Điều hoà sự tiết hormon của các tuyến nội tiết (tt)

Tóm tắt quá trình Khi cơ thể nhận được các kích thích từ môi trường, hệ thần kinh với phần cao nhất là đại não và vỏ não sẽ tiếp nhận và chỉ huy trực tiếp xuống hypothalamus. Hypothalamus được coi là “người điều nhịp” của cơ chế thần kinh thể dịch, cụ thể là các tế bào thầnkinh tiết tiết ra các hormon giải phóng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều hoà sự tiết hormon của các tuyến nội tiết (tt)Điều hoà sự tiết hormon của các tuyến nội tiết2 Tóm tắt quá trìnhKhi cơ thể nhận được các kíchthích từ môi trường, hệ thần kinhvới phần cao nhất là đại não và vỏnão sẽ tiếp nhận và chỉ huy trựctiếp xuống hypothalamus.Hypothalamus được coi là “ngườiđiều nhịp” của cơ chế thần kinh -thể dịch, cụ thể là các tế bào thầnkinh tiết tiết ra các hormon giảiphóng. Các hormon này tác độngđến thùy trước tuyến yên làm thùytrước tuyến yên tiết ra các hormontương ứng. Các hormon của thùytrước tuyến yên đến lượt mình theomáu tác dụng trực tiếp vào tuyếnđích tương ứng, thúc đẩy tuyếnđích hoạt động tiết ra các hormon tương ứng. Đó là chiều xuôi của cơ chế điều khiển ngược từ hypothalamus - hypophyse - tuyếnđích.Tiếp theo quá trình trên, chính hàmlượng cao hormon do tuyến đíchtiết ra theo máu sẽ tác động ngượctrở lại tuyến yên và hypothalamus.Có hai trường hợp xảy ra:- Trường hợp thứ nhất cáchormon này được tiết quá nhiều tácđộng làm cho hypothalamus ngưng tiết các hormon giải phóng tương ứng hay tăng tiết hormonức chế tương ứng, do đó ức chếhoạt động thùy trước tuyến yên,làm cho nó ngưng tiết hormontương ứng. Kết quả là các tuyếnđích cũng ngưng tiết hormon tương ứng, làm lượng hormon trong máu giảm xuống. Trườnghợp này được gọi là điều kiểnngược âm tính.- Trường hợp thứ hai rất ít xảy ralà hàm lượng các hormon trongmáu tác động ngược, lại làm tăng cường tiết hormon tuyến đích,được gọi là điều khiển ngượcdương tính.Có thể tóm tắt quá trình trên trongsơ đồ sau (điều khiển ngược âmtính):Sơ đồ cơ chế điều khiển ngược của hệ nội tiếtSơ đồ cơ chế tác dụng chống stress của cơ thểTrong sơ đồ trên, hàm lượnghormon trong máu tác độngngược trở lại đối vớihypothalamus và tuyến yên gọi làđiều khiển ngược vòng dài (1). Ởhypothalamus và tuyến yên có cácthụ quan nhậy cảm với hormontuyến đích. Bản thân các hormoncủa tuyến yên cũng có khả năng tácđộng trực tiếp đối vớihypothalamus, và được gọi là điềukhiển ngược vòng ngắn (2). Có tácgiả cho rằng chính chất tiết củahypothalamus cũng có khả năng tácdụng vào chính hypothalamus, vàgọi là điều khiển ngược vòng cựcngắn (3).Đó là nguyên lý chung của sự điềuhoà hoạt động tuyến nội tiết trongcơ thể. Đây là một quá trình phứctạp, có sự tham gia rất tích cực củahệ thần kinh.