègue: bệnh nhân nằm ngửa,nâng thẳng chân bệnh nhân từng bên một lên cao, nếu chưa tới 70° màbệnh nhân kêu đau ở mặt sau đùi hay cẳng chân là dương tính…Phản xạ gân gót của bệnh nhân giảm hay mất trong tổn thương rễ S1.Bệnh nhân không đi bằng ngón được khi tổn thương S1, còn tổn thươngL5 thì không đi bằng gót được. Bệnh nhân bị teo cơ mác trong tổnthương L5, còn tổn thương S1 thì teo cơ bắp chân. Bệnh có thể biểu hiệncác thể: thể teo cơ nhanh còn gọi là thể liệt; thể hội chứng đuôi ngựa,thường do thoát vị đĩa đệm chính giữa, tổn thương dây chằng gây liệtmềm hai chân, rối loạn cảm giác hai chân và vùng yên ngựa, kèm bítiểu, táo bón, bất lực; thể đau thần kinh tọa hai bên: đau xuống cả haichân nhưng không rối loạn cơ tròn và không rối loạn cảm giác vùng yênngựa, có khi đau bên này rồi chuyển sang đau bên kia.Xét nghiệm: chụp Xquang thấy đĩa đệm hẹp. Chụp cắt lớp hay cộnghưởng từ thấy rõ tổn thương nhiều loại và xác định được vị trí thoát vị.Các phương pháp chữa trịCác phương pháp điều trị đau thần kinh tọa là: nghỉ ngơi tuyệt đối, bệnhnhân phải nằm giường cứng, tránh nằm võng hay ngồi ghế dựa. Tránhvận động mạnh như xoay người đột ngột, chạy nhảy, cúi gập người...Vật lý trị liệu: kéo giãn cột sống, nắn cột sống, thể dục trị liệu, hồngngoại, sóng ngắn, đắp sáp nến... Dùng thuốc: giảm đ ...