Đề tài khoa học: Nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện nội dung, nguồn thông tin và phương pháp tính một số chỉ tiêu tài khoản quốc gia trong hoạt động bảo hiểm và chứng khoán ở Việt Nam

Nội dung chính của đề tài trình bày nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện nội dung, nguồn thông tin và phương pháp tính một số chỉ tiêu tài khoản quốc gia trong hoạt động bảo hiểm và chứng khoán ở Việt Nam. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài khoa học: Nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện nội dung, nguồn thông tin và phương pháp tính một số chỉ tiêu tài khoản quốc gia trong hoạt động bảo hiểm và chứng khoán ở Việt Nam ĐỀ TÀI KHOA HỌC SỐ: 2.2.6-CS07 NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN NỘI DUNG, NGUỒN THÔNG TIN VÀ PHƢƠNG PHÁP TÍNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU TÀI KHOẢN QUỐC GIA TRONG HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM VÀ CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM 1. Cấp đề tài : Cơ sở 2. Thời gian nghiên cứu : 2007 3. Đơn vị chủ trì : Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia 4. Đơn vị quản lý : Viện Khoa học Thống kê 5. Chủ nhiệm đề tài : CN. Nguyễn Thị Diệu Huyền 6. Những ngƣời phối hợp nghiên cứu: Mai Thị Hƣơng Phạm Trung Thành Nguyễn Thị Hƣơng Nguyễn Thị Mai Hạnh Tăng Thị Thanh Hòa 7. Điểm đánh giá nghiệm thu đề tài: 8,8 227 PHẦN I MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM VÀ CHỨNG KHOÁN I. HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM I.1 MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM 1. Khái niệm, mục đích bảo hiểm Hoạt động kinh doanh bảo hiểm là hoạt động của một doanh nghiệp bảo hiểm nhằm mục đích sinh lợi, theo đó doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận rủi ro của ngƣời đƣợc bảo hiểm trên cơ sở bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo hiểm cho ngƣời thụ hƣởng hoặc bồi thƣờng cho ngƣời đƣợc trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm14. Mục đích chủ yếu của bảo hiểm là góp phần ổn định kinh tế cho ngƣời tham gia, từ đó khôi phục và phát triển sản xuất, đời sống; đồng thời tạo nguồn vốn cho phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc. 2. Phân biệt bảo hiểm kinh doanh và bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay Bảo hiểm xã hội là chế độ xã hội của nhà nƣớc nhằm trợ cấp vật chất ngƣời lao động trƣớc những rủi ro có thể gặp phải. - Bảo hiểm xã hội (BHXH) không có mục đích kinh doanh mà thực hiện phúc lợi xã hội còn bảo hiểm kinh doanh luôn đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu. - Phạm vi bảo hiểm của BHXH chỉ giới hạn trong các rủi ro ảnh hƣởng đến tính mạng, sức khoẻ, khả năng lao động của con nguời; không bảo đảm cho những rủi ro tác động trực tiếp đến đối tƣợng là tài sản và trách nhiệm dân sự. - Nguồn của BHXH thông qua quỹ huy động từ ngƣời tham gia bảo hiểm xã hội và ngân sách nhà nƣớc, còn nguồn của hoạt động kinh doanh bảo hiểm là từ phí bảo hiểm. - Mức đóng góp BHXH đƣợc quy định thống nhất theo pháp luật, còn phí bảo hiểm kinh doanh là linh hoạt. - Việc tham gia BHXH chủ yếu là theo quy định bắt buộc; tham gia bảo hiểm kinh doanh là thoả thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm và ngƣời mua bảo hiểm. 3. Phân loại bảo hiểm kinh doanh * Bảo hiểm phi nhân thọ: bao gồm những nghiệp vụ bảo hiểm mà đối tƣợng là tài sản; trách nhiệm dân sự và các đối tƣợng khác không thuộc bảo hiểm nhân thọ. 14 Luật Kinh doanh Bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09 tháng 12 năm 2000 228 * Bảo hiểm nhân thọ: bao gồm những nghiệp vụ bảo hiểm con ngƣời trong đó việc thi hành cam kết trả tiền bảo hiểm của ngƣời bảo hiểm phụ thuộc vào tuổi thọ của con ngƣời. 