Địa chất đới bờ ( ĐH Quốc Gia HN ) - Chương 1

Mục đích của tài liệu này là cung cấp cho ngời đọc khái niệm tổng hợp về địa chất đới bờ, giới thiệu các nguồn thông tin, dữ liệu có liên quan và các ph ơng pháp khoa học công nghệ có khả năng ứng dụng trong lĩnh vực nghiên cứu địa chất bờ. “Địa chất bờ” là một ngành khoa học chuyên về nghiên cứu các đặc điểm hình thái, cấu trúc, cấu tạo đá gốc và trầm tích ở khu vực đới bờ. Các tliệu tham khảo của tài liệu đều nằm trong các cuốn sách giáo khoa kinh điển và những tliệu chuyên môn trong các lĩnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Địa chất đới bờ ( ĐH Quốc Gia HN ) - Chương 1 §¹i häc Quèc gia Hµ néi Tr­êng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn Phßng qu©n sù Tæng côc kü thuËt quèc phßng Mü Washington, DC 20314-1000 ®Þa chÊt ®íi bê Ng­êi dÞch: TrÞnh Lª Hµ Hµ néi - 2005 Ch­¬ng 1 Lêi giíi thiÖu 1.1. Môc ®Ých Môc ®Ých cña tµi liÖu nµy lµ cung cÊp cho ng­êi ®äc kh¸i niÖm tæng hîp vÒ ®Þa chÊt ®íi bê, giíi thiÖu c¸c nguån th«ng tin, d÷ liÖu cã liªn quan vµ c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc c«ng nghÖ cã kh¶ n¨ng øng dông trong lÜnh vùc nghiªn cøu ®Þa chÊt bê. “§Þa chÊt bê” lµ mét ngµnh khoa häc chuyªn vÒ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, cÊu tróc, cÊu t¹o ®¸ gèc vµ trÇm tÝch ë khu vùc ®íi bê. C¸c t­ liÖu tham kh¶o cña tµi liÖu ®Òu n»m trong c¸c cuèn s¸ch gi¸o khoa kinh ®iÓn vµ nh÷ng t­ liÖu chuyªn m«n trong c¸c lÜnh vùc ®Þa chÊt, ®Þa m¹o, ®Þa lý, h¶i d­¬ng, khÝ t­îng h¶i v¨n vµ c¸c c«ng nghÖ kü thuËt ®Þa vËt lý. Hy väng r»ng, cuèn s¸ch nµy sÏ gióp cho ng­êi ®äc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi hiÖn ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn chuyªn ngµnh nµy cã ®­îc nh÷ng kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ mäi khÝa c¹nh ®Þa chÊt cña khu vùc ®íi bê vµ c¸c nguån th«ng tin liªn quan. 1.2. ý nghÜa thùc tiÔn Cuèn s¸ch nµy ®­îc xuÊt b¶n nh»m ®¸p øng nhu cÇu chuyªn m«n vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ khu vùc ®íi bê cho c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý, nghiªn cøu phôc vô lîi Ých kinh tÕ x· héi. V× vËy ®èi t­îng b¹n ®äc th­êng lµ c¸c kü s­, c¸c nhµ ®Þa chÊt vµ h¶i d­¬ng häc, nh÷ng ng­êi ®· cã Ýt nhiÒu nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®íi bê, muèn ®­îc më réng thªm nh÷ng hiÓu biÕt vµ tiÕp cËn víi mét sè vÊn ®Ò chuyªn biÖt liªn quan ®Õn qóa tr×nh ®éng lùc ®íi bê, t­¬ng t¸c biÓn khÝ vµ lôc ®Þa. ë ®©y “§íi bê” ®­îc hiÓu lµ mét khu vùc n»m gi÷a r×a cña thÒm lôc ®Þa vµ phÇn ®Êt liÒn tiÕp gi¸p cßn chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c ho¹t ®éng sãng, b·o (chi tiÕt ë ch­¬ng II). §Þnh nghÜa nµy cã thÓ ¸p dông cho c¸c khu vùc n»m ven bê c¸c ®¹i d­¬ng, c¸c hå lín, c¸c thñy vùc chøa n­íc, c¸c cöa s«ng ven biÓn vµ cho mét khu vùc bê biÓn bÊt kú nµo cã c¸c qóa tr×nh ®éng lùc ven bê. Víi c¸ch sö dông linh ho¹t nh­ vËy, chóng t«i hy väng r»ng cuèn s¸ch nµy sÏ trë thµnh tµi liÖu