ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN

I: Phạm trù vật chất1.Định nghĩa vật chất của Lê-Nin:2.Nội dung, ý nghĩa của định nghĩa vật chất:II: Phạm trù ý thức.1.Khái niệm ý thức: 2.Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức:3. Ý nghĩa phương pháp luận rút ra từ MQH vật chất - ý thức:1.Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức2.Ý nghĩa phương pháp luận:Quy luật phù hợp của CSHT, KTTT.1.Khái niệm CSHT, KTTT:2.Quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng Tác động trở lại của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng Cặp phạm trù:...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNINĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CN MÁC-LÊNINI: Phạm trù vật chất1. Định nghĩa vật chất của Lê-Nin:Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan đ ược đem l ại chocon người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp l ại, ph ản ánh vàtồn tại không lệ thuộc vào cảm giác. Nội dung, ý nghĩa của định nghĩa vật chất:2.- Theo Lênin, phạm trù vật chất là một phạm trù rộng đến cùng c ực, r ộng nh ất mà chođến nay, thực ra nhận thức luận vẫn chưa vượt qua được nên không thể định nghĩa vậtchất bằng phương pháp thông thường, đem quy nó về m ột vật th ể, m ột thu ộc tính ho ặcvào một phạm trù rộng lớn hơn được. Vì vậy, Lênin đã sử dụng phương pháp m ới đểđịnh nghĩa vật chất là đem đối lập vật chất với ý thức và xác đ ịnh nó là cái mà khi tácđộng lên giác quan của chúng ta thì gây nên cảm giác.Trước tiên, cần phải phân biệt vật chất với tư cách là m ột phạm trù tri ết h ọc v ới cácquan niệm của khoa học tự nhiên về cấu tạo và những thuộc tính c ụ th ể c ủa các d ạngvật chất. Vật chất với tư cách là một phạm trù triết học chỉ vật chất nói chung, vô h ạn,vô tận, không sinh ra, không mất đi.- Trong định nghĩa, Lênin đã chỉ rõ khi vật chất đối lập v ới ý th ức trong nh ận th ức lu ậnthì cái quan trọng nhất để nhận biết nó chính là thuộc tính khách quan. Vật chất là th ựctại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác.. .và tồn t ại không l ệ thu ộcvào cảm giác.Như vậy, định nghĩa vật chất của Lênin bao gồm những nội dung cơ bản sau:1. Vật chất có trước, ý thức có sau; vật chất là cái tồn t ại khách quan bên ngoài ý th ức vàkhông phụ thuộc vào ý thức.2. Vật chất là nguồn gốc khách quan của cảm giác, ý thức; cái gây nên c ảm giác ở conngười khi trực tiếp hoặc gián tiếp tác động lên giác quan con người.3. Cảm giác, ý thức chẳng qua chỉ là sự phản ánh của v ật chất. Ý th ức con ng ười là s ựphản ánh thực tại khách quan, nghĩa là con người có khả năng nhận thức được thế giới.- Ý nghĩa: - Định nghĩa vật chất của Lênin đã bao quát cả hai mặt vấn đề c ơ bản củatriết học trên lập trường duy vật biện chứng, thừa nhận trong nh ận th ức lu ận thì v ậtchất là tính thứ nhất, và con người có thể nhận th ức đ ược th ế gi ới v ật ch ất. Nh ư v ậy,định nghĩa vật chất của Lênin đã bác bỏ thuyết không thể bi ết, khắc phục được tính ch ấtsiêu hình, trực quan trong các quan niệm về vật chất- Định nghĩa vật chất của Lênin còn chống lại các quan điểm duy tâm về vật chất, tạo c ơsở lý luận để khắc phục quan điểm duy tâm về đời sống xã hội- Định nghĩa vật chất của Lênin còn có vai trò định h ướng cho s ự phát tri ển c ủa nh ậnthức khoa học.II: Phạm trù ý thức. Khái niệm ý thức:1. 1Ý thức theo định nghĩa của triết học Mác - Lênin là một phạm trù song song với phạmtrù vật chất, theo đó ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc conngười và có sự cải biến và sáng tạo. Ý thức có mối quan hệ hữu cơ với vật chất. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức:2.- Vai trò quyết định của vật chất đối với ý thức:Vật chất có trước, ý thức có sau. Vật chất tồn tại khách quan, đ ộc l ập v ới ý th ức, lànguồn gốc sinh ra ý thức. Não người là dạng vật chất có tổ chức cao, là c ơ quan ph ảnánh để hình thành ý thức.Ý thức tồn tại phụ thuộc vào ho ạt đ ộng th ần kinh c ủa b ộ nãotrong quá trình phản ánh thế giới khách quan.Ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất vào não người, là hình ảnh c ủa th ế gi ới kháchquan.Thế giới khách quan là nguồn gốc của ý thức quyết định nội dung của ý thức.- Ý thức có tính độc lập tương đối tác động trở lại vật chất.Ý thức có tính độc lập tương đối so với vật chất có tính năng đ ộng sáng t ạo nên có th ểtác động trở lại vật chất góp phần cải bi ến thế gi ới khách quan thông qua ho ạt đ ộngthực tiễn của con ngườiÝ thức phản ánh đúng hiện thực khách quan, có tác dụng thúc đ ẩy ho ạt đ ộng th ực ti ễncủa con người trong quá trình cải tạo thế giới vật chất.Ý thức phản ánh ko đúng hiện thực khách quan ở m ức đ ộ nhất đ ịnh có th ể kìm hãm ho ạtđộng thực tiễn của con người trong quá trình cải tạo tự nhiên và xã hội.- Sự tác động của ý thức đối với vật chất phải thông qua hoạt động của con người.Con người dựa trên những tri thức của mình về thế gi ới khách quan, hi ểu bi ết nh ững quiluật khách quan từ đó đề ra mục tiêu phương hướng, biện pháp thực hi ện và ý chí th ựchiện mục tiêu ấy.Vai trò tích cực chủ động sáng tạo của ý thức con người trong quá trình c ải tạo th ế gi ớihiện thực được phát triển đến mức độ nào chăng nữa vẫn phải d ựa trên s ự ph ản ánh th ếgiới khách quan và các điều kiện khách quan. Ý nghĩa phương pháp luận rút ra từ MQH vật chất - ý thức: 3.Tôn trọng khách quan là tôn trọng tính khách quan của vật chất của các qui lu ật t ự nhiênvà XH-> trong hoạt động t ...