4. Đặc trƣng của bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ * Đặc trƣng của bảo hiểm phi nhân thọ: - Hợp đồng bảo hiểm thƣờng là một năm hoặc ngắn hơn. - Hợp đồng bảo hiểm chỉ bồi thƣờng và trả tiền bảo hiểm khi có rủi ro đƣợc bảo hiểm xảy ra. - Phí bảo hiểm phi nhân thọ đƣợc tính cho từng năm bảo hiểm hoặc từng chuyến. - Có mối quan hệ giữa quyền lợi và trách nhiệm bồi thƣờng thiệt hại (trừ các nghiệp vụ bảo hiểm con ngƣời phi nhân thọ). * Đặc trƣng của bảo hiểm nhân thọ - Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thời hạn dài qua nhiều năm tài chính. - Việc thực hiện cam kết trả tiền bảo hiểm trong một số loại bảo hiểm nhân thọ về cơ bản là chắc chắn chỉ còn bấp bênh về mặt thời gian. - Có nhiều cách thức trả phí mà ngƣời tham gia bảo hiểm có thể lựa chọn. - Tính đa mục tiêu của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. - Phí bảo hiểm của các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chịu sự tác động kết hợp của hai nhân tố: “Tuổi thọ con ngƣời” và “Tài chính”. - Bảo hiểm nhân thọ cho phép bảo hiểm trong cùng một hợp đồng cho hai sự kiện trái ngƣợc nhau, đó là sự kiện “tử vong” và sự kiện “sống”. I.2 MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ THỐNG KÊ TÀI KHOẢN QUỐC GIA HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM 1. Phạm vi tính Phạm vi đề tài này chỉ nghiên cứu cho hoạt động bảo hiểm kinh doanh. Theo VSIC 2007, hoạt động bảo hiểm kinh doanh thuộc phân ngành cấp 2 mã số 65 - “Bảo hiểm, tái bảo hiểm và bảo hiểm xã hội bắt buộc”, thuộc ngành cấp 1 mã số K - “Hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm”. Bảo hiểm kinh doanh gồm các hoạt động sau: - Bảo hiểm nhân thọ (mã ngành cấp 4 - 6511); - Bảo hiểm phi nhân thọ (mã ngành cấp 4 - 6512); 229 - Tái bảo hiểm (mã ngành cấp 3 - 652); 2. Nguyên tắc tính - Dựa trên số liệu thực tế phát sinh trong kỳ của các hoạt động bảo hiểm có hạch toán độc lập. - Chỉ tính cho các đơn vị hoạt động theo đúng nội dung và nguyên tắc phân ngành kinh tế Việt Nam 2007 đã quy định. - Các đơn vị có hoạt động phụ thuộc ngành kinh tế khác đã hạch toán đƣợc lỗ, lãi thì giá trị sản xuất, chi phí trung gian, giá trị tăng thêm của các hoạt động phụ phải đƣợc tách riêng ra khỏi những chỉ tiêu thuộc ngành bảo hiểm để đƣa về các ngành tƣơng ứng. - Chỉ tính cho các đơn vị thƣờng trú của Việt Nam và tính theo giá thực tế và giá so sánh. 3. Phƣơng pháp tính 3.1. Giá thực tế * Giá trị sản xuất theo giá cơ bản bằng = Tổng phí bảo hiểm thực thu + Lợi nhuận tài chính - chi bồi thƣờng, trả tiền bảo hiểm thuộc trách nhiệm giữ lại -/+ tăng hoặc giảm các quỹ dự phòng kỹ thuật bảo hiểm. * Chi phí trung gian bằng = Chi hoa hồng bảo hiểm gốc + Chi nhận tái bảo hiểm + Chi nhƣợng tái bảo hiểm + Chi khác (giám định, đại lý, đòi bồi t ...