Đi tìm cổ mẫu người mẹ trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp

Bài viết tiến hành xét về tổng thể, cổ mẫu người mẹ trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp vẫn là biểu tượng trọn vẹn nhất của Chân - Thiện – Mĩ. Xây dựng cổ mẫu này, dường như Nguyễn Huy Thiệp muốn “chứng tỏ một điều gì đấy bởi sự tốt đẹp thực sự trong thế giới này” (Nguyễn Thị Lộ).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đi tìm cổ mẫu người mẹ trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp Khoa hoïc - Coâng ngheä ÑI TÌM COÅ MAÃU NGÖÔØI MEÏ TRONG TRUYEÄN NGAÉN NGUYEÃN HUY THIEÄP Đặng Lê Tuyết Trinh Trường Đại học Hùng Vương TÓM TẮT Cổ mẫu người mẹ có thể coi là một mẫu số chung cho cả nhân loại đã được nhà văn Nguyễn Huy Thiệp tái sinh một cách tinh tế và sinh động. Cổ mẫu người mẹ trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp là hiện thân của cái đẹp, của sức sống mãnh liệt, sự kiên cường, rắn rỏi và nhưng đôi khi cũng mang những nét tính cách có phần cay nghiệt, trái ngược với hình mẫu người mẹ truyền thống. Đó là lối sống hiện sinh, thực dụng, lạnh lùng, dửng dưng với nỗi đau của người khác. Tuy nhiên xét về tổng thể, cổ mẫu người mẹ trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp vẫn là biểu tượng trọn vẹn nhất của Chân - Thiện – Mĩ. Xây dựng cổ mẫu này, dường như Nguyễn Huy Thiệp muốn “chứng tỏ một điều gì đấy bởi sự tốt đẹp thực sự trong thế giới này” (Nguyễn Thị Lộ). Từ khóa: cổ mẫu người mẹ, truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp. 1. Mở đầu và niềm vui - những cảm xúc xét về bản chất của cổ mẫu là Cùng với phê bình macxit, lặp lại không đều ở vô số các gen tâm lí của con người. Và vìphê bình tâm lí, phê bình cấu thế hệ tổ tiên và nhìn chung bao vậy theo quan niệm của Jungtrúc, khuynh hướng phê bình giờ cũng đi theo một hướng. thì ứng với mỗi trạng thái củacổ mẫu xứng đáng được gọi là Có thể nói “cổ mẫu là sự trở con người sẽ xuất hiện mộtnhững mô thức phê bình thực lại về huyền bí khi cái nguyên cổ mẫu xã hội tương ứng nhưsự mang tính chất quốc tế. Tâm thuỷ trong con người tìm về cội cổ mẫu người mẹ, người cha,phân học của Karl Gustave Jung nguồn tinh thần của tổ tiên”. người anh hùng… hoặc nhữnglà cơ sở lí thuyết của phê bình Sau này trong Giải phẫu phê cổ mẫu tự nhiên như trời, đất,cổ mẫu (archetypal criticism). bình, Narthrop Fruye (sinh năm lửa, nước, cây… Trong văn họcTheo K. G. Jung, Nguyên tượng 1912) đã mở rộng khái niệm cổ nghệ thuật, cổ mẫu đóng vai trò(archétype), hay cổ mẫu, hay mẫu văn học là “những ý tưởng là một chất liệu xây dựng hìnhnguyên hình - dù đó là quỷ, điển hình thường xuất hiện trở tượng nghệ thuật quan trọng.người hay biến cố - được lặp lại đi trở lại” [2; 316]. Ông còn chỉ Thiếu những cổ mẫu ấy, ngườitrong suốt chiều dài lịch sử ở bất rõ nhiệm vụ của người phê bình ta sẽ thấy trong văn học có mộtkỳ đâu có trí tưởng tượng sáng văn học là hãy lùi lại phía sau tác khoảng trống không gì bù dắptạo do hoạt động. “Chúng phản phẩm và thử xem trong những được. Ngược lại, sức tác độngánh khá trung thành hàng triệu lời đan dệt phức tạp, phát hiện của nghệ thuật với cổ mẫu cũngcảm xúc cá nhân, do đó đã đưa ra cho được những kết cấu cổ thật lớn lao, nó thời sự hoá cáilại hình ảnh thống nhất của đời mẫu xuất hiện trở đi trở lại, đào chiều sâu vô thức tập thể từsống tâm lý, hình ảnh này được sâu vào những ý nghĩa cổ mẫu ngàn xưa của con người, tạo raphân tách và phóng chiếu lên và từ đó đặt tác phẩm trong đại sự giao tiếp với các cổ mẫu vĩnhnhiều gương mặt khác nhau nơi hệ thống của toàn bộ nền văn cửu và mang tính nhân loại.diêm phủ trong huyền thoại” học để khảo sát một cách toàn Đọc cổ mẫu là cách nhìn tác[2; 314]. Trong mỗi hình tượng diện, nắm cho được những mô phẩm văn chương từ bên ngoài.này kết tinh một phần nhỏ tâm thức truyền thống để quyết Nhưng cách nhìn từ bên ngoàilý con người và số phận con định hình thức của tác phẩm. này không bị quy chiếu bởingười, một phần nhỏ nỗi đau Do gắn với bản năng nên những chuẩn mực và tiêu chí có Ñaïi hoïc Huøng Vöông - Khoa hoïc Coâng ngheä 49 Khoa hoïc - Coâng ngheätrước mà áp đặt vào tác phẩm, hậu hiện đại nhưng ông cũng vẫn được gán cho mạo từ “cái”để giải thích nó. Chính vì thế vẫn nằm trong nguồn mạch ở trước như: cái bàn, cái ghế,cách đọc này không giống như chung của văn học khi các cái dao, cái chổi… Ngoài chứccách phê bình xã hội học dung truyện ngắn của Nguyễn Huy năng làm mạo từ, chữ “cái” còntục trước kia mà nó thực sự là Thiệp đều có sự tái sinh của các được dùng như một tính từ đểmột hướng nghiên cứu mới góp cổ mẫu cổ xưa trong đó có cổ c ...