Đề tài triết học Tuệ Trung Thượng sĩ – nhà Thiền học thông tuệ

GIỚI THIỆU DANH NHÂN TRIẾT HỌC12. BÙI HUY DU – Tuệ Trung Thượng sĩ – nhà Thiền học thông tuệ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài triết học " Tuệ Trung Thượng sĩ – nhà Thiền học thông tuệ " TRIÏËT HOÅC, SÖË 8 (219), THAÁNG 8 - 2009 giíi thiÖu danh nh©n triÕt häc TUÏÅ TRUNG THÛÚÅNG SÔ NHAÂ THIÏÌN HOÅC THÖNG TUÏÅ BUÂI HUY DU(*) uïå Trung Thûúång sô laâ möåt trong vêën Thiïìn sû Tiïu Dao úã Phuác àûúâng, nhûäng nhaâ thiïìn hoåc xuêët sùæc vaâo Ngûúâi àaä laänh höåi àûúåc yïëu chó, beân döëc bêåc nhêët cuãa nûúác ta trong triïìu àaåi loâng thúâ laâm thêìy. Ngaây ngaây chó lêëy viïåcnhaâ Trêìn. Öng àûúåc coi laâ “ngoån àeân töí hûáng thuá vúái Thiïìn hoåc laâm vui, khöng hïìcuãa Phêåt hoaâng, lêëy têm truyïìn têm… bêån têm àïën cöng danh sûå nghiïåp”(2).laâm phêën phaát ngoån gioá laânh nhaâ Hay, trong baâi Taán Tuïå TrungPhêåt”(1). Öng khöng chó laâ möåt Thiïìn gia Thûúång sô, Trêìn Nhên Töng cuäng viïët:àùæc àaåo, möåt êín sô, thi sô, maâ coân laâ möåt võ “Caâng nhòn caâng cao,tûúáng coá nhiïìu cöng trang trong hai cuöåc å Caâng khoan caâng bïìn.khaáng chiïën chöëng giùåc Nguyïn - Möng Chúåt phña sau àoá,vaâo nhûäng nùm 1285 vaâ 1288. Ngùæm, phña trûúác liïìn. Tuïå Trung Thûúång sô tïn thêåt laâ Trêìn Caái nay goåi tïn, âTung. Öng laâ con àêìu cuãa Minh Khêm Tûâ Laâ Thöng sô Thiïìn”(3).Thiïån àaåi vûúng Trêìn Liïîu, laâ anh ruöåt Tû tûúãng triïët hoåc cuãa Tuïå Trungcuãa Hûng Àaåo vûúng Trêìn Quöëc Tuêën vaâ Thûúång sô àûúåc trònh baây trong taác phêímcuäng laâ anh ruöåt cuãa Hoaâng hêåu Nguyïn Thûúång sô ngûä luåc do Phaáp Loa biïn soaån,Thaánh Thiïn Caãm (vúå vua Trêìn Thaánh Trêìn Nhên Töng khaão àñnh vaâ Trêìn KhùæcTöng). Öng sinh nùm 1230, mêët nùm Chung àïì baåt. Tû tûúãng cuãa Tuïå Trung1291. Öng àûúåc Trêìn Thaái Töng nhêån laâm Thûúång sô ra àúâi vaâo thúâi kyâ hûng thõnhcon nuöi sau khi Trêìn Liïîu qua àúâi vaâ nhêët cuãa Phêåt giaáo Viïåt Nam trong lõch sûã,àûúåc phong tûúác Hûng Ninh vûúng. Tuïå thúâi Lyá - Trêìn. Àoá laâ thúi àaåi maâ Thiïìn hoåc âTrung Thûúång sô tu Phêåt, nhûng khöng khöng chó dûâng laåi úã chûâng mûåc mang húikheáp mònh vaâo “tam quy nguä giúái”. Öng laâ thúã cuãa cuöåc söëng nûäa maâ cao hún, noá àaänhaâ Thiïìn hoåc thöng tuïå, sùæc saão trong bùæt nhõp vaâ trúã thaânh triïët lyá söëng cuãa thúâisuy nghô vaâ haânh àöång. Öng àaä àûúåc Trêìn àaåi vúái yá nghô vaâ haânh àöång lúán lao laâ cûáuNhên Töng hïët loâng ca ngúåi trong baâi dên, cûáu nûúác, àûa dên töåc ta vûún lïnHaânh traång cuãa Tuïå Trung Thûúång sô, khùèng àõnh nïìn àöåc lêåp, tûå chuã cuãa mònh.rùçng: “Thuúã nhoã, Thûúång sô bêím tñnh Trong quan àiïím vïì thïë giúái hay vïìthanh cao, nöíi tiïëng thuêìn hêåu. Àûúåc cûã vêën àïì baãn thïí luêån, Tuïå Trung Thûúång sôtrêën giûä quên dên úã löå Höìng. Hai lêìn giùåcBùæc xêm lùng, coá cöng vúái nûúác, lêìn höìi (*) Hoåc viïn cao hoåc, Khoa Triïët hoåc, Trûúâng Àaåiàûúåc thùng chuyïín giûä chûác Tiïët àöå sûá hoåc Khoa hoåc Xaä höåi vaâ Nhên vùn, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh.vuâng biïín traåi Thaái bònh. Vïì cöët caách, (1) Viïån Vùn hoåc. Thú vùn Lyá - Trêìn, t.2, QuyïínThûúång sô laâ ngûúâi khñ lûúång thêm trêìm, thûúång, Nxb Khoa hoåc xaä höåi, Haâ Nöåi, 1989, tr.594.phong thêìn nhaân nhaä. Ngay tûâ thuãa coân (2) Viïån Vùn hoåc. Sàd., tr.544.àïí choãm àaä hêm möå cûãa Khöíng. Àïën tham (3) Viïån Vùn hoåc. Sàd., tr.485.76TUÏÅ TRUNG THÛÚÅNG SÔ - NHAÂ THIÏÌN HOÅC THÖNG TUÏÅlaâ ngûúâi àêìu tiïn àûa ra khaái niïåm baãn ...