bæ Ých cho c¸c nhµ nghiªn cøu vµ lµ cuèn cÈm nang cho nh÷ng ng­êi hiÖn ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc liªn quan. 1.3. S¸ch tham kh¶o Danh môc s¸ch vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o sÏ ®­îc liÖt kª ë phần phô lôc A. Do néi dung cña cuèn s¸ch bao trïm nhiÒu vÊn ®Ò trªn quy m« lín vµ phôc vô cho nhiÒu ®èi t­îng b¹n ®äc nªn trong phÇn phô lôc kh«ng cã sù ph©n lo¹i theo chñ ®Ò hoÆc néi dung ®­îc xuÊt b¶n. Mét sè cuèn s¸ch mang tÝnh kinh ®iÓn nh­ M«i tr­êng ®íi bê cña Carter (1988); M«i tr­êng trÇm tÝch ®íi bê cña Davis (1985) vµ H×nh th¸i häc bê biÓn cña Pethick (1984) nªn ®­îc t×m ®äc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ng­êi hiÖn ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc liªn quan tíi “®íi bê” vµ ®iÒu nµy gièng nh­ mét tÊm “chøng chØ khoa häc” víi nh÷ng ai ®· ®äc nã. 1.4. C¬ së lý luËn a. KÓ tõ khi con ng­êi biÕt tíi biÓn c¶, hä ®· bÞ thu phôc bëi sù ®a d¹ng phong phó cña nh÷ng c¶nh quan ®Þa m¹o vµ c¸c hÖ sinh th¸i n»m ven bê. Ngo¹i trõ ®Ønh nói cao Amp¬, tÊt c¶ nh÷ng m«i tr­êng ®íi bê kh¸c nhau ®Òu ®­îc t×m thÊy ë kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi. Tõ nh÷ng bê biÓn b¨ng hµ ë cùc b¾c tíi nh÷ng bê ®¸ n»m trªn c¸c ®øt gÉy, c¸c barie c¸t ë vïng khÝ hËu Êm vµ nh÷ng tr¶ng c©y lïm cá ë vïng nhiÖt ®íi víi v« sè c¸c h×nh d¹ng trung gian vµ hçn hîp. Con ng­êi ®· biÕt sö dông biÓn c¶ ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña m×nh nh­ s¶n xuÊt thùc phÈm, mü phÈm, giao th­¬ng vµ c¶ chiÕn tranh. NhiÒu nhµ cöa vµ thµnh phè ®· mäc lªn ë c¸c khu vùc ven bê, còng v× vËy mµ con ng­êi ®· ph¶i chÞu nh÷ng tæn thÊt do biÓn c¶ g©y ra, nh÷ng thiÖt h¹i do thiªn tai Ëp ®Õn bÊt ngê vµ nh÷ng trë ng¹i bëi nh÷ng thay ®æi do biÓn c¶ t¸c ®éng lªn ®Êt liÒn trong nh÷ng nhÞp thêi gian ng¾n ®¸ng chó ý nh­ sù biÕn mÊt cña c¸c b·i biÓn trong tõng giê, sù biÕn mÊt cña c¸c l¹ch triÒu trong tõng ngµy vµ sù sôp ®æ cña c¸c v¸ch bê trong mét thêi kú nµo ®ã. NhiÒu c«ng tr×nh x©y dùng cña con ng­êi ®· bÞ ch«n vïi trong c¸t, quÐt s¹ch vµ bÞ nghiÒn vôn thµnh nh÷ng ®èng g¹ch vì lµm n¶n lßng nh÷ng ph¸t kiÕn c«ng nghÖ cña con ng­êi. T¹i sao l¹i nh­ vËy? §iÒu g× ®· chi phèi nh÷ng t¸c nh©n g©y ra sù thay ®æi nµy cña biÓn c¶? b. C©u tr¶ lêi nµy ®· bÞ l¶ng tr¸nh, mÆc dï trong nhiÒu thÕ kû qua, con ng­êi ch­a bao giê tõ bá nh÷ng nç lùc ®Ó lµm chñ biÓn c¶. Bá qua c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ sù qóa ®é cña thãi hubris (®©y lµ mét tõ Hy l¹p kh«ng thÓ dÞch ®­îc ®ñ nghÜa, tõ nµy dïng ®Ó chØ th¸i ®é kiªu c¨ng tù phô, s½n sµng th¸ch thøc mäi ng­êi vµ mäi thø cã thÓ x¶y ra), con ng­êi ®· x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh ®Ó b¶o vÖ nh÷ng thµnh phè cña hä ë nh÷ng khu vùc xung yÕu. Nh­ng mét ®iÒu ®¸ng tiÕc lµ khi x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh ®ã hä ®· kh«ng ®Ó ý ®Õn nh÷ng cÊu tróc vËt lý tù nhiªn cña khu vùc, sù c©n b»ng máng manh gi÷a c¸c nguån cung cÊp trÇm tÝch, chÊt l­îng n­í ...