ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG THI PHÁP HỌC HIỆN ĐẠI

“Thi pháp học hiện đại” là bộ môn nghiên cứu văn học mới được xây dựng tương đối hoàn chỉnh ở thế kỉ XX. Đây là hướng nghiên cứu mới rất cần thiết để nâng cao năng lực chiếm lĩnh các giá trị văn học cho người đọc, nhất là giáo viên văn học và học sinh. Nghiên cứu lí luận phê bình văn học là lĩnh vực phức tạp khó khăn, ít khi đạt được sự nhất trí cao. Công việc dạy văn học văn cũng có tình trạng tương tự....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG THI PHÁP HỌC HIỆN ĐẠI Phùng Hoài NgọcTHI PHÁP HỌC HIỆN ĐẠI đề cương bài giảng Lưu hành nội bộ ĐẠI HỌC AN GIANG 2006 THI PHAP HỌC HIỆN ĐẠI 2006 PHÙNG HOÀI NG ỌC 1 THI PHÁP HỌC HIỆN ĐẠI LỜI NÓI ĐẦU “Thi pháp học hiện đại” là b ộ môn nghiên cứu văn học mới đ ược xây dựng tươngđối ho àn chỉnh ở thế kỉ XX. Đây là hướng nghiên cứu mới rất cần thiết để nâng cao nănglực chiếm lĩnh các giá trị văn học cho người đọc, nhất là giáo viên văn học và học sinh. Nghiên cứu lí luận phê bình văn học là lĩnh vực phức tạp khó khăn, ít khi đạt đượcsự nhất trí cao. Công việc dạy văn học văn cũng có t ình trạng tương tự. Hy vọng bộ mônthi pháp hoc hiện đại với sức mạnh khoa học của nó sẽ góp phần giải quyết đ ược mâuthu ẫn nói trên. Trong chuyên đề này, phần lý thuyết được rút gọn, tăng cường phân tích tác phẩmvăn học có trong chương trình phổ thông và một số tác phẩm quen thuộc khác. Nó chỉ gợiý, góp phần mở rộng chân trời cảm thụ tác phẩm, chiếm lĩnh đặc trưng bản chất nghệthu ật, giúp sinh viên nâng cao tiềm lực, trau dồi cản nhận văn học. Người đọc hiếm lĩnhtác phẩm bằng cảm nhận có ý thức, có lí chứ không phải tuỳ hứng tuỳ tiện. Thi pháp họchiện đại cố gắng giúp người đọc văn chương thấy ngay những “hướng tiếp cận ” đơn giảnđể sau đó cảm nhận, tinh tế hơn, sâu sắc hơn. .Cấu trúc tài liệuMỞ ĐẦU: THI PHÁP VÀ THI PHÁP HỌC 1. Khái niệm thi pháp và thi pháp học 2. Ba đặc điểm của tác phẩm văn học 3. Bốn khái niệm cơ bản của thi pháp họcTÁM KIỂU THI PHÁP CƠ BẢN TRONG SÁNG TẠO VĂN HỌC Thi pháp nhân vật 1. Thi pháp không gian nghệ thuật 2. Thi pháp thời gian nghệ thuật 3. Thi pháp chi tiết nghệ thuật 4. Thi pháp cốt truyện 5. Thi pháp kết cấu 6. Thi pháp lời văn nghệ thuật 7. Thi pháp hình tượng tác giả 8.Kết luậnThực hành- luyện tập Biên giả Đại học An Giang 7.2006PHẦN MỞ ĐẦU THI PHAP HỌC HIỆN ĐẠI 2006 PHÙNG HOÀI NG ỌC 2 THI PHÁP VÀ THI PHÁP HỌCI. Dẫn nhập Cho đến nay từ “thi pháp” đã khá quen thuộc với những người học tập nghiên cứuho ặc quan tâm đến văn học. Trên sách báo văn nghệ, người ta nhắc đến nhiều thi pháp tácphẩm, thi pháp tác giả, thi pháp thể loại, thi pháp thời kì… Thi pháp là gì ? Có nhiều cách hiểu khác nhau. Chung quy có hai cách: Một là: coi thi pháp là nguyên tắc, biện pháp chung tạo ra tác phẩm nghệ thuật.Thông thường gọi là “phương pháp làm thơ, làm văn”. Lí thuyết mang tính cổ điển, đ ượclưu truyền nhằm bồi d ưỡng nhà văn . Hai là: hiểu thi pháp là nguyên tắc, biện pháp sáng tạo cụ thể, tạo thành đ ặc sắcnghệ thuật của một tác giả, tác phẩm, trào lưu, thể loại.v.v.. Cách thứ 1 gần với mĩ học, lý thuyết văn học, cách thứ 2 gần với phê bình thưởngthức tiếp nhận những hiện tượng văn học nghệ thuật. Nghiên cứu thi pháp gọi là thi pháp học. Hai kiểu thi pháp học nói trên đều có mục đích khám phá nguyên tắc phổ biếnho ặc cụ thể lịch sử đ ã tạo ra nghệ thuật. Tóm lại: Thi pháp học hiện đại là môn chuyênnghiên cứu các hệ thống nghệ thuật cụ thể. Thi pháp học là một khoa học ứng dụng trongvăn học, gần gũi với phân tích phê bình và nghiên cứu văn học. Thi pháp học gần gũi với lí luận văn học nhưng vẫn khác, thử so sánh:  Lí lu ận văn học thiên về nghiên cứu các quy luật chung của hiện tượng văn học. còn thi pháp học thiên về nghiên cứu các tác phẩm, thể loại, tác giả, phong cách, trào lưu, ngôn ngữ, nguyên tắc đặc thù tạo thành hiện tượng văn học cụ thể mà thôi.  Thi pháp học gần gũi với phê bình văn học nhưng cũng khác: Phê bình văn học có thể đi từ những góc độ khác nhau mà phát hiện khám phá nội dung và đánh giá chúng. Còn thi pháp học thiên về phát hiện, khám phá các quy luật hình thức nghệ thuật. Nhìn chung, thi pháp học là một bộ phận chuyên biệt của NGHIÊN CỨU VĂN HỌC,chuyện nghiên cứu tính đặc thù và nguyên tắc nghệ thụât của văn học. Những đặc tính của thi pháp học nói trên b ắt đầu từ thời cổ đại Hy Lạp, qua phươngTây đ ến Nga rồi đến Việt Nam. Viện sĩ Khravchenko (Nga) phân loại : +Thi pháp học lí thuyết cố gắng nghiên cứu cấu trúc, hình thức của tác phẩm văn học. +Thi pháp học lịch sử nghiên cứu sự tiến hoá của phương thức phương tiện chiếm lĩnh thế giới bằng hình tượng và nghiên cứu sự hoạt động của chức năng t ...