ĐỀ TÀI : VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG NHÂN QUẢ CỦA PHẬT GIÁO QUA CÁC CÂU CHUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HIỆN NAY

Với ảnh hưởng từ tư tưởng Nhân quả của Phật giáo trong các câu chuyện cổ tích Việt Nam, chúng ta có thể định hướng giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh trung học phổ thông hiện nay một số nội dung: lòng nhân ái và chia sẻ; tinh thần nhân văn, hướng thiện; lòng vị tha và khoan dung; tinh thần đoàn kết hợp tác trong lao động và học tập, giúp các em hoàn thiện nhân cách của mình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐỀ TÀI : VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG NHÂN QUẢ CỦA PHẬT GIÁO QUA CÁC CÂU CHUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HIỆN NAY Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010 VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG NHÂN QUẢ CỦA PHẬT GIÁO QUA CÁC CÂU CHUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HIỆN NAY APPLYING THE CAUSE AND EFFECT LAW IDEA OF BUDDISM EMBEDDED IN VIETNAMESE FAIRY TALES TO ORIENT CULTURAL AND BEHAVIOURAL EDUCATION FOR HIGH SCHOOL STUDENTS SVTH: Nguyễn Thị Thảo Lớp 06SGC, Khoa Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Sư Phạm GVHD: Lê Hữu Ái Khoa Lý luận Chính trị, Trường Đại học Kinh Tế TÓM TẮT Với ảnh hưởng từ tư tưởng Nhân quả của Phật giáo trong các câu chuyện cổ tích ViệtNam, chúng ta có thể định hướng giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh trung học phổ thông hiệnnay một số nội dung: lòng nhân ái và chia sẻ; tinh thần nhân văn, hướng thiện; lòng vị tha vàkhoan dung; tinh thần đoàn kết hợp tác trong lao động và học tập, giúp các em hoàn thiện nhâncách của mình. ABSTACT W ith the influence of the cause and effect law of Buddism embedded in Vietnamese fairytales, we can orient the behavioural education for high school students in some aspects: humanityand sharing spirit, inclination to the good, forgiveness and toleration, solidarity in studying andworking. These virtues can help students to perfect their personality.1. MỞ ĐẦU Hiện nay, không khó để chúng ta nhận ra những dấu hiệu suy thoái về văn hóa,nhất là văn hóa ứng xử trong cộng đồng dân cư. Nó là hệ quả của lối sống gấp, lối sốnghưởng thụ của nền kinh tế thị trường. Xét về mặt lịch sử, trong mỗi chặng đường phát triểncủa đất nước, Phật giáo đã hòa vào lòng dân tộc, dung hợp với tín ngưỡng bản địa cùng vớicác tư tưởng khác tham gia vào việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Từ đó, hình thành chomình một nền văn hóa phong phú, sinh động đậm đà bản sắc dân tộc. Một trong những triếtlý ảnh hưởng lớn đến đời sống văn hóa của người Việt là triết lý Nhân quả. Người ViệtNam vẫn thường nói: “Gieo nhân nào gặp quả ấy” và luôn tin ở hiền sẽ gặp lành, gieo gióắt gặp bão, vì họ giàu thiện tâm và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ thuyết Nhân quả của nhàPhật. Ảnh hưởng từ tư tưởng Nhân quả của Phật giáo đến nhân sinh quan người Việtđược biểu hiện trước hết trong những câu chuyện cổ tích, bởi nó phản ánh nhiều mặt đờisống tinh thần của nhân dân ta suốt hàng nghìn năm lịch sử của dân tộc. Đó là, sản phẩmsáng tạo của quần chúng nhân dân, chủ yếu là những tầng lớp bình dân trong xã hội. Vìthế, trước hết, nó đề cập đến cách đối nhân xử thế của con người trong cuộc sống đờithường. “Người làm thiện, gặt tốt. Kẻ gây tội, quả xấu” – triết lý của nhà Phật hay “thiệngiả thiện báo, ác giả ác báo” – nhân sinh quan của ông cha là những bài học cùng chung 200 Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 7 Đại học Đà Nẵng năm 2010âm hưởng được gửi gắm trong các câu chuyện cổ tích Việt Nam đã thấm nhuần trong tâmhồn con trẻ, đặc biệt là ở cách ứng xử trong đời sống hằng ngày.2. NỘI DUNG2.1. Tư tưởng Nhân quả của Phật giáo2.1.1. Vài nét về lịch sử hình thành Phật giáo a. Tiểu sử Phật Thích Ca Đức Phật Thích Ca nguyên tên là Tất Đạt Đa, sinh vào ngày mùng 8 tháng 4 năm263 trước Tây lịch. Ngài là Hoàng tử con vua Tịnh Phạn và hoàng hậu Ma Da. Năm 29tuổi Ngài xuất gia và đã chứng được đạo quả Vô Thượng Đại Bồ Đề, hiệu là Thích CaMâu Ni vào năm Thái tử 35 tuổi. b. Quá trình hình thành và phát triển của Phật giáo Từ khi hình thành đến khi Đức Phật nhập niết bàn, Phật giáo đã trải qua 4 kì kết tậpvới sự phân phái diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Song song với sự phân phái, Phật giáo khôngngừng phát triển và được truyền bá rộng rãi ra bên ngoài trong đó có đất nước Việt Namchúng ta. Một trong những giáo lý góp phần làm cho sức sống của đạo Phật trường tồn vàcó ảnh hưởng mạnh mẽ ra bên ngoài đó chính là giáo lý Nhân quả.2.1.2. Nội dung cơ bản về thuyết Nhân quả của Phật giáo a. Khái niệm thuyết Nhân quả Mỗi tôn giáo, mỗi học thuyết nói chung đều có những quan niệm khác nhau vềthuyết Nhân quả. Giáo lý Phật giáo cho rằng: nhân là nguyên nhân, quả là kết quả. Trongthế giới tương quan của hiện tượng, mỗi hiện hữu đều có nguyên nhân của nó. Nguyênnhân của sự có mặt của các hiện hữu gọi là nhân và hiện hữu gọi là quả. Mỗi hiên tượngvừa là kết quả vừa là nguyên nhân.. Tương quan Nhân quả ấy gọi là tương quan duyênsinh. b. Nội dung thuyết Nhân quả Nhân thế nào thì quả thế ấy: Một người chủ nông trại nọ muốn mình thu hoạchđược nhiều đậu thì tấ ...